Lieven ‘Gili’ Gheysen: “Uitbollen? Godverdomme nink!”

Lieven Gheysen © PC
Nancy Boerjan

Geen haar op het hoofd van de jonge Lieven Gheysen dat dacht aan een toekomst onder het pseudoniem Gili, mentalist met een hoog showbizzgehalte. De wereld verbeteren leek hem toen nog een haalbare kaart. Die verwachting heeft hij intussen wat bijgespijkerd, al blijft hij onvermoeibaar hameren op het belang van een kritische en open geest.

Lieven Gheysen zet als mentalist Gili al jaren zijn publiek op het verkeerde been. Het verschil met andere vermeende waarzeggers en paragnosten is dat hij er steevast bij vermeldt dat zijn truken helemaal niet te danken zijn aan bovennatuurlijke krachten maar aan allerlei technieken die iedereen onder de knie kan krijgen. Als hij je met open mond achterlaat, komt dat alleen doordat je de knepen van zijn vak niet kent. En met die knepen, overgoten met een humoristisch sausje, vult hij nu al jaren vlotjes de Vlaamse en Nederlandse theaterzalen.

Ik keer met hem op een zonnige dag in maart terug naar Kortrijk, waar hij de eerste twintig jaar van zijn leven doorbracht. “In Sint-Anna meer bepaald, een gehucht omgeven door Marke, Aalbeke, Rollegem en Bellegem”, schetst hij heel precies. Een tijd waaraan hij warme herinneringen ophaalt, op een bankje op het nu hoogste punt van wat sinds enkele jaren Stadsgroen Marionetten heet, een ‘ecologisch recreatief natuurgebied’ waar Kortrijkzanen ‘s zomers groen, rust en speelplezier vinden. Het gebied dreigde een paar jaar terug vooral furore te maken als ‘seksbos’ maar dat heet vandaag veel minder het geval te zijn, al waag je je er nog altijd beter niet té ver van de wandelpaden af. Lieven koos deze plek omdat hij er destijds genoot van het weidse zicht op de omgeving, boven op wat toen nog het stort was. De kinderen uit de buurt speelden er in en rond de bergen afval waarmee de nog eerder gegraven kleiputten werden gedempt. Hij haalt ons de toen al stilaan ineenstuikende boerderijtjes voor de geest, de oude vrouw in wie hij en zijn maten een heks zagen en het lemen huisje van Marietje-van-Dolfkes-van-Smetjes, zó authentiek dat het na haar dood werd afgebroken en weer opgetrokken in Bokrijk.

Ik zou mijn jeugd in Sint-Anna meteen overdoen

Lievens grootvader werkte als klusjesman voor de klooster- en scholengemeenschap Don Bosco in Sint-Anna. En hoewel dat toen internaten waren, voor een 500-tal jongens en meisjes, mocht hij elke dag zijn kleinkinderen meebrengen. “Onze ouders werkten immers allebei buitenshuis. Grootvader nam ons gewoon mee naar zijn werk; ik heb er acht jaar schoolgelopen bij de nonnen, daarna nog eens acht bij de paters aan de overkant van de straat. En daarnaast was ik constant met mijn grootvader op stap: ik hielp hem ramen vervangen, brood bakken, tuinieren… Ik amuseerde me daar zo dat ik er veelal ook de vakanties doorbracht. Later ging ik bij Chiro Don Bosco, nog later vond je me er in het jeugdhuis. Ik heb letterlijk heel mijn jeugd doorgebracht in deze omgeving. En ik zou het direct opnieuw doen als dat kon.”

Na zijn studies in Brugge en legerdienst keerde Lieven terug naar Marke, maar vond er zijn draai niet meer. Hij woonde achtereenvolgens in Aalbeke, Moorsele, Heule en Stasegem, waar zijn tweede vrouw café De Trukendoos uitbaatte. En toen ze daarmee ophield, verhuisden ze naar Gent, waar ze nog altijd wonen.

Familieman?

“Ik betwijfel of ik zo’n geweldige familieman ben, maar ik ga regelmatig bij mijn ouders langs en ik ben graag bij mijn gezin. Toen mijn vrouw en ik elkaar leerden kennen, waren we allebei halverwege de dertig. Zij had twee zoontjes uit haar eerste huwelijk, die ik na twintig jaar als ook een beetje van mij beschouw. Over kinderen van ons beiden hebben we zeker nog wel nagedacht, ja. Maar ik trad toen al regelmatig op in het weekend, mijn vrouw baatte een café uit; we vonden niet dat we ons leven nog ingewikkelder moesten maken dan het al was. Ik heb de kans op eigen kinderen gekregen, maar ik beschouw het zeker niet als een gemiste kans.”

“Die zurigheid, die haat op sociale media… Ik snap niet wat mensen eraan hebben.”

Welk belang hecht je aan je roots?

“Ik hecht er zeker wel belang aan. Om de drie maanden komen we nog eens samen in Marke, met de bende van de Chiro, en hoewel de groep uitdunt met de jaren vind ik dat nog altijd geestig. We hebben elk ons eigen leven, we zijn allemaal veranderd, maar we kennen elkaar al zo lang… Ik hou graag vast aan die bijeenkomsten, ja.”

Speelt West-Vlaanderen daar nog een rol bij?

“Neen, het doet me niets waar ik geboren ben. Voor mijn part was dat in Limburg, of in Afrika al had ik dan pech gehad. Elk gevoel voor nationalisme is me vreemd. Ik kan er ook geen begrip voor opbrengen. We zijn allemaal mensen, vind ik. Dat is ook waar mijn roots me terug naartoe brengen: naar de mensen die ik goed ken, niet naar een stuk grond. Het is als met een huis: dat is ook niets meer dan een hoop stenen. In dat huis wil ik graag wonen, maar waar het staat maakt me niks uit.”

Herinner jij je nog je eerste showambities?

“Op mijn zestiende kreeg ik een beetje een slag van de religieuze molen.” (lacht)

“Ik sloot me toen ook aan bij Eigentijdse Jeugd, een vereniging waarmee we jongerenmusicals met een Bijbelse inslag opvoerden. Al was het al bij al meer het optreden zelf dan de Bijbelverhalen die me daarin aanspraken. Toen voelde ik al dat een podium me beviel.”

“En uitgerekend door een leraar godsdienst ben ik even later dan toch van dat geloof afgevallen. Die man had het nooit over de Bijbel, wel over wat er zich in de maatschappij afspeelt en onze persoonlijke verantwoordelijkheid daarin. Dat is dan ook dé les die ik aan mijn schooltijd overhield: doe wat je wil, zolang je het graag doet en je er anderen niet mee schaadt.”

“Wat ons brein of zelfs bewustzijn precies is, blijft tot op vandaag vooral een raadsel.”© PC

Hoe zag jij je toekomst als jongeman?

“Ik ging de wereld verbeteren natuurlijk! Tot verbijstering van mijn leraar wiskunde. Ik was goed in wiskunde, maar een job in de zakenwereld of ingenieur worden, daar had ik geen zin in. Ik wilde mensen helpen en verzorgen, dus werd het ergotherapie. En ik heb ook jarenlang in die sector gewerkt. In Menen heb ik de hele werking van een dagcentrum voor personen met een verstandelijke handicap van nul mogen opstarten. Maar uiteindelijk was ik het politieke gekonkelfoes daar zo beu dat ik er een punt achter zette.”

Uitgerekend de leraar godsdienst hielp me van mijn geloof af

“Ik besloot voluit voor mijn goocheloptredens te gaan, al stond ik daar toen nog nergens mee. Ik stond op een lijst van door de Vlaamse overheid gesubsidieerde artiesten. Als een organisator ons boekte, betaalde hij maar een fractie van de prijs. Dat was interessant voor die organisatoren, maar voor mij betekende het in de praktijk dat ik van het ene rusthuis naar het andere trok. Sporadisch zat daar ook eens een gevangenis tussen, wat toch al een stúkje spannender was. (lacht) Ik modderde maar wat aan tot ik begon met close-upmagie, tijdens avondfeesten ging ik van tafel tot tafel om mensen te verbazen. Heel de jaren 90 was dat mijn hoofdjob. Daarna sprong ik op de trein van het ontluikende comedycircuit in Vlaanderen, ging ik een tijdlang flink op mijn bek, maar uiteindelijk vond ik mijn eigen weg. Het geluk hielp me een handje in de vorm van een paar tv-programma’s, waardoor mijn bekendheid groeide en ik vandaag sta waar ik sta.”

Een beetje dwepen met Raymond

“Vorig jaar heb ik een aantal avonden opgetreden tijdens een lezerscruise van Knack. Ik heb dat toen toegezegd omdat mijn vrouw mee mocht én omdat Raymond van het Groenewoud ook optrad aan boord. Ik ben al jaren fan, Raymond is de enige artiest met wie ik toch wel zo’n beetje dweep. Ik hoopte maar dat hij geen eikel zou blijken te zijn, maar integendeel, aimabeler dan Raymond kan een mens moeilijk zijn. Dat is me enorm bevallen, dus toen ze me opnieuw vroegen om mee te gaan, heb ik geen moment getwijfeld: in juni is er dus opnieuw een cruise, langs de Britse Eilanden deze keer, met Dirk Draulans, Luc Jansen, Lia van Bekhoven en… Gili!”

En op je 57ste nog niet aan uitbollen denkt?

Godverdomme nink! En dan thuis zitten wachten tot de facteur de gazet brengt? Ik denk er niet aan. We zijn volop bezig met de organisatie van de Comedy Marathons, benefiets die we met een aantal artiesten sinds jaren organiseren en die steevast lang op voorhand uitverkocht zijn. Ik heb er een eerste reeks optredens in Parijs op zitten, die goed ontvangen is en normaal volgend jaar een vervolg krijgt. En ik werk aan een nieuwe show waarmee ik over twee jaar opnieuw in Vlaanderen zal toeren.”

Gili keerde even terug naar Marke, naar wat nu Stadsgroen Marionetten heet en waar hij als kind speelde op 'het stort'.
Gili keerde even terug naar Marke, naar wat nu Stadsgroen Marionetten heet en waar hij als kind speelde op ‘het stort’.© PC

Waarin je opnieuw het menselijke brein op de proef gaat stellen. Mogen we stellen dat dat brein intussen geen geheimen meer voor jou heeft?

“Neen! We staan nog nergens! Er is al een en ander bekend over hoe we het brein kunnen manipuleren en beïnvloeden, en dan vooral door ervaring. Maar wat ‘het brein’ is, of zelfs ‘het bewustzijn’: dat blijft tot op vandaag vooral een raadsel. Hoe meer de wetenschap erover te weten komt, hoe minder we erover lijken te weten.”

Welke vraag over dat brein zou je in jouw leven nog graag beantwoord zien?

“Ik probeer momenteel zo veel mogelijk te weten te komen over placebo’s: pillen die mensen krijgen in de veronderstelling dat het geneesmiddelen zijn, hoewel die pillen geen geneeskrachtige ingrediënten bevatten.”

Ik blijf me verzetten tegen alternatieve geneeskunde, maar ik veeg niet langer élk effect van tafel

“Die placebo’s blijken namelijk echt te werken in een aantal gevallen. Hoe groter de placebo’s, hoe beter ze werken. En deze met kleuren doen het nog beter! Of beter gezegd: de pillen zelf hebben geen uitwerking, maar ze innemen triggert bij sommigen het brein in die mate dat er toch een genezingsproces op gang komt. Hetzelfde gaat op voor acupunctuur, homeopathie en andere ‘alternatieve therapieën’: het is wetenschappelijk bewezen dat ze geen geneeskundige kracht hebben en tóch voelen sommigen er zich beter door. Straffer zelfs: er zijn mensen die genezen, zelfs al wéten ze dat hen een placebo werd toegediend. Dat is allemaal heel wetenschappelijk onderzocht. Dat effect fascineert me dus mateloos en zou ik nog graag ontrafeld zien.”

Stel je dan ook de kruistocht tegen alternatieve geneeskunde, hypnose, waarzeggerij… die je al jarenlang aanvoert, in vraag?

“Ik ben milder geworden. In het begin zag ik in iederéén die zich met alternatieve geneeskunde inliet een charlatan. En de meesten zijn dat ook. Maar anderen zijn er wel degelijk op een oprechte manier mee bezig, ook al draaien ze zichzelf een rad voor ogen: het is niet hun ritueel dat mensen geneest, maar dat ritueel kán wel een effect in gang zetten, dat geneest. Het is een belangrijke nuance die ik voor mezelf gemaakt heb: ik veeg niet langer élk effect onmiddellijk van tafel.”

“Die zurigheid, die haat op sociale media… Ik snap niet wat mensen eraan hebben.”© PC

Een titel voor je volgende show misschien: ‘Gili neemt gas terug’?

“Hola! Het is allerminst de bedoeling dat ik al die alternatieve therapieën ga beginnen te promoten, integendeel. Die business draait nog altijd grotendeels op straffe, nooit bewezen verhalen en geld. Veel geld. Maar ik erken nu wel dat ook op dat vlak nog heel wat te onderzoeken valt.”

Je maatschappelijke engagement heb je nooit onder stoelen of banken gestoken. Blijft dat intact?

“Ik juich de klimaatmarsen heel hard toe, maar ik vrees dat het allemaal tot weinig zal leiden. Ik ben wat cynischer geworden, ja. Of realistischer. Ik ga zelf niet meer op de barricaden staan, maar elke kans die ik krijg om een druppel op de hete plaat te droppen, grijp ik wel nog altijd aan. Verander wat je kan, aanvaard wat je niet kan, en heb de wijsheid om het verschil daartussen te zien. Dat had je niet verwacht, hé? Filosofie op een stort?”

Lieven 'Gili' Gheysen:

Picknickvraagjes

1) Hou je van picknicken?

“Neen!”, lacht Lieven. “Mijn vrouw wist niet wat ze hoorde toen ik zei dat ik een picknickinterview zou doen! Nu, picknicken kan best tof zijn, maar dan aan een tafel. Maar op zo’n dekentje in het gras: gruwel! Ik zit gewoon graag op mijn gemak. En ik ben lang allergisch geweest voor gras, misschien dat ik er daardoor een beetje een degout van heb.”

2) Geen natuurmens?

“Als er genoeg terrassen in de natuur staan, ja! Maar neem nu wandelen in de natuur, ik vind er niet veel aan. In Gent wandel ik veel, maar dan omdat dat de gemakkelijkste manier is om me te verplaatsen en een doel heeft.”

“Vorig jaar hebben we nochtans met vrienden een vakantie in de bergen doorgebracht. Maar we hebben vooral aan het zwembad gelegen, ons geamuseerd, spelletjes gespeeld… Er zijn er een paar die een bergwandeling gemaakt hebben, maar wij hebben intussen het aperitief klaargezet.”

3) Blijft de smartphone thuis?

“Sociale media ben ik wat beu geworden. Onlangs heb ik me zelfs afgemeld op Twitter. Ik kan al die meningen, niet gehinderd door de minste kennis en in de schunnigste taal uitgedrukt, gewoon niet meer aan. Die zurigheid, die haat… Ik snap niet wat mensen eraan hebben. Nu moeten de studenten het weer ontgelden. Het zijn altijd al: Leegaards! Ze doen nooit iets! En nu ze wél iets doen: Ze zouden beter naar school gaan! Mensen, stop toch eens met zagen en doe zelf iets.”

4) Ben je materialistisch?

“Mijn vrouw zegt van niet. Ze vraagt me elk jaar met mijn verjaardag wat ik wil krijgen. Niks, ik heb alles al. Ik heb me zopas een nieuwe auto gekocht omdat dat moest van mijn boekhouder. Als die auto rijdt, het er niet binnenregent en er achterin genoeg ruimte is voor mijn gerief, is het al lang goed. Ik ga echt niet op zondag mijn opgeblonken kar staan bewonderen.”

5) En ijdel?

“Mijn vrouw zegt van wel. Pas op, ik zie er inderdaad graag verzorgd uit, zeker op het podium. Maar welke kleren ik draag, interesseert me weinig. Een tijdje terug moest ik Jani helpen bij opnames. Toen heb ik Annick toch om advies gevraagd bij wat ik zou aantrekken. Jani monsterde me zoals verwacht van kop tot teen en meldde toen dat ik goed gekleed was. Mijn vrouw heeft twee weken lopen zweven!”