Cardioloog opgetogen over snelheidsverlaging R8: “10 procent minder fijn stof in de lucht”

Philippe Dejaegher, cardioloog en fractieleider voor N-VA in de Kortrijkse gemeenteraad. © AN
Annelies Nollet
Annelies Nollet medewerker KW Kortrijk-Menen

De geplande snelheidsverlaging op de ring rond Kortrijk komt er pas eind februari. Auto’s mogen daar straks maximum 90 kilometer per uur rijden, vrachtwagens maximum 70 per uur. Op stukken waar 90 nu al de limiet is, zoals in Kuurne, verandert er niks. Minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) beloofde die maatregel enkele maanden geleden aan de Kortrijkse gemeenteraad, die op zijn beurt een voorstel van oppositiepartij Groen volgde. De snelheidsverlaging moet geluidshinder voorkomen, de verkeersveiligheid verhogen en de leefkwaliteit verbeteren. Maar is dat ook zo?

Vanaf februari zou de maximumsnelheid op de Ring rond Kortrijk (R8) dalen van 120 naar 90 kilometer per uur voor wagens en van 90 naar 70 kilometer per uur voor vrachtwagens. Dat kondigde het stadsbestuur eind vorig jaar aan. Navraag bij Agentschap Wegen en Verkeer leert dat die deadline op het einde van de maand ligt. De weersomstandigheden maken het op dit moment moeilijk om de putten te graven waar de nieuwe verkeersborden in worden geplaatst. “De werken zullen starten begin februari, maar omdat we ook beton moeten gieten om de verkeersborden vast te zetten, zijn we sterk afhankelijk van het weer”, weet de districtchef van zone Kortrijk ons te vertellen. “Als het niet te lang en niet te hard vriest, dan zullen we de borden eind februari officieel kunnen omdraaien.” Pas vanaf dan moet iedereen zich dus aan de nieuwe limiet houden.

‘Is dat nu echt wel nodig?’, horen we u denken. Er gebeuren immers niet bijzonder veel ongevallen op de stukken R8 waar je nu nog 120 per uur mag. Ja en nee, zo blijkt. “We krijgen als gemeentebestuur dikwijls het commentaar dat we iets moeten doen vóór er ernstige gevolgen zijn. Wij gaan niet zitten wachten tot daar een dodelijk ongeval gebeurt”, verduidelijkt Axel Weydts, Kortrijks schepen van Mobiliteit (SP.A).

Veilig in- en uitvoegen

“Dankzij de aanpassing zal je nu op de hele ring maar 90 kilometer per uur mogen rijden. Het aanhouden van een constante snelheid is sowieso veiliger. Daarnaast zijn er – omdat de op- en afritten zo dicht op elkaar liggen – heel veel weefbewegingen op de Ring. Dat wil zeggen dat veel mensen ergens moeten invoegen of wisselen van rijstrook. Ook dat is veiliger aan een lagere snelheid”, vult hij aan. “Wat geluidsoverlast betreft moeten we toegeven dat de gevolgen eigenlijk niet echt hoorbaar zullen zijn. De effecten op dat gebied zijn eerder psychologisch. Het grote verschil zit hem in de leefkwaliteit. De CO2-uitstoot zal met maar liefst 30 procent dalen.”

Allemaal goed en wel, maar wat hebben wij, die de wekker nu nog 5 minuten eerder moeten zetten om aan 90 km per uur naar het werk te tuffen, daar nu aan? We gingen te rade bij Philippe Dejaegher. Hij is cardioloog, fractieleider in de Kortrijkse gemeenteraad voor N-VA en hevig voorvechter van de snelheidsverlaging. Hij geeft bovendien geregeld lezingen in het hele land om mensen bewust te maken van het effect die de uitstoot heeft op onze gezondheid. “Al die wagens stoten fijn stof uit”, weet hij. “Dat zijn stofdeeltjes die bestaan uit een complex chemisch mengsel en die maar een honderdste van een millimeter groot zijn. Dat is nog kleiner dan een haartje. En wij ademen die in. Hoe kleiner de deeltjes, hoe dieper ze doordringen in onze longen. De hele kleine deeltjes geraken zelfs tot in onze longblaasjes. Gezond is dat uiteraard niet. Wat de exacte effecten zijn weten we nog niet, daar zijn veel meer onderzoeken op lange termijn voor nodig. Maar zeker is dat die deeltjes een chronische ontsteking van de luchtwegen kunnen veroorzaken, wat op zijn beurt dan weer kan leiden tot ademhalingsproblemen, astma en een verhoogde kans op longkanker. Ook hartinfarcten worden gelinkt aan fijn stof. Zeker mensen die al kwetsbaar zijn hebben daar serieus onder te lijden.”

(foto TVK)
(foto TVK)

Qua geluidsoverlast zullen de gevolgen niet echt hoorbaar zijn. Het grote verschil zit hem in de leefkwaliteit – Axel Weydts, schepen van Mobiliteit, SP.A

Maar mensen die vlak naast een autosnelweg gaan wonen, weten toch ook wel dat die uitstoot niet gezond is? “Ik denk dat er nog heel veel werk moet gemaakt worden van bewustwording. Omdat je fijn stof niet ziet, hoort of ruikt maken veel mensen zich er niet te veel zorgen over. Maar mispak je niet, het zijn niet alleen mensen die vlak naast zo’n ring- of autoweg wonen die daar de gevolgen van ondervinden. Je moet toch rekenen op een straal van 1,5 km waarbinnen de effecten van dat fijn stof voelbaar zijn. Voor een stad als Kortrijk, met de R8 en de E17 die vlak bij het centrum passeren, wil dat dus zeggen dat haast de hele stadskern de gevolgen moet dragen. Daarnaast kende men tot een aantal jaar geleden de trend dat elke grote instelling vlak aan een op- en afrit moest liggen. En laat de uitstoot daar nu net het ergste zijn. Hier wil dat dus zeggen dat hogeschool Vives, KU Leuven campus Kortrijk, het Kennedypark en zelfs AZ Groeninge binnen die meest vervuilde cirkel liggen. Kortrijk heeft dan ook een van de hoogste luchtvervuilingsgraden van heel België, we halen de normen van de Wereldgezondheidsorganisatie(WHO) asboluut niet.”

Ondertunnelen

Toch wil dokter Dejaegher de Kortrijkzanen geen schuldgevoel aanpraten. “Dankzij de maatregel op de R daalt de hoeveelheid fijn stof in de lucht met 10 procent. Om uitstoot helemaal te voorkomen is de beste oplossing ondertunneling maar dat is niet evident. Het is een complex werk van lange adem. We zullen mondjesmaat maatregelen moeten nemen. De hele gemeenteraad staat daar ook achter, want je kan er gewoon niet tegen zijn.”

Zelf kan je eigenlijk weinig doen om te voorkomen dat je fijn stof inademt. “Ik zou mensen toch aanraden om te gaan joggen langs de Leie en niet langs de E17”, vult Philippe nog aan. “Zelf zou ik graag grote borden in het straatbeeld zien verschijnen waarop mensen kunnen zien hoeveel fijn stof er op dat moment in de lucht zit. Sensibilisering is heel belangrijk, mensen zullen beseffen dat het toch wel een groot probleem is en ze zullen mee zijn met het verhaal. Ook minder verkeer helpt natuurlijk, dus hoe meer fietsstraten we kunnen creëren, hoe beter. Maar eigenlijk moet je dat allemaal in een veel groter kader zien. Onze hele ruimtelijke ordening zal zich moeten aanpassen. In het huidige bestuursakkoord zijn al die zaken gelukkig opgenomen. Het gaat dus toch stilaan de goede kant uit.”

Tijs Naert, schepen van Mobiliteit in Harelbeke: “De tijd die je verliest, is echt verwaarloosbaar”

De R8 rond Kortrijk vormt voor een deel de grens met de buren van Harelbeke. De Harelbekenaars en dan vooral de mensen die in Stasegem wonen, zullen de verlaging tot 90 kilometer per uur dus merken. “In een recente enquête gaven veel mensen aan vooral geluidsoverlast van de snelweg te ondervinden”, verduidelijkt schepen van Mobiliteit Tijs Naert (Groen). “Er vertelde mij zelfs een koppel dat ze hun huis niet aan een deftige prijs verkocht krijgen omdat het zo dicht bij de snelweg ligt. Je kan dan wel zeggen dat ze dat wisten toen ze het aankochten, maar het verkeer is de laatste jaren wel enorm toegenomen. Ik woon zelf in Stasegem en moet toegeven dat we er – als de wind slecht zit – ook wel last van hebben.”

Het deel van Harelbeke dat aan de ring grenst, is gelukkig voor een groot stuk industrieterrein. Maar ook de Collegewijk, meer bepaald de Zandberg, die recent verder ontwikkeld werd, leunt ertegenaan. “Wij zijn dan ook onmiddellijk ingegaan op het idee van de Kortrijkse gemeenteraad om de snelheid te verlagen. Wat ons betreft kan hetzelfde trouwens niet snel genoeg gebeuren op de E17. Waarom Vlaams minister Weyts dat niet zag zitten, is mij een raadsel. De tijd die je verliest door iets trager te rijden is echt verwaarloosbaar.” De schepen heeft voorlopig geen weet van extra snelheidscontroles. “Voor mij hoeft het niet per se onmiddellijk met de harde hand. Ik ga uit van de goedheid van de mensen. Het is ook voor hun gezondheid dat we die maatregel hebben bepleit”, besluit hij.

Francis Watteeuw, schepen van Mobiliteit in Kuurne: “Hoog tijd dat R8 gewoon wordt doorgetrokken”

Ook Kuurne wordt voor een deel omringd door de R8, al zijn de gevolgen van de snelheidsverlagende maatregel daar een stuk minder voelbaar. “Richting Harelbeke is er misschien een heel klein stukje waar je nog 120 per uur mag rijden op Kuurns grondgebied”, vertelt de schepen van Mobiliteit Francis Watteeuw (SP.A). “Maar op het overgrote deel van de ring mag je bij ons maar 90 of zelfs 70 kilometer per uur rijden. Dat komt vooral door de vele verkeerslichten. Toch wil dat niet zeggen dat het er bij ons veiliger aan toegaat dan in Kortrijk of Harelbeke, integendeel. Op het kruispunt van de Brugsesteenweg met de R8 zijn al meer dan 200 ongevallen gebeurd, soms met dodelijke afloop. Recent kwam er nog een man om bij een dodehoekongeval. Het wordt dus dringend tijd dat ze de R8 doortrekken. Daarover doen al jaren geruchten de ronde, maar een datum prikt de Vlaamse overheid nooit.” Ook in Kuurne zijn er klachten over geluidsoverlast van de R8, vooral op plaatsen waar auto’s optrekken. “Maar tijdens de laatste metingen, twee jaar geleden, bleven we onder de grens van 60 decibel. Dat is belangrijk want pas als je boven die grens zit, kan je subsidies krijgen voor geluidsschermen”, weet de schepen. “Die zijn niet echt mooi maar helpen wel heel wat beter tegen de geluidsoverlast dan de snelheid verlagen. Vorige week kwamen er opnieuw klachten binnen, we plannen dus binnenkort weer een meting. De kans bestaat dat de maximumgrens nu wel wordt overschreden, aangezien het verkeer er serieus is toegenomen.”

Tijs Naert, schepen van Mobiliteit in Harelbeke: “De tijd die je verliest, is echt verwaarloosbaar”

De R8 rond Kortrijk vormt voor een deel de grens met de buren van Harelbeke. De Harelbekenaars en dan vooral de mensen die in Stasegem wonen, zullen de verlaging tot 90 kilometer per uur dus merken. “In een recente enquête gaven veel mensen aan vooral geluidsoverlast van de snelweg te ondervinden”, verduidelijkt schepen van Mobiliteit Tijs Naert (Groen). “Er vertelde mij zelfs een koppel dat ze hun huis niet aan een deftige prijs verkocht krijgen omdat het zo dicht bij de snelweg ligt. Je kan dan wel zeggen dat ze dat wisten toen ze het aankochten, maar het verkeer is de laatste jaren wel enorm toegenomen. Ik woon zelf in Stasegem en moet toegeven dat we er – als de wind slecht zit – ook wel last van hebben.”

Het deel van Harelbeke dat aan de ring grenst, is gelukkig voor een groot stuk industrieterrein. Maar ook de Collegewijk, meer bepaald de Zandberg, die recent verder ontwikkeld werd, leunt ertegenaan. “Wij zijn dan ook onmiddellijk ingegaan op het idee van de Kortrijkse gemeenteraad om de snelheid te verlagen. Wat ons betreft kan hetzelfde trouwens niet snel genoeg gebeuren op de E17. Waarom Vlaams minister Weyts dat niet zag zitten, is mij een raadsel. De tijd die je verliest door iets trager te rijden is echt verwaarloosbaar.” De schepen heeft voorlopig geen weet van extra snelheidscontroles. “Voor mij hoeft het niet per se onmiddellijk met de harde hand. Ik ga uit van de goedheid van de mensen. Het is ook voor hun gezondheid dat we die maatregel hebben bepleit”, besluit hij.

Wat met de E17 door Kortrijk?

Als al dat fijn stof dan zo ongezond is, wat dan met de E17? Die loopt dwars door Kortrijk en daar zoeft iedereen vrolijk verder aan 120 kilometer per uur.

“Jammer genoeg hebben wij daar niks over te zeggen”, verzucht Axel Weydts, SP.A-schepen van Mobiliteit in Kortrijk. “Snelwegen zijn een Vlaamse materie. Wij hebben tegelijk met ons verzoek om de snelheid op de R8 te verlagen hetzelfde aangevraagd voor de E17, maar daar wilde het kabinet van Vlaams minister voor Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) niet op ingaan. Nochtans kwam het idee daar van de omwonenden zelf.” In een reactie liet het kabinet van minister Weyts weten dat “de snelheidsverlaging op de R8 gebeurt met het oog op de versterking van de verkeersveiligheid. Het gaat immers om een bochtig traject, waar ook veel kruisingen zijn. De E17 is echter deel van het hoofdwegennet.” Een verlaging van de snelheid zou volgens het kabinet effecten hebben op de doorstroming van het verkeer. “We hebben bovendien ook geen zicht op hoe de milieueffecten zich zouden verplaatsen als we de snelheid zouden verlagen. We zijn nu wel bezig om – samen met het Departement Omgeving – een analysetool te ontwikkelen die ons zicht zal geven op hoe dat gebeurt. Eens die tool klaar is, willen we samen met de stad Kortrijk bekijken welke ingrepen eventueel nog zinvol kunnen zijn.”

“Wij zullen bij de minister in elk geval blijven pleiten om de snelheid ook op de E17 te verlagen”, besluit Axel Weydts. Die verdeling wil ook zeggen dat stad Kortrijk geen controles zal uitvoeren om te kijken of mensen zich ook aan de nieuwe limiet houden. Dat is materie voor de federale politie, al hoopt het stadsbestuur wel op een vorm van permanent toezicht in de vorm van een trajectcontrole bijvoorbeeld.

Francis Watteeuw, schepen van Mobiliteit in Kuurne: “Hoog tijd dat R8 gewoon wordt doorgetrokken”

Ook Kuurne wordt voor een deel omringd door de R8, al zijn de gevolgen van de snelheidsverlagende maatregel daar een stuk minder voelbaar. “Richting Harelbeke is er misschien een heel klein stukje waar je nog 120 per uur mag rijden op Kuurns grondgebied”, vertelt de schepen van Mobiliteit Francis Watteeuw (SP.A). “Maar op het overgrote deel van de ring mag je bij ons maar 90 of zelfs 70 kilometer per uur rijden. Dat komt vooral door de vele verkeerslichten. Toch wil dat niet zeggen dat het er bij ons veiliger aan toegaat dan in Kortrijk of Harelbeke, integendeel. Op het kruispunt van de Brugsesteenweg met de R8 zijn al meer dan 200 ongevallen gebeurd, soms met dodelijke afloop. Recent kwam er nog een man om bij een dodehoekongeval. Het wordt dus dringend tijd dat ze de R8 doortrekken. Daarover doen al jaren geruchten de ronde, maar een datum prikt de Vlaamse overheid nooit.” Ook in Kuurne zijn er klachten over geluidsoverlast van de R8, vooral op plaatsen waar auto’s optrekken. “Maar tijdens de laatste metingen, twee jaar geleden, bleven we onder de grens van 60 decibel. Dat is belangrijk want pas als je boven die grens zit, kan je subsidies krijgen voor geluidsschermen”, weet de schepen. “Die zijn niet echt mooi maar helpen wel heel wat beter tegen de geluidsoverlast dan de snelheid verlagen. Vorige week kwamen er opnieuw klachten binnen, we plannen dus binnenkort weer een meting. De kans bestaat dat de maximumgrens nu wel wordt overschreden, aangezien het verkeer er serieus is toegenomen.”

Tijs Naert, schepen van Mobiliteit in Harelbeke: “De tijd die je verliest, is echt verwaarloosbaar”

De R8 rond Kortrijk vormt voor een deel de grens met de buren van Harelbeke. De Harelbekenaars en dan vooral de mensen die in Stasegem wonen, zullen de verlaging tot 90 kilometer per uur dus merken. “In een recente enquête gaven veel mensen aan vooral geluidsoverlast van de snelweg te ondervinden”, verduidelijkt schepen van Mobiliteit Tijs Naert (Groen). “Er vertelde mij zelfs een koppel dat ze hun huis niet aan een deftige prijs verkocht krijgen omdat het zo dicht bij de snelweg ligt. Je kan dan wel zeggen dat ze dat wisten toen ze het aankochten, maar het verkeer is de laatste jaren wel enorm toegenomen. Ik woon zelf in Stasegem en moet toegeven dat we er – als de wind slecht zit – ook wel last van hebben.”

Het deel van Harelbeke dat aan de ring grenst, is gelukkig voor een groot stuk industrieterrein. Maar ook de Collegewijk, meer bepaald de Zandberg, die recent verder ontwikkeld werd, leunt ertegenaan. “Wij zijn dan ook onmiddellijk ingegaan op het idee van de Kortrijkse gemeenteraad om de snelheid te verlagen. Wat ons betreft kan hetzelfde trouwens niet snel genoeg gebeuren op de E17. Waarom Vlaams minister Weyts dat niet zag zitten, is mij een raadsel. De tijd die je verliest door iets trager te rijden is echt verwaarloosbaar.” De schepen heeft voorlopig geen weet van extra snelheidscontroles. “Voor mij hoeft het niet per se onmiddellijk met de harde hand. Ik ga uit van de goedheid van de mensen. Het is ook voor hun gezondheid dat we die maatregel hebben bepleit”, besluit hij.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier