OVERZICHT – Hoe zit het in de rest van het land? Vlaams Belang stijgt fors, Van Grieken: “Geen zwarte zondag, maar zondag van hoop”

Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken haalde een monsterscore met zijn partij. © belga
Bram Ryckaert

De politieke kaarten worden vandaag geschud, zowel op Vlaams, federaal als Europees niveau. Ontdek hier het kiesgedrag over het hele land in een handig overzicht. Er zijn al heel wat uitslagen binnen en de trend is duidelijk: Vlaams Belang wint fors. “Dit is geen zwarte zondag, maar een zondag van de hoop”, zegt Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken in zijn overwinningstoespraak.

23.10 uur: We sluiten deze verkiezingsdag vol updates af met de belangrijkste conclusies: de overwinning in Vlaanderen is afgetekend voor Vlaams Belang, terwijl N-VA verliest maar wel de grootste partij blijft. Groen is niet volledig doorgebroken, maar deed het wel goed in steden zoals Leuven, Gent en Brussel. PVDA zit ook boven de kiesdrempel en Peter Mertens zal naar het federaal parlement gaan. Eén ding is zeker: het zal bijzonder moeilijk worden om nu een federale regeling te vormen, omdat de scheiding tussen Vlaanderen en Wallonië nog nooit zo groot leek. In Wallonië deed Ecolo het immers enorm goed.

23 uur: Dit zijn de verkozenen voor het Vlaams Parlement in Oost-Vlaanderen, met 86% van de stemmen geteld:

N-VA: Matthias Diependaele, Sarah Smeyers, Koen Daniëls, Elke Sleurs, Marius Meremans, Sabine Vermeulen, Lieven Dehandschutter

Vlaams Belang: Guy D’Haeseleer, Adeline Blanquaert, Kristof Slagmulder, Filip Brusselmans, Lena Van Boven, Stefaan Van Gucht

Open Vld: Carina Van Cauter, Jean-Jacques De Gucht, Claudine De Waele, Herman De Croo

CD&V: Joke Schauvliege, Robrecht Bothuyne, Vincent Van Peteghem, Jan Vermeulen

sp.a: Conner Rousseau, Freya Van den Bossche, Kurt De Loor

Groen: Björn Rzoska, Mieke Schauvliege, Elisabeth Meuleman

22.50 uur: Oost-Vlaams lijsttrekker voor de Kamer Anneleen van Bossuyt (N-VA) is teleurgesteld over de achteruitgang van haar partij. “We zullen kijken naar het volledige plaatje”, klinkt het. “We blijven de grootste van Vlaanderen en onze partij is aan zet.” Van Bossuyt herhaalt wat voorzitter Bart De Wever al zei: de partij wil niet in een federale regering stappen zonder Vlaamse meerderheid.

22.40 uur: In Antwerpen zijn 98,7 procent van de stemmen voor het Vlaamse Parlement geteld en dit zijn de verkozenen:

N-VA: Bart De Wever, Liesbeth Homans, Kris Van Dijck, Annick De Ridder, Sofie Joosen, Paul Van Miert, Freya Perdaens, Kathleen Krekels, Manuela Van Werde, Tine van der Vloet

Vlaams Belang: Filip Dewinter, Anke Van dermeersch, Bart Claes, Sam Van Rooy, Wim Verheyden, Els Sterckx

Groen: Meyrem Almaci, Imade Annouri, Gustaaf Pelckmans, Tine Van den Brande

CD&V: Koen Van den Heuvel, Tinne Rombouts, Katrien Schryvers, Orry Van de Wauwer

Sp.a: Caroline Gennez, Hannes Anaf, Karim Bachar

Open Vld: Bart Somers, Sihame El Kaouakibi, Willem-Frederik Schiltz

PVDA: Jos D’Haese, Lise Vandecasteele

Burgemeester van Hasselt Steven Vandeput (N-VA) is teleurgesteld over de uitslag van de verkiezingen.
Burgemeester van Hasselt Steven Vandeput (N-VA) is teleurgesteld over de uitslag van de verkiezingen.© BELGAONTHESPOT

22.35 uur: Hoe liggen de kaarten in Hasselt? Volgens burgemeester van Hasselt Steven Vandeput (N-VA) heeft de kiezer een duidelijke keuze gemaakt en moet er ook met Vlaams Belang gesproken worden. Dat vertelde Vandeput aan regionale zender TV Limburg. “De teleurstelling is er natuurlijk. We hebben hard gewerkt, maar de kiezer heeft in een democratie altijd gelijk”, zei Vandeput. “Er is één winnaar en er zijn voor de rest allemaal verliezers.”

22.30 uur: Groen boven in Leuven bij de verkiezingen voor het Vlaams parlement. De partij haalt er 23,96 procent (+4,51 procentpunt). Coalitiepartner sp.a van burgemeester Mohamed Ridouani haalt 13,79 procent (-3,66 procentpunt). CD&V houdt 13,20 procent (-4,54 procentpunt) over en N-VA is met 22,32 procent (-2,19 procentpunt) de tweede partij.

22.25 uur: Tijdens het grote verkiezingsdebat op de VRT vindt Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken dat zijn overwinning niet uit het niets komt: “Als links wint, dan zegt iedereen dat het een hoopgevend signaal is. Als rechts wint, dan is het dat de kiezer gefrustreerd is. Waarom is dit geen hoopgevend signaal? Die framing is de basis voor een nieuwe overwinning van rechts.”

22.20 uur: Volgens de voorlopige zetelverdeling wint Vlaams Belang 15 zetels in de Kamer en wordt de partij even groot als de PS. N-VA blijft federaal de grootste met 25 zetels, al zijn dat er 8 minder dan de voorbije legislatuur. Ecolo-Groen wordt momenteel niet de grootste fractie. Het extreemlinkse PVDA mag 11 verkozenen naar de Kamer sturen.

22.05 uur: Voor het Waals parlement is intussen meer dan de helft van de stemmen geteld. De PS blijft voorlopig de grootste partij met bijna 25 procent van de stemmen. De socialisten boeken wel een verlies met 6 procentpunt. De MR blijft op post als tweede partij, ondanks het verlies van bijna 4 procentpunt. De linkse partijen PVDA en Ecolo doen het goed. Ecolo staat voorlopig op een derde plaats, met bijna 15 procent van de stemmen.

21.55 uur: Bart Tommelein (Open Vld) is teleurgesteld in de verkiezingsuitslag, ook in West-Vlaanderen. Net als voorzitster Gwendolyn Rutten benadrukt Tommelein dat zijn partij niet zal samenwerken met verkiezingsoverwinnaar Vlaams Belang. “Wij werken niet samen met extreme partijen. Dat geldt voor de PVDA en voor Vlaams Belang.”

21.50 uur: Oost-Vlaams lijstduwer voor het Vlaams parlement, Filip Watteeuw (Groen), pleit voor groene deelname aan het bestuur. Hij is schepen in Gent en daar lijkt het erop dat zijn partij de grootste wordt. “Dat zijn vier opeenvolgende overwinningen”, zegt Watteeuw aan Belga. Die vindt dat “moedig, groen beleid werkt” maar betreurt ook de “gitzwarte zondag” in de rest van Vlaanderen.

Zakia Khattabi (Ecolo), Meyrem Almaci (Groen) en Jean-Marc Nollet (Ecolo) vieren het succes van de groene partijen.
Zakia Khattabi (Ecolo), Meyrem Almaci (Groen) en Jean-Marc Nollet (Ecolo) vieren het succes van de groene partijen.© BELGA

21.30 uur: Partijen Ecolo en Groen hebben samen een toespraak gehouden. Ecolo gaat er fors op vooruit in Brussel en Wallonië en ook Groen heeft reden om te vieren, want ze zullen in de Kamer en het Vlaams Parlement zetels bij krijgen. Groen-voorzitter Meyrem Almaci benadrukt vooral het succes in de steden: “We zijn de grootste in Brussel en Leuven, maar ook Gent ziet er mooi uit. Waar me mee besturen, zie je dat groene oplossingen werken.

21.15 uur: Nu de helft van de stemmen voor het Brussels parlement zijn geteld, lijkt Groen de grote winnaar aan Nederlandstalige kant. Open Vld is de grote verliezer, terwijl ook one.brussels-sp.a en CD&V het minder goed doen. Vlaams Belang stijgt lichtjes, terwijl de burgerpartij Agora wellicht zijn intrede doet in het Brussels Parlement. Aan Franstalige kant blijft Ecolo aan de leiding met 21,12 procent, een winst van maar liefst 11 procentpunten.

21.05 uur: Ook sp.a-voorzitter John Crombez spreekt zijn mensen toe. “Er is duidelijk één ingrijpende verkiezingsuitslag vandaag”, zegt hij. “Wij blijven echter geloven in mensen en veranderingen binnen onze maatschappij. We durfden vernieuwen en ik ben blij met dit resultaat. Ze zullen de socialisten de komende vijf jaar nodig hebben als je ziet wat het beleid heeft gebracht.'”

Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten hamert erop dat haar partij nooit zal samenwerken met Vlaams Belang.
Open VLD-voorzitter Gwendolyn Rutten hamert erop dat haar partij nooit zal samenwerken met Vlaams Belang.© BELGA

20.55 uur: Gwendolyn Rutten, voorzitter van Open VLD, spreekt heldere taal in haar toespraak na de verkiezingen: “Wij zullen nooit met Vlaams Belang samenwerken, onze waarden staan haaks op elkaar. We moeten mensen nu weer laten geloven in de politiek vanuit onze liberale waarden.”

20.40 uur: De eerste reacties van partijvoorzitters stromen nu binnen. CD&V-voorzitter Wouter Beke hield een toespraak: “Deze uitslag noopt tot bescheidenheid, maar we zullen onze verantwoordelijkheid opnemen als we gevraagd worden voor gesprekken.” Hilde Crevits voegde hieraan toe dat ze “niet zal meewerken aan gesprekken over hoe we ons land nog verder blokkeren. Ik hoop dat alle positieve krachten de handen in elkaar zullen slaan.” Ze geeft wel toe dat het haar kans om Vlaams minister-president te worden, zeer klein is.

N-VA-voorzitter Bart De Wever benadrukt dat N-VA de grootste partij blijft in Vlaanderen.
N-VA-voorzitter Bart De Wever benadrukt dat N-VA de grootste partij blijft in Vlaanderen.© BELGA

20.30 uur: Ook N-VA voorzitter Bart De Wever heeft zijn militanten en kiezers toegesproken. Hij geeft toe dat N-VA de verkiezingen heeft verloren, “maar we blijven de grootste partij”, zegt hij. “Ik wil het Vlaams Belang feliciteren met de overwinning. Vlaanderen kiest rechts en centrumrechts, en Vlaams-nationaal, duidelijker dan ooit tevoren. Op federaal vlak wachten wij het initiatief van de koning af. Er kan echter geen twijfel over bestaan: er kan nooit een regering komen zonder meerderheid in Vlaanderen. Dat zullen wij nooit toestaan”, maakte De Wever duidelijk.

20.20 uur: We steken even de taalgrens over. In Wallonië zijn intussen 159 van de 1.360 bureaus geteld. Op basis van die zeer voorlopige officiële resultaten wordt MR de grootste partij in het Waals parlement, met bijna 24 procent van de stemmen. Ecolo gaat er het meest op vooruit: de partij boekt bijna 8 procentpunt winst en eindigt rond 16 procent. CdH heeft voorlopig bijna 17 procent, een lichte vooruitgang met 1,7 procentpunt. De PS is voorlopig de grote verliezer in Wallonië. De socialisten verliezen bijna 9 procentpunt, maar zijn na MR wel de tweede partij.

19.55 uur: Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken heeft net zijn overwinningstoespraak afgerond. Hij heeft het in zijn betoog over “Een zondag van de hoop, en geen zwarte zondag.” De voorzitter vond dat andere partijen de bal hadden misgeslagen: “Volgens de politieke elite ging de campagne over wie er premier en minister-president werd. Hoe arrogant kan je zijn? Deze verkiezingen gingen over één ding: onze mensen. En die moeten op de eerste plaats staan.” Van Grieken riep ook op om groot te zijn in de overwinning en respect te hebben voor andere partijen.

PVDA-voorzitter Peter Mertens ziet zijn partij als de tweede winnaar van de verkiezingen.
PVDA-voorzitter Peter Mertens ziet zijn partij als de tweede winnaar van de verkiezingen.© BELGA

19.30 uur: PVDA-voorzitter Peter Mertens reageert trots op het resultaat van zijn partij: “Wij zijn de tweede winnaar van deze verkiezingen.” De grote sprong van Vlaams Belang noemde hij dan weer een “smet op deze dag”. PVDA mag bij dit resultaat vertegenwoordigers naar de Kamer en het Vlaams parlement afvaardigen.

19.05 uur: In het kanton Antwerpen zijn 270 van de 398 bureaus geteld voor het Vlaams Parlement. N-VA daalt met 3 procent, maar blijft met 29,1 procent de grootste partij. Groen haalt 17,5 en wordt zo de tweede grootste partij, Vlaams Belang haalt 13,5 procent en stijgt met 5,7 procent. PVDA wint ook terrein en haalt 12 procent. Open Vld stagneert, sp.a en CD&V dalen.

18.55 uur: Ecolo-voorzitster Zakia Khattabi zei aan RTBF dat ze er alles aan wil doen om ervoor te zorgen dat de N-VA niet meer aanwezig is op het hoogste niveau. De nakende verkiezingsoverwinning van Vlaams Belang in Vlaanderen is volgens haar te wijten aan uittredend premier Charles Michel (MR), die N-VA “het hoge woord heeft laten voeren” op federaal vlak.

18.45 uur: In Sint-Niklaas zijn alle stemmen voor de Kamer geteld. N-VA is nog de grootste partij, maar verliest 8,8 procent. Vlaams Belang gaat er met 21,7 procent maar liefst 13,6 procent op vooruit en bevestigt daarmee de trend. Ook PVDA (+ 4 procent) en Groen (+1,4 procent) gaan erop vooruit. Open VLD stijgt licht. Fors verlies is er voor sp.a en CD&V.

18.40 uur: In Wallonië lijkt Ecolo de grootste partij te worden in de Kamer met zo’n 30 procent (een stijging van 21 procent), zoals verwacht. MR staat op de tweede plaats met 26,8 procent (+ 1,3 procent). PS verliest fors en verliest 14,1 procent tot 16,8 procent. CDH haalt 14,9 procent (+ 1,7 procent). Ondertussen is een derde van de stembureaus in Wallonië binnen.

Gerolf Annemans is verheugd over de prestatie van het Vlaams Belang:
Gerolf Annemans is verheugd over de prestatie van het Vlaams Belang: “We worden beloond voor de vernieuwing binnen de partij.”© BELGA

18.15 uur: Enkele grote namen bij het Vlaams Belang reageren op de monsterscore die hun partij lijkt de behalen. Guy D’Haeseleer, Oost-Vlaams lijsttrekker voor het Vlaams Parlement: “De trend is gezet, het cordon sanitaire is niet meer van deze tijd“, reageert hij. Europees lijsttrekker Gerolf Annemans is duidelijk: “De toekomst zit in de combinatie van Vlaams Belang en N-VA. Er staat nu een nieuw Vlaams Belang en daar worden we voor beloond.”

18.10 uur: Open Vld met lijsttrekker Maggie De Block boekt fors verlies in Vlaams-Brabant. Op de Kamerlijst komen de liberalen, met 25 procent van de stemmen geteld, uit op 13,69 procent, 11,36 procentpunt lager dan in 2014. N-VA met lijsttrekker Theo Francken blijft met 25,9 procent de grootste, maar moet 2,5 procentpunt prijsgeven. Groen en Vlaams Belang krijgen er elk bijna 7 procentpunt bij.

18 uur: Op basis van de eerste voorlopige resultaten (40 op 727 bureaus) voor het Brusselse Parlement is Groen aan Vlaamse kant de grote winnaar met 6,09 procentpunten winst, tot 23,98%. Vlaams Belang gaat in tegenstelling tot Vlaanderen minder dan een procent vooruit (5,60 %). Tweede partij blijft Open Vld met 19,05 % (-7,65). Daarna volgen N-VA, one.brussels-sp.a en CD&V.

Aan Franstalige kant blijft Ecolo (23 pct) net voor MR (21,21 pct). Die eerste partij stijgt bijna 13 pct. PS doet een gelijkaardige beweging naar beneden (14,19 %) en moet DéFI (17,02 %) zelfs laten voorgaan. PVDA strandt op net geen 10 procent.

Premier Charles Michel ging stemmen in Limal.
Premier Charles Michel ging stemmen in Limal.© BELGA

17.50 uur: Uittredend premier Charles Michel (MR) reageert op de voorlopige trend, waarbij Vlaams Belang fors wint: “De opmars van Vlaams Belang in Vlaanderen toont aan dat België niet gespaard blijft van de groeiende invloed van extremistische populisten, zoals dat ook in andere Europese landen gebeurt”. Michel hoopt nu dat het land door deze resultaten niet onbestuurbaar wordt.

17.40 uur: Voorlopig wordt Groen voor het Vlaams Parlement in kieskring Brussel-hoofdstad met voorsprong de grootste partij. Dat blijkt uit de eerste officiële resultaten, met 20 van de 727 bureaus geteld. Groen stijgt van 20,5 procent in 2014 naar 32,2 procent. Open Vld volgt met 22,8 procent (24 procent in 2014), gevolgd door N-VA (17,9 procent), CD&V (10 procent), sp.a-one.brussels (7,9 procent) en Vlaams Belang (6 procent). Ecolo zou

17.30 uur: In Ninove wijzen de eerste voorlopige cijfers voor het Vlaams parlement op een monsterscore voor Guy D’Haeseleer. Het Vlaams Belang haalt daar 46,2 procent. N-VA verliest 14,3 procent en strandt voorlopig op 13,4 procent. Groen en PVDA stijgen licht; Open VLD, sp.a en CD&V zakken allemaal.

17.25 uur: Met zowat 1 op de 10 bureaus geteld verliest N-VA in kieskring Antwerpen licht terrein voor het Vlaams Parlement. De partij zakt van 36,5 naar 33,7 procent. Vlaams Belang wordt de tweede grootste partij en maakt een sprong van 7,1 procentpunten naar 18,3 procent. Ook hier boekt Vlaams Belang dus voorlopig grote winst.

17.15 uur: Resultaten uit de hoofdstad van Limburg. Met zowat een tiende van de bureaus geteld voor de Kamer blijft N-VA de grootste partij in het kanton Hasselt met 26,7%, wat wel een verlies is van bijna 8 procentpunt. Vlaams Belang wint er meer dan 10 procentpunt en komt op 15,8%. CD&V en sp.a verliezen ook.

17.10 uur: In Vlaams-Brabant blijkt voor het Vlaams Parlement de grootste winst voor Groen te zijn. Dat blijkt uit de eerste officiële cijfers, met 10 van de 796 bureaus geteld. Groen wint 11,46 procentpunt tot 20,8 procent. N-VA blijft wel de grootste partij, met 25,98 procent van de stemmen (-3,45 procentpunt).

Filip Dewinter van Vlaams Belang heeft het over een
Filip Dewinter van Vlaams Belang heeft het over een “Witte Zondag” voor Vlaanderen.© BELGA

17 uur: Vlaams Belang-kopstuk Filip Dewinter reageert bij de VRT op de eerste voorlopige resultaten: “Het ziet er goed uit. Vandaag moet het cordon sanitaire breken”, vindt Dewinter. “Ik hoop dat men niet terug de kiezer negeert”. Hij heeft het over een “Witte Zondag”, maar “de andere partijen gaan zwarte sneeuw zien.” Als verklaring geeft Dewinter aan dat de mensen zich in de steek gelaten voelen. “De N-VA heeft geprobeerd ons te kopiëren, maar heeft vooral niet gerealiseerd wat ze hebben beloofd.”

16.50 uur: Meerofficieuze resultaten voor de Kamer uit Limburg. In Pelt wint CD&V met 24 procent, N-VA haalt 24 procent, Vlaams Belang staat op de derde plaats met 18 procent. In Beringen zou N-VA voorlopig de grootste partij worden met 21 procent, maar daalt met 11 procent. SP.A staat op de tweede plaats met 19 procent (- 1,5 procent). Vlaams Belang is voorlopig derde partij met 18 procent (+ 10 procent).

16.40 uur: We trekken naar het Oost-Vlaamse Brakel voor officieuze resultaten. In de Kamer wordt voorlopig Open VLD de grootste met 24 procent, logisch gezienminister Alexander De Croo hier opkomt. Vlaams Belang wordt de tweede grootste partij met 21 procent (+ 16 procent). N-VA haalt 20 procent (- 5 procent).

16.30 uur: De eerste officieuze Kamerresultaten in het Limburgse Sint-Truiden bevestigen de tendens: Vlaams Belang wint 20,5 procentpunt en N-VA gaat er 14,5 procentpunt op achteruit. De grootste partij in de Trudostad is sp.a met 31 procent (+9), meldt de VRT. Vlaams Belang staat tweede met 25,3 procent, gevolgd door Open Vld met 14,7 procent. N-VA staat voorlopig pas vierde met 14,6 procent.

Voormalig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) is op zijn hoede: “Het is nog heel vroeg. Iedereen verwacht dat Vlaams Belang vooruit gaat, maar voorlopig ga ik nog niet reageren.”

Dries Van Langenhove is lijsttrekker voor Vlaams Belang in Vlaams-Brabant.
Dries Van Langenhove is lijsttrekker voor Vlaams Belang in Vlaams-Brabant.© BELGA

16.05 uur: Na de eerste officieuze resultaten, is al een eerste trend merkbaar in Vlaanderen: N-VA krijgt klappen, terwijl Vlaams Belang er fors op vooruit gaat. “De eerste resultaten zien er zeer goed uit, maar zijn nog zeer voorbarig.” Dat zegt Dries Van Langenhove, lijsttrekker voor Vlaams Belang in Vlaams-Brabant, in een eerste reactie bij VTM. “Hopelijk kunnen we vanavond een feestje bouwen”, zegt Van Langenhove. “Ik denk dat de mensen het beu zijn dat alles boven hun hoofd wordt beslist in de Wetstraat, zonder rekening te houden met wat het volk wil. Dat wil minder massamigratie, een kleinere staatsschuld en dat er iets wordt gedaan aan de onveiligheid en de onrechtvaardigheid bij Justitie”, aldus de lijsttrekker.

15.45 uur: In de Antwerpse gemeente Heist-op-den-Berg gaat N-VA fors achteruit en haalt 26,9 procent in de eerste officieuze resultaten. De grote winnaar is Vlaams Belang, dat stijgt tot 21,2 procent. De partij doet liefst 14 procentpunten beter dan vijf jaar geleden. Derde grootste partij is Open VLD, dat op 14 procent eindigt. De partij stijgt daarmee 3,8 procentpunten ten opzichte van de vorige verkiezing. Daarna volgen CD&V (11,0 procent), sp.a (10,7 procent), Groen (9,8 procent) en PVDA (6,4 procent).

15.30 uur: De eerste officieuze resultaten voor het Vlaams parlement zijn binnen en komen uit Tongeren in Limburg. N-VA haalt 15 procent, CD&V haalt 22 procent, Open VLD scoort 32 procent, SP.A 12 procent, Groen 5 procent, Vlaams Belang 8 procent en PVDA 3 procent.

Nog meer prille uitslagen uit Tongeren: in de Kamer wint Open VLD met 33 procent, met als boegbeeld Patrick Dewael. SP.A en CD&V halen 18 procent. N-VA verliest 12,4 procentpunt om uit te komen op 11,9 procent. Vlaams Belang haalt 6 procent. Groen en PVDA hebben 5 procent.

Bart De Wever ging al stemmen in Antwerpen.
Bart De Wever ging al stemmen in Antwerpen.© BELGA

15 uur: Jinnih Beels (sp.a) is kandidaat-burgemeester van Antwerpen als Bart De Wever Vlaams minister-president wordt. Dat liet ze weten aan VTM Nieuws. Bart De Wever reageerde alvast bits: “Dat was zo niet afgesproken. Het is logisch dat N-VA de sjerp houdt, dit mag ze vergeten.”