Nieuwe vereniging voor dove en slechthorende mensen in Veurne

DovenActie Veurne-Westkust is de nieuwste vereniging onder de koepelorganisatie vzw Doof Vlaanderen. Een van de ambassadeurs is Heidi Vanwachtendonck uit Veurne. Heidi weet dat ze op termijn volledig doof zal worden. Via schilderijen en gedichten wil ze haar progressieve gehoorverlies verwerken. Van 29 mei tot 2 juni stelt ze tentoon in het Spaans Paviljoen in Veurne tijdens de expo KunstOor.

Heidi Vanwachtendonck, Geert Verstraete en Tristan Moors zijn de ambassadeurs van DovenActie Veurne-Westkust. Dit is een nieuwe vereniging onder de koepelorganisatie vzw Doof Vlaanderen. De vereniging verricht vooral onderzoek naar de toegankelijkheid tot de vele aspecten van het dagelijkse leven voor dove en slechthorende mensen. In Vlaanderen zijn er zo’n 800.000 mensen die met deze verborgen beperking door het leven gaan.

Heidi woont in Veurne en weet sedert haar 36ste dat ze een aandoening van haar moeder erfde waardoor ze op termijn volledig doof zal worden.

Gebarentaal

“Ik was al een tijd op zoek naar een oplossing om zelf niet zonder communicatie te vallen als ik 100% doof zou zijn. Uiteindelijk ben ik terechtgekomen bij Geert Verstraete, een lesgever Vlaamse Gebarentaal in Brugge. Ik volg nu het derde jaar opleiding en na het vierde jaar krijg je een attest.”

“Die gebarentaal is moeilijker dan een andere taal. We werken in de cursus veel met foto’s en tekeningen, en met filmpjes, dat helpt bij het thuis studeren.”

“Maar dat doel is eigenlijk op de achtergrond geraakt. Met DovenActie gaan we openbare gebouwen, diensten, ziekenhuizen… screenen op het vlak van toegankelijkheid voor doven en slechthorenden. In Veurne kregen we al positieve reacties, onder meer bij de dienst Toerisme. Eenvoudige ingrepen zoals visuele alarmen, pictogrammen, informatie in vier talen zijn al een hele stap vooruit!”

Rijmende woorden zijn voor doven alleen woorden met eenzelfde staart

“Daarnaast zijn wij ook een aanspreekpunt voor doven en slechthorenden die toegankelijkheidsproblemen ervaren in hun leefomgeving en wij geven ook zelf advies en tips voor een betere toegankelijkheid.”

Lesgever Geert Verstraete woont in Gistel. Hij is doof geboren en ook zijn beide ouders zijn doof, net als twee van zijn vier kinderen. “Gebarentaal is mijn moedertaal, want zo heb ik altijd met mijn ouders gecommuniceerd”, vertelt Geert. “Ik ervaar doofheid dus anders dan iemand die een deel van zijn leven wel heeft gehoord. Wie nog ‘gehoorresten’ heeft, kan ook beter praten, maar ik heb geen idee hoe mijn stem klinkt.”

Doof maar niet stom

“Het is ook totaal fout om iemand ‘doofstom’ te noemen. ‘Stom’ heeft een denigrerende betekenis en iemand die doof is kan wel praten, alleen spreken sommige mensen niet omdat hun stemspier niet is getraind. Wij communiceren dus visueel en met onze handen. Een godsgeschenk voor ons is de smartphone, hoewel die niet voor ons is uitgevonden”, klinkt het.

“Gelukkig zijn er nu ook betere oplossingen voor kinderen. Als kleuter van drie jaar werd ik op internaat gestuurd in de enige provinciale dovenschool in Brugge. Op zo’n jonge leeftijd… daaraan heb ik echt een trauma overgehouden, maar er bestond toen geen alternatief. Nu kunnen ouders hun kind ook naar een reguliere school sturen, met assistentie van een tolk die de hele dag mee de lessen bijwoont.”

“Maar toch ervaren vele dove en slechthorende kinderen en volwassenen een gevoel van isolement, zeker wanneer ze niet kunnen communiceren met hun horende familie of omgeving. Daarom stimuleren we horende ouders en familie om de Vlaamse gebarentaal te leren. Want doven en slechthorenden hebben maar beperkt recht op een tolk.”

Dat bevestigt Annick Gernaey, tolk Vlaamse Gebarentaal: “Doven en slechthorenden hebben recht op 18 tolkuren met een maximale verdubbeling tot 36 uur op jaarbasis. Tolken zijn het belangrijkste hulpmiddel voor doven en slechthorenden en wij lobbyen om het aantal uren op te trekken. Ik heb voor dit beroep gekozen omdat meer dan de helft van mijn familie doof is. Geert is trouwens mijn neef.”

Expo KunstOor

“Via mijn schilderijen en gedichten wil ik mijn progressieve gehoorverlies verwerken” zegt Heidi. “Nochtans is poëzie moeilijk voor doven die nooit hebben gehoord. Rijmende woorden zijn voor hen alleen woorden met eenzelfde staart… Ook muziek ervaren zij alleen als trillingen en bewegingen.”

“In het schilderij dat op de affiche staat heb ik geluidsgolven uitgebeeld die je slechthorende oor binnenkomen als een ‘soep’. De tentoonstelling is een beschouwing over horen, slecht horen en doofheid in relatie met taal, taalverwerving en taalbeleving.”