Kasteel Wijnendale en zijn onbekende Oostland

Elke West-Vlaming kent het Kasteel Wijnendale en zijn rijke historie. Zijn Mariakapel, ijskelder en bos zijn al iets minder bekend. Zijn golvende Oostland is onbekend. En dus onbemind. Hoog tijd om daar iets aan te doen.

Van 1 naar 2 naar 1

Afspraak bij het hek van het Kasteel Wijnendale (1), daar waar de gloednieuwe weg Torhout-Oostende zijn dubbelbocht maakt. We keren het drukke verkeer de rug toe en duiken, met het kasteelpark en zijn slotgracht rechts van ons, het sterk hellende Fonteinpad in. Eerst zijn er witte paardenkastanjes: in mei witte bloemkaarsen, later stekelige bolsters en diepbruine zaden die op reeënogen lijken. Dan zijn we bij de Wijnendalekapel, die zich bevindt waar Maria van Bourgondië in 1482 tijdens een valkenjacht van haar paard zou zijn gevallen met haar dood en een geschiedenisswitch als gevolg. Brandende kaarsen bewijzen dat ook hier de volksdevotie leeft.

Een steenworp verder zijn we bij de vrij grote ijskelder, van eind de 19de eeuw, koeltecomfort, statussymbool. Een paar passen verder, aan de overkant, zijn er oude, dus mooie linden (hartvormig blad, takkenopslag rond de stamvoet), een oud hek en een mooie lindedreef.

We stappen een eind verder, genieten van het mooie landschap om ons heen en van de heel mooie kijk op de waterburcht van Wijnendale (2) en zijn donjon of meestertoren. In 1085 bouwde de Vlaamse graaf Robrecht de Fries er een houten sterkte. Gwijde van Dampierre bekend van de Guldensporenslag verbouwde die in steen. Dan volgden periodes van luister en verval. Slechts drie torens bij de ophaalbrug overleefden de door Napoleon bevolen sloop. In 1833 kocht de Brusselse bankiersfamilie Mathieu het bos en de kasteelruïnes en liet het huidige kasteel bouwen. In de vroege morgen van 25 mei 1940 greep er een dramatische confrontatie plaats tussen Leopold III en zijn ministers. Of het begin van wat later de Koningskwestie zou worden. We weerstaan de lokroep van het Wijnendalebos, maken een bocht van 180 graden en bereiken snel het kasteelhek (1).

Van 1 naar 3 naar 4 naar 5 naar 6 naar 7

Aan het kasteelhek (1) zwenken we naar links, steken de drukke N33 over en duiken, net voor ‘t Gravenhof, rechts de smalle Gravestraat (3) in. Waar dit rustige asfaltweggetje naar links bocht, daar kiezen we voor de mooie boerenslag (4) rechtdoor. We bevinden ons nu op een oostelijke uitloper van het Plateau van Wijnendale, 35 m hoog met vergezichten alom. Na een paar haakse bochten dalen we naar een beekje (5), steken het níét over, maar kiezen er wél voor het eenpersoonspad rechts.

Bij helder weer zien we aan de einder de stompe driehoek van de Kemmelberg opdoemen

Het is fijn stappen tussen de akkers en het houtgewas, met links een forse helling die over een korte afstand van 26 m tot 35 m stijgt. In (6) dwingt het wandelpad ons naar links. Dan bereiken we het asfalt van de Hillestraat (7), met ‘hil’ voor ‘heuvel’. We stappen er naar links en genieten van het houtgewas op de flanken van deze voor de streek althans zeldzame holle weg die op enkele plaatsen tot 4 m diep in is gesneden. Hier in de buurt, op een natuurlijke amfitheaterweide, beleefde Rock Torhout van 1982 tot 1995 zijn gouden tijd.

Van 7 naar 8 naar 9 naar 5 naar 4 naar 10 naar 11 naar 3 naar 1

De Hillestraat (7) voert ons van de lage Waterhoek naar het bovenvlak van het Wijnendaleplateau. We negeren de Heidestraat rechts en kiezen op het kruispunt (8) met de Steenveldstraat links voor de Oudewijnendalestraat. Gelijk links zijn we 39 m hoog. Bij helder weer zien we aan de einder, 40 km zuidwest van ons, de stompe driehoek van de Kemmelberg opdoemen.

Een eind verder, in (9) en net voorbij een privéweggetje, slaan we links het voor voertuigen, niet voor wandelaars doodlopende asfaltweggetje in. Voorbij het laatste huis wordt asfalt gras en aarde. We dalen naar het al eerder ontmoete beekje (5), klimmen uit zijn dalletje en genieten een tweede keer van de boerenslag en zijn mooie omgeving.

Dan zijn we terug bij het kruispunt (4) van de Gravestraat en de Wijnendalemolenstraat. We stappen er naar rechts. Dit rustige asfaltweggetje dankt zijn naam aan de Wijnendalewindmolen die hier sedert de 15de eeuw graan maalde uit tarwe, gerst en andere graangewassen en die de olie stampte uit vlaszaad/lijnzaad (lijnzaadolie voor verf) en/of koolzaad (lampolie). In 1902 maakte een blikseminslag een einde aan vier tot vijf eeuwen ‘gewiek’.

Op het kruispunt met de Wijnendalestationsstraat (10) zwenken we naar links en kijken uit naar de Breestraat. Dit smalle weggetje was ooit 20 m breed. Het verloor niet enkel meer dan de helft van zijn breedte, ook de ‘d’ in zijn naam. Het voert ons terug naar de weg Torhout-Oostende (3). We stappen er naar links, kunnen kiezen tussen de geneugten van ‘t Gravenhof links, Het Heuvelhof rechts of de Wijendalewandeling een paar steenworpen rechtdoor. Dan zijn we terug bij het hek (1) van het Kasteel Wijnendale en zijn omringende park.