TTO Noordzee zet oude kusttrams op de sporen

Al 40 jaar ijvert TTO Noordzee voor het in stand houden van een fraai stukje erfgoed: haar leden zetten oude tram- en kusttramstellen opnieuw op de sporen. Dat wordt deze zomer gevierd met nostalgische ritjes, tentoonstellingen en een boek over de rol van de tram tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Toen de toenmalige Buurtspoorwegen in de jaren 70 besloot haar oude tramstellen naar de schroothoop te verwijzen, verenigden een aantal tramliefhebbers zich eerst in Club 231, vanaf 1978 in vzw TTO Noordzee om waardevolle tramstellen te renoveren en opnieuw rijvaardig te maken.

TTO Noordzee staat voor ‘Toerisme, Transport en Ontspanning aan de Noordzee’ en ziet het als haar taak om het erfgoed rond de kusttram van weleer niet alleen te bewaren – intussen telt de vereniging 150 leden en een 30-tal gerestaureerde rijtuigen – maar er het publiek ook actief mee kennis te laten maken. “We deden voor het eerst ritjes met een oude tram tijdens Trammelant en organiseerden sporadisch activiteiten. Maar toen we rond de eeuwwisseling de oude tramstelplaats in Adinkerke als werkplaats toegewezen kregen, waar we de tramstellen restaureren en onderhouden, konden we ook onze publiekswerking verruimen”, vertelt voorzitter Pierre de Meyer.

Een wagon die als duivenkot werd gebruikt, is opnieuw rijklaar

Sinds 2010 kan het publiek de tramstellen regelmatig ter plekke gaan bewonderen, twee jaar later reden de stellen op zomerse zaterdagen tussen De Panne en Adinkerke. Op vandaag rijden de trams tijdens de paasvakantie en tijdens weekends en feestdagen in juli en augustus. Op 21 juli en 15 augustus rijdt zelfs de paardentram opnieuw. Elke tweede zondag van september is er het Tramfestival met ritten in verschillende richtingen vanuit De Panne, en met eindejaar pendelt de kersttram tussen De Panne en Koksijde. Zelfs een authentiek rijtuig huren voor een feestje behoort tot de mogelijkheden.

De tram in de Eerste Wereldoorlog

Haar 40-jarige bestaan koppelt TTO Noordzee deze zomer bovendien aan de herdenking van de Eerste Wereldoorlog. “Aanvankelijk zag geen enkele oorlogspartij veel nut in de tram”, aldus Pierre. “Toch heeft het als een spinnenweb vertakte tramnetwerk, zeker nadat België grotendeels bezet was, wel degelijk zijn nut bewezen om materiaal tot bij het front te krijgen en gewonden af te voeren.”

Over dat aspect van WO I verscheen zopas het boek Sporen in de Modder – Trams en buurtspoorwegen tijdens de Eerste Wereldoorlog, geschreven door onder anderen Paul Van Heesvelde. Daarnaast kan je rijtuigen die voor en achter het front actief waren en foto’s uit die periode, in juli en augustus bezichtigen in de tramstelplaats aan de Loskaai 15 in Adinkerke: elke woensdag, zaterdag, zondag en op feestdagen. Blikvangers daar worden een Engelse stoomtramlocomotief en een goederenwagon van het War Department. Ook een wagon van de wachtpost van het Belgisch leger in De Panne, teruggevonden in de Brabantse bossen waar hij tot duivenkot was gedegradeerd, is er opnieuw in al zijn glorie te bewonderen.