Zeehouck, een boek om te voelen

In het Zwin in Knokke-Heist. © Luc Vanhoucke

Nancy Boerjan

14 december 2018, 06:15 Bijgewerkt op: 26 november 2020, 15:05

Het is niet bedoeld als fotoboek en ook niet als gedichtenbundel of toeristische gids. Als de vier heren van collectief WXII hun project ‘Zeehouck’ dan toch moeten benoemen, stranden ze nog het dichtst bij: een boek om te voelen. En wel een waarvoor ze u graag een nieuwe salontafel zien kopen.

WXII staat voor ‘Westhoek 12’, een collectief gevormd door enkele creatieve West-Vlamingen die elkaar in 2012 voor het eerst vonden: tekst- en muziekmakers Yves Bondue en Peter Paelinck, en fotograaf Luc Vanhoucke. In uitgever Johan Vergote vonden ze nog een gelijkgestemde ziel die hun creaties vorm gaf: twee jaar geleden hielden ze Houck & Land in handen, hun eerste boek met cd dat de Westhoek en le Pays de Flandre in beeld én geluid brengt, en daarvoor in 2017 de Luc Verbekeprijs kreeg toegekend door het Komitee voor Frans-Vlaanderen.

“Deze foto maakte Luc op het strand van Duinkerke nabij de vuurtoren Saint-Pol, de schelp hadden we meegenomen als mogelijk instrument: eerst moet je de industriezone aan Auchan door, tot aan het strand waar je een goeie kilometer verderop – een fantastische wandeling – de vuurtoren vindt. Ze is bedoeld voor de sloop, maar een comité blijft vechten voor het behoud ervan.”© Luc Vanhoucke

Yves en Peter zwierven hiervoor twaalf maanden lang door de regio, op zoek naar bijzondere plekken die hen inspireerden – om de meest verschillende maar niet in het minst ook emotionele redenen – tot geluidsopnames met allerlei muziekinstrumenten en alles wat ze ter plekke voor handen hadden. Fotograaf Luc Vanhoucke vergezelde hen op hun tochten en interpreteerde die op zijn manier.

“Het onbekende fort van La Crèche in Wimereux is een plek waar elke grondlaag geschiedenis vertelt: het fort werd gebouwd ten tijde van Napoleon, op de resten van eerdere versterkingen, en kreeg later zelf weer ruïnes over zich heen, tot een bunker tijdens WO II. In de gangen ervan vonden we een prachtige, secondenlang aanhoudende galm.”© Luc Vanhoucke

“We gingen elke maand een dag samen op stap en probeerden het gevoel dat een plek op dat moment in het jaar bij ons opriep om te zetten in muziek, zonder publiek erbij: een pure symbiose tussen de mens en zijn omgeving”, licht Peter het concept toe. Een concept dat hen zo in de greep kreeg dat op zopas, op zaterdag 8 december in het Navigo – Nationaal Visserijmuseum in Oostduinkerke, de opvolger Zeehouck werd voorgesteld. Opnieuw een boek met cd waarvoor Yves, Peter en Luc de kustlijn afschuimden, van Wimereux tot Het Zwin.

Deze slentem bracht Peter mee uit Indonesië: “Twee lamellen die in de wind een geluid voortbrengen als dat van een xylofoon en waarmee we opnames maakten aan Cap Blanc Nez.”© Luc Vanhoucke

Niets is toeval in de WXII-boeken. Geen beslissing werd genomen – van lettertype en papiersoort tot fotokeuze of tekstbewerking – zonder de inbreng en instemming van de vier: ” Mochten we het project herbeginnen, dan kwamen we met precies hetzelfde resultaat naar voren. Geen enkel idee is van één iemand, maar het werk van ons allen.”

“Een kunstenaar die zich Anonyme noemt, beplakte een bunker nabij Leffrincoucke die zeventig jaar geleden gebouwd werd door de Duitsers met stukjes spiegel. In 2016 waren we een van de eersten om het te ontdekken. Sindsdien groeide het uit tot een heuse toeristische attractie, in die mate dat de overheid er verveeld zit met het proces dat ze er tegen de illegale kunstenaar aanspanden. Triggerfinger maakte er foto’s voor hun jongste album.”© Luc Vanhoucke

Veel minder doordacht is de manier waarop Yves en Peter de bijhorende geluidsopnames maakten: “We namen lukraak instrumenten mee, gebruikten de omgeving en wat we daar aan materialen vonden om geluiden mee te maken, en probeerden daarmee het moment te vangen.”

“Onze streek in woord en beeld, met de muziek die er uit de grond komt gekropen”

“Met de middelen die we hadden, in omstandigheden die onvoorspelbaar waren: net die confrontatie was interessant. Soms verwachtten we zon maar regende het urenlang pijpenstelen, zoals op het eilandje in de Blankaart in augustus. Naar Cap Blanc Nez nam ik voorwerpen mee, die geluid maken in de wind. Het was er die dag windstil en het werd dertig graden! Maar de muziek die we er dan toch creëerden, kwam er als het ware uit de grond gekropen.”

“In het Navigo hingen we hydrofonen in een van de aquaria, waarmee we registreerden wat de vissen er horen. Daar vingen we dus het geluid dat water maakt.”© Luc Vanhoucke

En het WXII-verhaal is nog niet ten einde. Zeehouck wordt in januari voorgesteld aan de internationale pers, in het kader van Beaufort 2019. Onder meer het FRAC in Duinkerke en CIAC in Bourbourg gaan de foto’s ervan tentoonstellen. Voor het project ‘We Are Water’ maakten ze dan weer een artistieke impressie van de IJzervlakte in foto- en filmopnames, maar ook in muziek die volgend voorjaar op lp wordt uitgebracht.

In de Venetiaanse Gaanderijen in Oostende speelde Yves accordeon.© Luc Vanhoucke

Zeehouck, Uitgeverij Bibliodroom, 104 blz., 36 euro. Meer op www.wxii.be.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier