Thuis in Soetens Molen: “Een kermis zoals op Soetens? Dat vind je gewoon niet meer”

Kortrijk is in volle verandering. Elke wijk blijft zijn eigen identiteit behouden. Annelies Nollet trekt deze zomer op ontdekkingstocht door die buurten. Ze ontmoet er de mensen die de wijk karakter geven.

Soetens Molen ligt in het zuidoosten van Kortrijk, bijna aan de rand van de stad. Net naast de Drie Hofsteden en de oprit naar de E17. Het is niet de meest gastvrije wijk voor een ommetje. Wie durft aanbellen bij een van de huizen krijgt veelal het deksel op de neus. Behalve langs de drukke Oudenaardsesteenweg is er ook weinig beweging. Nochtans was Soetens Molen ooit de thuis van een van de oudste wijkfeesten van Vlaanderen en bloeiden er lange tijd verschillende horecazaken.

Als je van de hectische Oudenaardsesteenweg inslaat naar Kapel ter Bede, kom je in een andere wereld terecht. De inwoners van Soetens Molen stonden er lange tijd op dat hun wijk een gehucht genoemd werd en dus geen onderdeel van Kortrijk. Wie er rondloopt, begrijpt waarom. Verderop in de straat staan geen huizen meer. Op je rechterkant vind je de kapel waar de straat zijn naam aan dankt. Vroeger omringd door bomen, nu moet je over het hek klauteren van een bedrijf om de kapel van dichtbij te kunnen bewonderen. Niet dat dat veel zin heeft. Alles zit potdicht.

Enkele honderden meters terug, in de Rozenlaan, woont Jean-Marie Termote, de voorlaatste wijkburgemeester van Soetens. Hij verhuisde pas recent en woonde daarvoor op Kapel ter Bedehof sinds hij vier jaar oud was. “Ik heb daar altijd graag gewoond. Maar wij huurden en dus zijn we uit ons huis gezet. Nu is dat daar een spookwijk. En zeggen dat er vroeger zo veel leven was.”

“Ik heb er spijt van dat ik ben gestopt, maar ik denk niet dat ik de kermis had kunnen redden”

Je merkt dat Jean-Marie heimwee heeft naar de tijd van toen als hij zijn map vol krantenknipsels met verwijzingen naar Soetens en de volkskermis bovenhaalt. “‘Soetens Fieste’, daarvoor kwamen de mensen van ver. Zo’n volkskermis vind je nu niet meer. Er was een verklede stoet, koekenbrodenrondgang, een rommelmarkt, de verkiezing van Miss Soetens Molen, de valiezenkoers,… Je kan het zo zot niet bedenken of het was er.”

Hoge hoed en sjerp

Jean-Marie was als wijkburgemeester van 1995 tot 2004 verantwoordelijk voor het hele gebeuren. “Een van de mooiste momenten was toen ik twee koppels mocht vieren voor hun diamanten huwelijk. Ze gingen uiteraard naar het stadhuis van Kortrijk voor een huldiging, maar eerst kwamen ze bij mij. Ik was een burgemeester met alles erop en eraan, hoge hoed en sjerp incluis. Maar ik was wel verkozen door het volk. Je kan je niet voorstellen hoe groot het groepsgevoel was indertijd. Als er iemand stierf op de wijk dan gingen mijn vriend Roger en ik rond voor een inzameling. Met dat geld kochten we dan een bloemetje voor de uitvaart. We organiseerden ook een sinterklaasfeest en een kerstfeest. Je mag drie keer raden wie Sinterklaas speelde. (lacht) Op den duur kon ik dat alles niet langer combineren met mijn privéleven. Ik heb er spijt van dat ik ben gestopt, maar ik denk niet dat ik als wijkburgemeester de kermis had kunnen redden. De oude garde is gewoon weg uit de wijk en zonder mensen is er geen feest.”

Isabelle Gruwez behoort ongetwijfeld tot die oude garde. Achttien jaar geleden is ze getrouwd en vertrokken uit Soetens Molen, maar ze kan er nog steeds niet wegblijven. “Ik kom hier nog vaak op bezoek bij vrienden. Of gewoon, even kijken naar het kapelletje. Wist je trouwens dat dit het kapelletje van de vruchtbaarheid is? Op 1 mei gingen we daar altijd bidden. Toen stond het nog midden in een bos en ik kan je verzekeren dat daar heel wat kindjes verwekt werden”, lacht ze.

Ze toont ons ook de gedenkplaat op de hoek van Kapel ter Bede en de Oudenaardsesteenweg. “Die plaat hangt hier al van voor mijn tijd. Nu wordt daar niet meer naar omgekeken, maar toen werd de plaat jaarlijks onderhouden en mooi geschilderd. Er was hier dan een korte plechtigheid voor de overleden mensen uit de buurt.”

Taxikindjes

De wortels van Isabelle zitten diep in Soetens, haar hele familiegeschiedenis is met de wijk verweven. “Mijn overgrootvader was hier de smid, fietsenmaker en taxichauffeur. Hij vertelde dikwijls dat er meer dan één kindje geboren is in zijn taxi. In de jaren 50 is er veel bijgebouwd in Soetens en in die huisjes kwamen jonge gezinnen wonen. Maar dat was toen vrij ver van het ziekenhuis, dus het gebeurde dat mijn overgrootvader er niet geraakte. Mijn mama was cafébazin in De Keizer en is nog Miss Soetens Molen geweest. Daarvoor was het mijn grootmoeder die het café openhield. Iedereen was welkom. Arm, rijk, oud en jong. Veel verenigingen hadden er ook hun vaste stek. En we maakten daar wat mee hoor. Zo was er een weduwe die tijdens de koffietafel na de begrafenis van haar man vroeg om de jukebox aan te leggen. Gewoon, omdat het zo stil was! Tijdens de kermis hebben we daar ook eens een auto helemaal plat geslagen. Voor een paar frank mocht je vijf keer slaan met een hamer van tien kilo. Vooral bij de jeugd was dat een groot succes.”

“We gingen altijd bij oma slapen als het kermis was, want bij ons thuis was het dan veel te druk. In die tijd leefde de hele wijk voor dat feest. Weet je, ik heb hier een prachtige jeugd gehad, elke dag was een feest. Dat kan niemand mij meer afnemen. Ik ben en blijf een Soetens Molenaar in hart en nieren.”

Nieuw leven

Nele Desmet voelt zich lang niet zo betrokken bij de wijk als Isabelle. Zij woont in een zijstraat van Kapel ter Bedehof sinds 2008 maar logeert op dit moment met haar man en vier kinderen bij haar ouders omdat hun huis verbouwd wordt. We treffen haar aan met een verfborstel in de hand. Samen met haar papa is ze druk bezig om de laatste details van de renovatie af te werken. “We wonen hier in een zijstraat van een zijstraat. Voor de kindjes is dat fantastisch want het is hier heel rustig.” Van alle huisjes in de straat zijn inderdaad enkel dat van Nele en haar twee buren bewoond. Het onkruid in de rest van de straat staat kniehoog en het geheel biedt een troosteloze aanblik. “De huisjes zijn van een sociale huisvestingsmaatschappij en moeten gerenoveerd worden. Daarom werd iedereen die geen eigenaar was, twee jaar geleden uit zijn huis gezet. Maar nu hoor ik van mensen die in het stadhuis werken dat het zeker nog vijf jaar zal duren voor er met die renovaties gestart wordt. Echt jammer.”

Nele heeft de gouden tijden van Soetens Molen nooit meegemaakt. En dat vindt ze wel spijtig. “Wij zijn echt wel sociale mensen. Zo houden we elk jaar een grote barbecue in onze tuin voor al onze familie en vrienden. We zetten dan gewoon de poort open en iedereen is welkom. Ik geloof dat er een paar jaar geleden eens een poging geweest is om die kermis nieuw leven in te blazen. Maar dat viel dan net samen met Zomer in Kortrijk… Ook de winkels zijn toch vrij ver weg. Ik heb mij een elektrische bakfiets aangeschaft waar alle kindjes in kunnen. Maar zo een buurtwinkeltje op Soetens, dat zou geen kwaad kunnen. Wie weet begin ik zelf wel een wijkcomité om de boel wat leven in te blazen. Maar dat zal moeten wachten tot de kindjes groot zijn want nu heb ik daar geen tijd voor”, besluit ze.