Nog 931 dagen tot Tokio 2020… En toen waren ze plots met drie

We kunnen er niet naast kijken: West-Vlaanderen momenteel heeft wat talent op de piste rondrijden. Nog opmerkelijker: de vrouwen nemen daarbij de bovenhand. Na Nicky Degrendele (21) solliciteren immers ook Saartje Vandenbroucke (21) en Shari Bossuyt (17) naar een olympisch ticket voor Tokio 2020. Op de Belgische pistekampioenschappen in Gent zetten ze hun kandidatuur in de verf. Wij trokken voor een dag naar de Blaarmeersen en zagen dat het goed was.

Zaterdag 30 december, 12.30 uur. Dertien dames nieuwelingen trekken zich op gang voor de scratch, die het Belgisch kampioenschap omnium opent. Vanuit de persruimte, hoog bovenin het Vlaams Wielercentrum Eddy Merckx, overschouwt collega-journalist Freddy De Geest de troepen. Al jaren volgt de uit Oost-Vlaanderen ingeweken Blankenbergenaar het pistegebeuren op de voet. “Shari Bossuyt heeft deze week al indruk gemaakt, hoor. Vooral in de puntenkoers. Daarin heeft ze zelfs alle elite (dames juniores en elite reden samen, maar er waren twee aparte klassementen, red.) gedubbeld. Op uitzondering van Annelies Dom zelfs twee keer. Oké, het is en blijft een wedstrijd in de wedstrijd en de elitedames zullen niet naar Shari gekeken hebben. Maar dan nog. Ze steekt erbovenuit.” De Geest moet nog eens lachen. “Stress kent Shari alleszins niet. Gisteren stond ze op het middenplein, net voor de sprintfinale, nog de polonaise te dansen.”

Vinnige Deceuninck

12.40 uur, scratch bij de nieuwelingen. De zege gaat verrassend naar Andreas Deceuninck. De vinnige Moorselenaar krijgt samen met Clément Malevez een bijna volledige ronde cadeau. “Wederdienst van topfavoriet Siebe Deweirdt, de vanaf 1 januari zijn ploegmaat wordt”, horen we in de wandelgangen circuleren. Intussen rijdt Ayton Soenens op zijn losse rollen de benen los. De frêle Ingelmunsterse nieuweling straalt. Zilver in de puntenkoers, brons in de scratch… zijn week kan al niet meer stuk. Ayton grijnst. “Niet moet nog, alles mag. Stress? Alles wat er nu nog bijkomt, is meegenomen.”

“Ik hoor dat ze Shari dit jaar al te willen laten meetrainen met de selectie voor de achtervolging”

Een BK omnium blijkt een hele onderneming. Vier disciplines – scratch, temporonden, afvalling en puntenkoers – en voor de nieuwelingen en elite een extra puntenkoers als selectie. Vijf proeven dus, met als gevolg dat Ayton Soenens wel heel veel op zijn rollen moet. “Twintig minuten voor elke discipline en tien erna.. En tussendoor kleed ik me om. Lange broek, nieuw onderlijf…” En drank en voeding? Vader Koen lacht. “Vanochtend at hij enkel een croissant. Tja, hij kan niet veel eten als hij moet koersen.” Ayton pikt in. “Meestal eet ik wat pasta. En tussendoor repen en sportdrank. Of een colaatje. Suikers, hé. (grijnst) Ik doe datgene waar ik me goed bij voel.” Het is duidelijk: Ayton Soenens leeft momenteel op een wolk.

De genen van Bossuyt

12.50 uur. Tijd voor onze medaillekoningin: Shari Bossuyt. In het omnium kan ze haar zesde gouden plak veroveren. Bij de Bellegemse juniore hebben de genen duidelijk een positieve invloed gehad. Dany Bossuyt was begin de jaren negentig immers een veelbelovend talent. Een profcontract wenkte. “Ik mocht stage lopen bij Lotto, maar door een val in de Ronde van België heb ik dat jaar niet meer kunnen koersen. Mentaal was het op en het seizoen erna was ik renner af.” Vijfentwintig jaar later is Dany’s 17-jarige dochter een mooie wielercarrière aan het uitbouwen. Het is ook de wielerbond niet ontgaan. Zo werd met Erwin Borgonjon een gereputeerde trainer aangesteld. “Het is niet meer zoals in onze tijd”, zegt Dany. “Van wetenschappelijk trainen was toen nog geen sprake.” Hij grijnst. “Elke maandagavond twee uur naar de kinesist in Waregem om stabilisatietraining te doen. Dinsdagavond twee uur pistetraining in Gent. Woensdag duurtraining op de weg. En wekelijks moet ze ook een uur lopen. Dat doen we op de Lange Munte in Kortrijk.”

“Voor school (Bossuyt volgt de richting plant, dier en milieu in het Kortrijkse PTI, red.) loopt Shari wel veel stage: om de twee weken op woensdag en elke vrijdag, in een paardenmanege in Bellegem en een plantenbedrijf in Sint-Denijs-Zwevegem. Als ze op woensdag geen stage heeft, kan ze haar duurtraining afwerken. Tot voor kort zat Shari eigenlijk amper op de fiets. Na het WK in Noorwegen hebben we haar zes weken laten rusten. Het was eens nodig, hé. In de zomer ging het van kampioenschap naar kampioenschap. Shari doet dat wel graag, maar evident is het niet, vooral mentaal. Ze had twee maanden zomervakantie, maar is nooit thuisgeweest.”

Flitsen van Saartje

13 uur. Saartje Vandenbroucke veegt het zweet van haar gezicht weg. In de scratch is de universiteitsstudente industrieel ingenieur-biowetenschappen nipt geklopt door Lotte Kopecky. Vader Henk Vandenbroucke is blij dat zijn dochter weer flitsen toont van de renster die ze bij de jeugdcategorieën was: een viervoudige laureate van WestSprint. “Vorig jaar is Saartje zelf vertrokken bij Sport Vlaanderen”, aldus Henk. “Het ging niet meer. Welke zin heeft het nog als ik niet meer geselecteerd word, vroeg ze zich af. Even wilde ze geen trainer meer, noch druk van buitenaf. Maar nu het studeren vlotter verloopt en ze vorig jaar ondervonden heeft dat ze door de manier waarop ze bezig was, niet voldoende progressie kon boeken, heeft ze beslist om zich toch weer te laten begeleiden, in de persoon van Patrick Van Hoolandt.” Vorige winter keerde de Hollebeekse terug naar haar oude liefde: de piste. “Voor Saartje is dat momenteel de beste optie”, weet Henk. “Door het stijgende niveau kun je je maar beter specialiseren. En het valt te combineren met haar studie in Gent, waar ze nu woont. Vanuit Hollebeke zou dat al moeilijker gaan.”

Geen tussendoortje

13.15 uur. Jonas Rickaert blaast even uit. De 23-jarige Vijvenaar is de enige West-Vlaamse prof op dit BK omnium. In de scratch laat hij meteen zien dat hij niet zomaar komt meerijden. Nochtans verliep de voorbereiding van Jonas niet ideaal. “Na mijn stage in Calpe was ik afgelopen nacht maar om half drie thuis. We moesten in Antwerpen landen en het werd Zaventem. Maar ik voel me goed. Dit BK is geen tussendoortje.”

En toch. Officieel is Rickaert geen pistier meer. De weg lees: het klassieke voorjaar moet zijn toekomstig terrein worden. Onlogisch is die keuze niet. Bestudeer Rickaerts morfologie en met wat goede wil herken je Fabian Cancellara. En dus was het niet onlogisch dat hij afgelopen jaar door verschillende media al bij Quick.Step of Lotto werd gezien. Rickaert ziet er wel de humor van in. “Weet je dat ik nog nooit met Patrick Lefevere heb gesproken? Ik heb dat ook wel allemaal gelezen, maar zou echt niet weten of het klopt.” Wij weten het wel: Lefevere houdt Rickaert in de gaten, net zoals hij dat met Bert Van Lerberghe en Eliot Lietaer deed en doet. En net zoals hij twaalf maanden geleden Tim Declercq plots een contract aanbood. Het werd een gigantisch succes. Rickaert glimlacht. “Ik denk dat Lefevere zich Tims komst niet beklaagd heeft. En ja, zo’n ploeg moet ook mijn ambitie zijn. Maar dan moet ik me eerst bewijzen. Te beginnen met La Marseillaise en Bessèges.”

West-Vlaamse roots

14.15 uur. We lopen Rik Devoogdt, ploegleider bij de juniores van Van Moer Logistics, tegen het lijf. “Of er West-Vlaamse renners van mij meerijden? Neen. (denkt even na) Of toch. (wijst naar een renner) Die daar, dat is een West-Vlaming.” Devoogdt grijnst. Hij heeft het bij het rechte eind. Milan Fretin is een Limburgs talent met West-Vlaamse roots. Vader Steve Fretin is afkomstig van Bredene en werd in 1990 provinciaal kampioen op de weg bij de nieuwelingen. Wonen doet Fretin al twintig jaar in Genk, maar Nieuwjaar vieren doet de familie aan de Noordzee. Een traditie. “Of ik het West-Vlaams nog begrijp? Wees daar maar zeker van.” En zijn zonen? “Milan, begriepe gie West-Vloams?” grijnst Steve. Milan knikt geamuseerd. Hilarie alom.

“Voor Saartje is de piste momenteel de beste optie. Het valt te combineren met haar studie in Gent”

Doorbreken als renner deed Steve niet, maar misschien slagen zijn twee zonen – ook aspirant Kaj Fretin zou een kanjer zijn – daar wel in. Op het BK omnium maakt Milan alleszins indruk. Als eerstejaars nota bene. Devoogdt is overtuigd. “Ik zag hem hier al enkele dingen doen… (fronst de wenkbrauwen) Amai! Als tweedejaars rijdt hij hier volgend jaar alles op een hoopje.” Steve blaast even. “We zullen wel zien.”

Nog opmerkelijker: ook Arno Waeyaert, samen met Fretin de beste Belgische nieuweling van 2017, heeft roots in West-Vlaanderen. Vader Koen Waeyaert groeide op in Handzame, maar volgde na zijn jeugd zijn grote liefde naar Jodoigne.

Neefje van meersman

Enkele stoelen verder zien we de Meulebeekse nieuweling Jari Meersman zitten. “Kijk, dat is het neefje van Gianni Meersman”, zeggen we tegen Devoogdt, waarop die verbaast opkijkt. “Echt? Die zal ik eens in de gaten houden.”

Over Jari krijgen we positieve geluiden te horen: aanvalslustig, enorme souplesse…. “Mijn vader is de broer van Luc Meersman, de pa van Gianni”, legt Kenny Meersman uit. “Vorig jaar begon mijn zoon te koersen op de weg, maar dat verliep moeilijk. Na twee, drie ronden zat zijn koers er meestal al op. Op de piste blijkt hij nu echter wel goed zijn plan te trekken.”

Ook Devoogdt heeft de jonge Meersman tijdens de temporonden in de smiezen. “Ja, amai. Daar zit pit in. Dat zie ik meteen. (grijnst) Hopelijk evolueert hij verder, want de familie Meersman (Devoogdt was Gianni’s ploegleider bij het Mez Team, red.) is mij gunstig gezind.”

Even verderop kijkt Calvin Verbeeck rustig rond. Van stress is geen sprake bij de Lauwse eerstejaarsjunior. Dit BK is voor Verbeeck, door kenners als één van de (toekomstige) aanvoerders van zijn generatie genoemd, een tussendoortje. “Ik werkte vorige week pas mijn eerste duurtraining van deze winter af. Het plezier primeert hier. Ik zet alles op het wegseizoen.”

Liever met Lotte erbij

15.30 uur. Intussen hebben we ook Saartje Vandenbroucke te pakken gekregen. Zij staat na de afvalling, die ze won, aan de leiding. “Maar als ik straks win, ga ik toch zeggen dat ik dat liever met Lotte (Kopecky, die tijdens de temporonden ten val kwam en moest opgeven, red.) erbijhad gedaan. Ik merk dat het verschil tussen ons momenteel heel klein is. Ik heb een stap gezet.” Intussen mag ploegmate Shari Bossuyt bij de juniores op beide oren slapen. De tegenstand kan haar achterwiel al een hele poos niet meer volgen.

Taalontwikkeling

16.45 uur. Ayton Soenens likt zijn wonden na een val in de temporonden, maar behoudt uitzicht op de top vijf. “In de puntenkoers zal hij straks een ronde proberen te pakken”, grijnst vader Koen. “Noah Fastre, een Waal die veel aanvalt, kwam daarnet vragen of Ayton zin had om mee met hem te proberen. In het Frans. Ayton heeft vlug op Google Translate gekeken om hem een antwoord te geven. (knipoogt) Kijk, je hebt al een primeur voor in de gazet. De piste is duidelijk goed voor de taalontwikkeling bij jongeren.”

Stralende Rickaert

17.20 uur. Jonas Rickaert maakt indruk bij de elite. In de afvalling piloteert hij zichzelf op knappe wijze naar winst en virtueel goud. Rickaerts blik verraadt veel. Hij straalt. Dit is een renner die niet heeft stilgezeten. Het is ook Frederik Broché, jarenlang de man achter Rickaert en sinds 1 december technisch directeur van de Belgische Wielerbond, niet ontgaan. “Het is heel belangrijk geweest dat Jonas in 2017 eens een volledig seizoen zonder pech kon afwerken. Ik verwacht dat hij zich dit voorjaar kan laten opmerken. Top tien in een semiklassieker? Moet mogelijk zijn.” En wat zegt Rickaert er zelf over? Jij wint straks dat spel hier, spelen we meteen kort op de bal. Hij glimlacht. “Daar ben ik nog zo zeker niet van. Gelukkig voor mij viel Robbe (Ghys, red.) er in de afvalling vlug uit. Een hele opluchting en een druk die van mijn schouders viel. Dat Moreno De Pauw een zwakke indruk laat? Na zijn slechte scratch heeft hij zijn kop wat laten hangen, denk ik. (knipoogt) Ik denk dat Moreno me straks in de puntenkoers wel wat zal helpen.”

Westsprint winnen

18 uur. Fien De Wispelaere uit Sint-Joris-Beernem eindigt als achtste bij de dames nieuwelingen, maar daar ligt de kersverse renster van Urbano-Thijs Ladies CT niet van wakker. Haar focus ligt op de weg. En bij WestSprint. “Ik vernam dat het prijzengeld bij de meisjes aan dat van de jongens zal worden gelijkgesteld en dat motiveert mij des te meer.”

Niet zomaar cadeau

18.30 uur. Siebe Deweirdt zet bij de nieuwelingen de puntjes op de i en kroont zich autoritair tot Belgisch omniumkampioen. Koen Feys, vanaf 1 januari zijn ploegleider bij Meubelen Gaverzicht-Glascentra, is door het dolle heen. “Ik wil vooral de sterke prestatie van Andreas Deceuninck (15de in het omnium, red.) benadrukken. Oké, hij wint hier vandaag op een rare manier de scratch, maar dat krijg je niet zomaar cadeau, hé. Andreas had al mooie dingen in dienst van Siebe gedaan.” Voor de statistieken: Ayton Soenens eindigt uiteindelijk knap als vijfde op het BK omnium, Jari Meersman wordt negende en Jakov Beirlaen uit Waregem elfde.

Morgen studeren

Het is intussen 19.39 uur – dit BK omnium werd door vier valpartijen ontsierd en loopt twee uur vertraging op – en Saartje Vandenbroucke weet met haar geluk geen blijf. In een beklijvende puntenkoers weerstaat ze, gesteund door een sterke Shari Bossuyt, aan de prikken van Noa Selosse (eerstejaars uit Moeskroen), Annelies Dom en vooral Gilke Croket. Vader Henk besterft het bijna en kan pas na de afsluitende sprint opgelucht ademhalen. “Ze heeft er hard voor moeten knokken. Oké, met de hulp van Shari, maar waarom ook niet, hé? In het eerste nummer spanden de anderen ook samen tegen Saartje. Dit zal haar heel veel deugd doen.”

Meteen na de streep vallen Saartje en Shari elkaar in de armen. Voor Saartje kan de tegenstelling niet groter zijn. Vandaag in de champagne, morgen in de studieboeken. Iets wat ze ook de weken ervoor en de dagen erna moest doen. “Ik heb vijf examens. Eén ervan legde ik al in december af. Op 8 en 10 januari volgen er nog twee en meteen erna vertrek ik op stage naar Mojacar met de nationale ploeg. Op 20 en 21 januari is er een trainingskamp met mijn ploeg, waarna op 25 januari weer een examen wacht. Vervolgens focus ik me op het WK in Apeldoorn. Drie dagen later, op 7 maart, heb ik mijn laatste examen. (grijnst) Ja, ik heb genoeg om handen.”

Met en zonder Jolien

Het is duidelijk: Saartje Vandenbroucke heeft een olympische droom. De ploegenachtervolging in Tokio 2020 lijkt geen onhaalbare opdracht. En wie weet krijgt ze in Japan het gezelschap van een andere West-Vlaamse. Juniore Shari Bossuyt is amper 17, maar vorige zomer liet ze op het EK ze viel bij de beloften in voor de zieke Kopecky een zodanig goede indruk dat er binnen de Wielerbond wel degelijk rekening mee gehouden wordt. “Het kan zeker”, weet ook Saartje. “Ik hoor dat ze Shari dit jaar al te willen laten meetrainen. Goed gezien, want we hebben voor de ploegenachtervolging meer dan vier meisjes nodig. Het is onmogelijk om kwalificaties én reeksen én finale met dezelfde vier te rijden.”

“Ik verwacht dat Rickaert zich het komende voorjaar kan laten opmerken”

In november zette het Belgische viertal in de kwalificaties van de Wereldbeker in Manchester een nieuw Belgisch record neer: 4’28″371. Met Saartje. “Maar ook met Jolien D’hoore”, merkt ze op. “In de daaropvolgende reeksen werd Jolien, die niet van plan is om in Tokio de ploegenachtervolging te rijden, vervangen door Gilke Croket. Toen reden we een tijd van 4’30″985. Het is nog lang tot de Spelen, maar om ons te kwalificeren, moeten we in 2018 al punten sprokkelen. Welke tijd daarvoor nodig is? Moeilijk te zeggen. Laat ons beginnen met een evenaring van dat Belgisch record, maar dan zonder Jolien.”

Als 19-jarige naar Tokio?

Shari Bossuyt mag intussen terugblikken op een meer dan geslaagde eerste campagne bij de juniores, bekroond met een toptienplaats op het EK omnium, het EK op de weg én het WK tijdrijden. “Nu bereid ik me voor op een internationale pistemeeting in Apeldoorn. Daarna wacht de weg met eerst enkele Nations. Cup-wedstrijden en in de zomer het EK en WK op zowel piste als weg.” Maar wat met Tokio 2020? Op haar 19de. Alleen aanwezig zijn zou al een huzarenstukje zijn. Shari glimlacht eens. Interviews geven is niet haar favoriete bezigheid, maar haar gezicht verraadt ontegensprekelijke ambitie. Twijfelen doet het competitiebeest in haar niet. Goed, beter, best: dat is wat telt in topsport. Anno 2018 behoort Shari tot het tweede luik. Op naar het derde.

Fantastische Fretin

19.45 uur. Bij de juniores komen de West-Vlamingen er niet aan te pas. Mathisse Grootaert, niet gerecupereerd na een stage met Zannata-Galloo CT Menen, en Dominik Litvinov daags voordien was de Otegemnaar met Oezbeekse roots nog goed voor brons in de sprint geven op. Calvin Verbeeck wordt twaalfde, Giel Barbry volgt twee plaatsen verder. Wel in volle strijd voor de medailles: Milan Fretin. Hij strandt na een staaltje van onmiskenbaar talent op echter één schamel puntje van brons. De ontgoocheling is groot. “Je hebt een fantastische wedstrijd gereden”, troost vader Steve zijn oudste poulain. Intussen sluiten wij ons volmondig aan bij de woorden van Rik Devoogdt: volgend jaar rijdt Fretin hier alles op een hoopje.

Val van Ghys

20.20 uur. Het omnium bij de elite kersvers West-Vlaamse pistecoach Pieter Develtere werd overigens niet oneervol tiende is een duel tussen Jonas Rickaert en Robbe Ghys, maar na een spurt op het scherp van de snee, halverwege de puntenkoers, komt Ghys ten val. De spankracht verdwijnt en Rickaert neemt meteen na afloop de micro. “Ik wil me excuseren bij de supporters van Robbe, want het was niet mijn bedoeling om hem ten val te brengen. Ik had echt zin om af te stappen, want de mensen langs de kant riepen van alles naar mij. Niet leuk.”

Laatste feestje

21.20 uur: tijd voor de podiumceremonie. Een Belgische titel met gemengde gevoelens, het is eens iets anders. Wat wij echter vooral onthouden: deze Rickaert zullen we de komende maanden in de gaten houden. Vriendin Katrijn Boone, een lerares Nederlands aan anderstalige volwassenen en zelf nationale atletiektop op de 400 meter horden, kijkt tevreden toe. “Dit was emotioneel voor hem. Door wat er gebeurd is, maar ook omdat hij deze titel niet verwacht had. Jonas verkiest dan wel de weg, de piste kan hij niet loslaten. En nu het voorjaar. Dat ligt hem. Hoe meer regen en wind, hoe liever Jonas het heeft.”

Intussen is Rickaert aan zijn laatste interview begonnen. “Ik onthoud dat ik conditioneel in orde ben. Maar eerst vieren we morgen oudejaar in de Pottelberg in Kortrijk. (lacht) Er is daar een feestje. De laatste keer voor het voorjaar. En dan: knallen maar!” We kunnen hem geen ongelijk geven.

Rony Vanmarcke: “Dankzij de piste kan Rickaert nu op souplesse rijden”

Rony Vanmarcke (70) maakte in 1968 deel uit van het achtervolgingskwartet op de Olympische Spelen in Mexico. Na een profcarrière van veertien jaar was hij drie decennia lang bondscoach van de Belgische wielerjeugd en mocht zijn theoretische houdbaarheidsdatum niet verstreken zijn, hij zou het nog altijd zijn. De Lendeledenaar blijft het peloton wel op de voet volgen. “Wie mij op dit BK het meest opgevallen is? Calvin Verbeeck. Ik hoor dat hij nog niet veel getraind heeft en toch vielen zijn stuurvaardigheid en beensnelheid me hier op. Ik stel vast dat hij op deze manier moet voortwerken. Calvin is trouwens nog altijd maar 16 jaar. Hij kan en moet nog leren tot hij er 22 is.”

Buiten categorie

“Wat Shari Bossuyt liet zien, was natuurlijk buiten categorie. Saartje Vandenbroucke was goed in het omnium, maar Shari moest de hele week niet onderdoen voor de elite. De toekomst ziet er mooi uit.”

“Van Thibo Destatsbader ik was die dag zelf niet aanwezig hoorde ik dat hij een fantastische sprint reed. Ja, Thibo zou in die discipline onze man voor de internationale kampioenschappen moeten worden. Het is iemand die er zijn specialiteit van gemaakt heeft en bovendien wordt hij goed opgeleid in de topsportschool van Gent.”

“Ook Ayton Soenens, Andreas Deceuninck en Jari Meersman zijn me opgevallen. Ayton is nog niet zo sterk, maar leest de koers goed en zit altijd in de buurt van de juiste renners. Hij moet wel nog leren om meer aan de buitenkant te koersen. Nu rijdt hij te vaak aan de onderkant. Andreas won toch maar mooi de scratch, ook al heeft Siebe Deweirdt niet achter zijn toekomstige ploegmaat willen rijden. En Jari is een heel tenger baasje dat goed stuurt en vlot meekoerst.”

Vroeger op de macht

Vanmarcke heeft ook mooie woorden voor Jonas Rickaert. “Als nieuweling had ik hem geregeld onder mijn hoede en was het al een sterke beer. Maar wel eentje die vooral duwde en dus op de macht reed. Dankzij de piste is de souplesse er nu bijgekomen. En nu zie je dat Jonas toch ergens staat, hé.”