Professor Herwig Reynaert: “Het wordt harder strijden om een mandaat te bemachtigen”

Met de gemeente- en provincieraadsverkiezingen voor de deur – nog precies een maand slapen – heeft Torhoutenaar Herwig Reynaert samen met journalist Bart Dobbelaere een boekje geschreven waarin de gemeentepolitiek van naaldje tot draadje wordt belicht. In ‘Wegwijs in uw gemeente’ schetsen de twee auteurs in heldere taal het verloop van de gemeenteraadsverkiezingen, de functie van de politieke organen en de werking van de gemeentediensten, het OCMW en de politie. “Het worden op zondag 14 oktober verkiezingen anders dan anders”, aldus Herwig. “Zowel op gemeentelijk als provinciaal vlak wordt het harder strijden om een mandaat te bemachtigen.”

Herwig (52) woont met zijn gezin in de Koningsdreef op de wijk Driekoningen. Hij is sinds 2009 decaan van de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen aan de Gentse universiteit. Als professor heeft hij van de lokale politiek zijn uithangbord gemaakt. Gevolg: hij heeft het, op de drempel van de stembusgang van 14 oktober, momenteel razend druk met lezingen geven en politieke debatten leiden.

De sjerp van de burgemeester

Herwig is al meer dan vijfentwintig jaar aan de UGent verbonden en kent de lokale politiek als zijn broekzak. “Nergens is de democratie zo tastbaar en staat het bestuur zo dicht bij de burger als in de eigen gemeente”, zegt hij. “En toch stellen we vast dat de lokale politiek bij heel wat mensen een ver-van-mijn-bedshow is. Sommigen weten over die materie van toeten noch blazen. Nog opvallender: in bepaalde gevallen slaan zelfs zij die het beleid of de administratie in goede banen helpen leiden de bal behoorlijk mis over hoe de gemeentepolitiek precies in mekaar zit. En dus hebben Bart Dobbelaere en ik gedaan wat we eerder ook al samen deden: een hopelijk verhelderend boekje geschreven over de gemeenteraadsverkiezingen, de politieke organen en noem maar op. Met ook leuke weetjes, zoals waarom de burgemeester op plechtigheden een tricolore sjerp draagt. We leggen voorts uit waar de gemeenten hun geld vandaan halen, hoe na de verkiezingen de coalities tot stand komen, hoe de zetelverdeling berekend wordt, wat een burgemeester zo allemaal hoort te doen, enzovoort.

Provinciebestuur kalft af

Herwig is ervan overtuigd dat nogal wat uittredende gemeentelijke en provinciale mandatarissen met een bang hart naar de komende verkiezingen gaan. “Vlaanderen heeft in het aantal mandaten gesnoeid en dus worden de postjes duurder, om het zo te zeggen. Als ik me toespits op Torhout, dan betekent dat het volgende. Vanaf Nieuwjaar 2019 is er één schepen minder en gaat het OCMW helemaal op in de gemeente, wat betekent dat de gemeenteraad meteen ook het petje van OCMW-raad zal moeten opzetten.”

“Vanuit een partij een trouwe soldaat na de verkiezingen met een zitje in de OCMW-raad belonen – en de bijhorende zitpenningen geven – zal dus niet meer kunnen. Voeg daarbij de drastische beperking van de provinciale mandaten. De provincieraden tellen straks maar 36 in plaats van 72 verkozenen meer en het aantal gedeputeerden wordt van zes naar vier teruggebracht. Dat kan voor Torhout heel concrete gevolgen hebben. Ik ga ervan uit dat de uittredende Torhoutse gedeputeerde Bart Naeyaert erop rekent dat hij zijn functie in de provincie zal kunnen verlengen, maar mocht dat niet gebeuren, dan kan dat zijn weerslag hebben op het College van Burgemeester en Schepenen. Hij is namelijk ook voor de gemeenteraad verkiesbaar en mocht hij geen gedeputeerde meer zijn maar wel hoog genoeg scoren voor een schepenambt, dan is er nóg een schepenplaatsje minder vacant.”

De voorbije periode zijn er enkele gemeenten op vrijwillige basis ingegaan op het voorstel van de Vlaamse overheid om tegen voordelige voorwaarden te fuseren. “Daardoor is het aantal Vlaamse gemeenten van 308 naar 300 geslonken”, verduidelijkt Herwig. “Het is de vraag of Vlaanderen in de nabije toekomst de fusies van kleinere gemeenten zal verplichten, want dan zou Torhout ook in het vizier kunnen komen. Al kan het zijn dat gemeenten van boven de 20.000 inwoners, zoals onze stad, buiten schot blijven. Dat is koffiedik kijken.”

“De politici moeten ophouden met elkaar te belagen of ze bederven hun stiel”

“Ook wat er in de toekomst met de provinciebesturen zal gebeuren, is onduidelijk. Ik zei al dat het aantal mandaten afneemt, maar de provincies spelen daarnaast ook alle persoonsgebonden materies uit hun bevoegdheden kwijt: jeugd, cultuur, welzijn en sport. Je zal als organisatie van een groot sportevenement dus niet meer op de steun van de provincie kunnen rekenen.”

één gemeente- en OCMW-raad

Wat zeker wennen wordt, is het verdwijnen van de OCMW-raad vanaf Nieuwjaar 2019. “Ik ben benieuwd hoe Torhout de bijeenkomsten van de gemeente- en OCMW-raad zal aanpakken”, aldus Herwig. “Sowieso zullen beide organen uit dezelfde 27 verkozenen bestaan, maar de vergaderingen blijven in principe gescheiden. Om op zitpenningen te besparen, zouden bijvoorbeeld de agendapunten van de OCMW-raad net na die van de gemeenteraad behandeld kunnen worden. Al zal zo’n dubbele vergadering dan misschien te lang duren. Dat zijn zaken die nog concreet uitgeklaard moeten worden, gemeente per gemeente.”

De Torhoutse professor heeft het er moeilijk mee dat de burgers te snel dingen die foutlopen afwentelen op de politici.

“De schuld wordt nogal snel in de schoenen van de politiek geschoven. Wat jammer is, want een beleid bevat heel wat positieve zaken. Ook de politici zelf moeten ophouden met – meestal oppositie tegen meerderheid – elkaar constant te belagen. Zo bederven ze hun eigen stiel, want veel mensen zijn dat eindeloze gehakketak meer dan beu. De kiezer wil een positief verhaal.”