Op 17 april is het 150 jaar geleden dat pater Achiel Delaere – uitgerekend op de plaats waar nu burgemeester Carine Dewaele woont – geboren werd. ‘Pater wie?’ zullen velen denken en dat terwijl hij in Canada, waar hij 40 jaar heeft gewerkt, tot vandaag een heldenstatus heeft. “Die verjaardag is misschien de laatste kans om hem ook in zijn geboortedorp onder de aandacht te brengen”, vinden Jef Soenens en Mark Deweerdt die vorig jaar in Canada zijn graf bezochten. “Op zijn minst verdient hij hier een straatnaam.”
We moeten wel zeggen dat zijn naam in Lendelede niet helemaal onbekend was en zeker niet bij de heemkundige kring Lethae, die in 1984 al eens een artikel aan hem wijdde. Het was van de hand van naamgenoot en heel verre verwant Johan Delaere.
Drie zonen priester
Achiel Delaere werd op 1868 in Lendelede geboren in het gezin van Aimé Delaere en Nathalie Lecluyse. De familie Delaere woonde 200 jaar op de bekende hoeve Hoog Hemelrijk in Bavikhove en Achiels vader was in 1858 naar Lendelede komen boeren op de hoeve Ravenesthof in de Winkelsestraat 230. Tot 1926 heeft Achiels broer Victor er nog gewoond, maar toen is de hoeve in handen gekomen van de familie Debode: tot vandaag wonen daar nu Frans Debode en burgemeester Carine Dewaele.
Drie zonen Delaere werden priester. Cyriel (1861-1917) is overleden als pastoor van Leffinge. Remi (1877-1953) is toevallig ook pastoor geweest in Leffinge, maar laatst in Ledegem. Achiel koos voor de orde van de redemptoristen en werd in 1889 geprofest. In 1896 werd hij tot priester gewijd.
Pools leren…
In 1898 werd Achiel met twee confraters uitgezonden als missionaris naar Canada, om de pastorale zorg op zich te nemen van de talrijke Oost-Europese immigranten die daar in de Canadese prairies woonden. Velen kwamen uit de Pools-Oekraïense landstreek Galicië. Voor hij naar Canada vertrok, trok pater Delaere naar Tuchow (nu Polen) om Pools te leren. In 1899 arriveerde hij in Canada.
“Omdat ze daar de naam ‘Delaere’ niet konden uitspreken, noemden ze hem ‘pater Dollar’!”
Ter plaatse moest hij algauw vaststellen dat de Latijnse ritus van de katholieke Kerk bij die Oost-Europeanen onbekend was en dat die ritus doordrukken niet de minste zin had. Zij waren vertrouwd met de Grieks-katholieke of Byzantijnse ritus. Hij nam toen de gedurfde beslissing om aan paus Pius X te vragen om er de Byzantijnse liturgie te mogen vieren. De paus verleende hem die toestemming en op 26 september 1906 las hij er zijn eerste mis in Saint Boniface – toevallig de plaats waar de Lendeleedse familie Soenens bijna 25 jaar later zou toekomen… De 100ste verjaardag van dit feit werd in 2006 in Canada luisterrijk herdacht.
Ontvangen door paus
Het werd pater Delaere algauw duidelijk dat het moeilijk was om te blijven afhangen van een rooms-katholiek bisdom. De Lendeledenaar ijverde dan ook voor een Grieks-katholiek bisdom en dat kwam er in 1912 met de benoeming van een Oekraïense bisschop in Winnipeg (intussen is het zelfs een aartsbisdom). Nog was de ‘honger’ van pater Delaere niet gestild en nu dacht hij aan de oprichting van een Oekraïense congregatie van redemptoristen in Canada. Om dat te bepleiten, trok hij zelfs naar Rome, waar paus Pius X hem in audiëntie ontving. Ondanks het feit dat zijn bisschop in Canada ging dwarsliggen, kon hij in 1916 een Grieks-katholiek redemptoristenklooster oprichten.
Pater Delaere keerde nog even terug naar België, maar kon hier niet meer aarden. Hij trok daarna in Oekraïne, om in 1932 definitief terug te keren naar Canada, waar hij in 1939 op 71-jarige leeftijd overleden is.
Nog een leuk detail: omdat de Oekraïners in Canada de naam ‘Delaere’ niet uitgesproken kregen, noemden ze hem dan paar ‘pater Dollar’!
Overigens zijn de Oekraïense redemptoristen in Canada nog altijd springlevend. In Yorkton, waar pater Delaere begraven is, wordt zelfs te zijner ere nog een tijdschrift uitgegeven dat The Delaerean heet.
Herdenking
De 150ste geboorteverjaardag van pater Delaere wordt op 17 april zelf in Lendelede niet herdacht. Dat gebeurt wel op zaterdag 21 september, in samenwerking met pastoor Bonte en de Sint-Blasiusparochie.
Ook in België is er een gemeenschap van Oekraïense redemptoristen. Zij zijn bereid gevonden om in de kerk van Lendelede – met een klein koor – een mis te komen vieren in de Byzantijns-katholieke ritus, zoals pater Delaere die meer dan 100 jaar geleden in Canada heeft geïntroduceerd.
“Hopelijk wordt dit een aanzet tot een blijvende herinnering aan deze eminente Lendeledenaar”, zeggen Jef Soenens en Mark Deweerdt. “Ideaal zou een straatnaam zijn als de gelegenheid zich voordoet. Die heeft hij al lang in Canada. En hoeveel Lendeledenaars zouden in zes talen een vermelding hebben op Wikipedia?”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier