Eerstecommunicanten van 1963 verzamelen na 55 jaar opnieuw in Zwevezele

Achteraan v.l.n.r.: Mathieu Etambala, Daniël Lansens, Patrick Vanslambrouck (niet op nieuwe foto), Eric Demaré, juffrouw Agnes, Jean-Pierre Misplon, Dany Jonckheere, André Vanhulle en Ronny De Ruyter (niet op nieuwe foto). Vooraan v.l.n.r.: Gilbert Gryspeert, Dany Vanneste, Rik Van de Walle, Annie Crombez, Marijke Segers (niet op nieuwe foto), Gerda Desmet, Monique Delodder en Monique Vandekerckhove. (Foto LDW)
Redactie KW

Eind maart 1963 verzamelden vijftien Zwevezeelse kinderen en hun juf op de speelplaats achter de Sint-Jozefschool om er een foto te nemen ter gelegenheid van hun eerste communie. 55 jaar later kwamen diezelfde kinderen, intussen volwassenen van meer dan 60 jaar oud, opnieuw samen met diezelfde juf om de foto over te doen. De school is er intussen jammer genoeg niet meer, de herinneringen des te meer.

Namen herkent ze nog, de gezichten zijn moeilijk geworden na 55 jaar. Met veel enthousiasme mengt juffrouw Agnes Viaene (80) zich tussen ‘haar’ kinderen. “Ik heb 31 jaar lesgegeven”, vertelt ze. “Mijn job in de Sint-Jozefschool was mijn eerste opdracht. Ik heb hier toch een paar jaar voor de klas gestaan.”

Agnes gaf les in het eerste en tweede leerjaar. “Het was een brave klas. Hier en daar sprong er wel iemand uit, maar echt stoute kinderen waren er niet. Dit schooltje was speciaal, omdat er al erg vroeg gemengd onderwijs was. De meisjes en jongens zaten hier bij elkaar.”

Congo

Toen juffrouw Agnes huwde, moest ze stoppen met lesgeven. “Maar ze vonden geen interimaris, dus mocht ik het schooljaar uitdoen. In maart werd de huwelijksban opgegeven, dus uiteindelijk mocht ik voor de klas blijven staan. Ik ben naar Roeselare verhuisd en heb nog twee jaar naar Zwevezele gependeld, tot de zusters me een plekje in Roeselare konden bezorgen.”

Eerstecommunicanten van 1963 verzamelen na 55 jaar opnieuw in Zwevezele

Opvallend op de foto van de eerstecommunicanten is het jongetje met donkere huidskleur, dat helemaal links staat. Mathieu Etambala kwam vanuit Congo in Zwevezele wonen en belandde bij juffrouw Agnes in de klas. “Ik ben op 11 september in Zwevezele aangekomen bij mijn pleegouders, die me een paar dagen later naar school hebben gebracht”, vertelt Mathieu (63). “Ik had mijn eerste leerjaar al gedaan in Leopoldstad, maar omdat ik geen Nederlands kon, moest ik dat jaar hier opnieuw doen.

Niemand sprak Frans

“Mathieu was een pienter kereltje”, gaat juffrouw Agnes verder. “Een paar maanden later liet ik hem al overgaan naar het tweede leerjaar. Het ging toch om een graadsklas, dus hij bleef bij mij. Maar zijn eerste communie had hij nog niet gedaan, dus dat deed hij wel samen met de leerlingen van het eerste.”

“Dat Nederlands leren ging inderdaad erg vlot”, weet Mathieu nog. “Niemand in Zwevezele sprak Frans en door met schoolkameraadjes te spelen, pik je de taal snel op.”

Leuven

In Zwevezele was de komst van Mathieu iets bijzonders. “Ze waren wel sympathiek, maar de mensen stelden vragen over mijn komst. Mijn pleegouders konden zelf geen kindjes krijgen en waren al een tijdje op zoek naar een Afrikaans kindje om in huis te nemen. Mijn zus Virginie en ik zijn dan vanuit Congo naar België gekomen, ik naar Zwevezele en mijn zus naar Tielt. Jaren later ben ik uiteindelijk nog geadopteerd door mijn pleegvader, maar al die jaren zijn zij mijn pleegouders gebleven. Ik had ook regelmatig contact met mijn biologische ouders en heb zelfs eventjes weer in Congo gewoond en gewerkt. Maar de universiteit van Leuven bood me een doctoraat aan, dus ben ik teruggekeerd naar Leuven en daar blijven plakken. Intussen werk ik in Tervuren voor het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika.”

“Ja, onze Mathieu heeft het ver geschopt”, vertelt juffrouw Agnes trots. “In al die jaren is het de eerste keer dat oud-leerlingen van mij een reünie organiseren. Hoewel ik niet iedereen herken, blijken zij mij wel nog te herkennen. Het is een heel aangenaam weerzien“, sluit ze af.

Sint-Jozefschool ‘Het Vanneke’ is niet meer

Wie in Zwevezele op zoek gaat naar de Sint-Jozefschool komt van een kale reis thuis. Het schooltje bestond van 1861 tot 1972, maar moest daarna plaats ruimen voor een garage. “De school in het centrum van Zwevezele lag op 4 km van ‘t Veld en het Vrijgeweid”, zegt Daniël Lansens, initiatiefnemer van de reünie. “Dat was meer dan een uur stappen, dus schoollopen was voor die kinderen niet aan de orde.”

In 1861 kwam er dan toch een klein schooltje, de Sint-Jozefschool of Het Vanneke in de volksmond, genoemd naar het café in de buurt. Het schooltje bleef jaar na jaar groeien, met een flinke uitbreiding in 1933. In 1954 werden er grote werken uitgevoerd. “Het oude gedeelte werd afgebroken en vervangen door een modern gebouw met een keuken, spreekkamer en garage. Maar vanaf de jaren 50 werd ook het aantal leerjaren ingeperkt. Eerst verdween het zevende en achtste leerjaar. Vanaf 1965 moesten het vierde, vijfde en zesde leerjaar in de jongens- en meisjesschool in het centrum worden gevolgd. Uiteindelijk werd het onderwijs in het schooltje volledig stopgezet in het schooljaar 1971-1972. Er waren te weinig leerlingen.”

Het gebouw werd verkocht aan garagehouder Guido Reynaert, waarna er grondige verbouwingen volgden. Intussen is de oude school in handen van aannemer Geert Demeulenaere, die de oorspronkelijke autogarage en het kleuterklaslokaal heeft afgebroken. Het houten kruisbeeld met gekruisigde Christus heeft alle verbouwingen echter doorstaan en hangt nog steeds in wat vroeger de grote zaal was.

(Lien Depauw)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier