Knokke-Heist, al 60 jaar het graafschap Lippens

© Davy Coghe
Olivier Neese
Olivier Neese Editieredacteur Brugsch Handelsblad Brugge - Torhout

Al sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog staat een Lippens aan het hoofd van Knokke-Heist. Eerst negentien jaar vader Léon, sinds 1979 onafgebroken zoon Leopold (76). Hoewel hij het zelf altijd zal ontkennen of minimaliseren, drukte zijn familie een onuitwisbare stempel op de gemeente. “Na mij stopt het. Geen van mijn kinderen zal het doen. Maar we hebben alles vastgelegd, het wordt zeer moeilijk om nog iets ingrijpend te veranderen.”

Van politieke partijen moet hij niet weten. De journaals interesseren hem niet. Interviews geeft hij met grote tegenzin. Graaf Leopold Lippens is de meest atypische burgemeester van het land. Al sinds 1979 staat hij aan het hoofd van Knokke-Heist, nadat hij daarvoor al negen jaar schepen was. Daarmee trad hij in de voetsporen van vader Léon, die kort na de Tweede Wereldoorlog 19 jaar de gemeente leidde, tot een hartkwaal hem dwong de fakkel door te geven aan dokter Eugène Mattelaer (1966-1973) en vervolgens Emmanuel ‘Manu’ Desutter (1973-1979). Telkens deden vader en zoon Lippens dat onder de noemer ‘Gemeentebelangen’, omdat ze niet moesten weten van onderling gekibbel. “Dat is mijn stijl en het enige wat me interesseert: het belang van de gemeente”, zegt Leopold Lippens, terwijl hij een blaadje neemt om tijdens het gesprek op te droedelen. “Leden mogen van mij communist en extremist zijn, maar als ze op de lijst van Gemeentebelangen staan, is het allemaal met de neus in dezelfde richting. Voor Knokke-Heist. We hadden geen enkel probleem om onze lijst gevuld te krijgen. Ze is af, we hebben 31 kandidaten, onder wie 18 nieuwe gezichten en veel jonge mensen.”

En uw taak is alles samenhouden?

Leopold Lippens: “Misschien wel. Ik heb de tijd gekend met de verschillende traditionele partijen in Knokke-Heist, maar gemeenten politiseren werkt niet. Dan krijg je zestien partijen in de meerderheid en in de oppositie Vlaams Belang en misschien nog een partij. Absurd. Wat willen mensen van Vlaams Belang? Niet al hun ideeën per se doordrukken, maar iets doen voor hun gemeente. Dat is de sterkte van Gemeentebelangen. Wij werken samen met alle mensen van goeie wil, van welke politieke signatuur maakt niet uit. Als ze volksvertegenwoordiger of senator worden voor een andere partij, dan juichen we dat toe, maar eenmaal in Knokke-Heist ben je lid van Gemeentebelangen.”

Klopt het dat u de volgende maanden geen enkele vorm van campagne zal voeren?

Leopold Lippens: “We voeren elke dag campagne. We zijn áltijd bezig met de mensen. Wat is campagne? Affiches plakken? Smeken om alstublieft op je te stemmen? Mijn slogan is: learn to say no. Weinig politici doen dat. Als je altijd ‘ja’ zegt, altijd een oplossing zoekt: dan zit je in het compromissysteem van ons land dat niet marcheert. Ik zeg enorm veel neen. Neen, dat lukt niet. Neen, dat mag niet. Soms zijn ze ervan overtuigd dat ik wel een oplossing zal zoeken. Neen, dat zal ik niet doen als het niet mogelijk is. Daar blijf ik eerlijk in.”

Mensen zeggen dat ik rijk ben. Neen, ik ben zéér rijk. Mijn rijkdom zijn mijn drie kinderen

Hoe zeker bent u dat u na Nieuwjaar nog burgemeester van Knokke-Heist bent?

Leopold Lippens: “Niemand weet wat er over een half jaar zal gebeuren. Ik alvast niet. Ik kan doodvallen terwijl ik met u praat.”

U heeft al enkele jaren een absolute meerderheid. Hoe houdt u rekening met de stemmen van de minderheid, de oppositie?

Leopold Lippens: “Oppositie is voor mij andere ideeën, andere accenten. Daar hou ik rekening mee. Wij hebben de wijsheid niet in pacht. Zij kunnen zeer goeie ideeën naar voren brengen, die zullen wij dan opnemen in onze programma’s.”

Critici zeggen: het zou voor Knokke-Heist goed zijn mocht er eens een nieuwe wind waaien. Wat vindt u daarvan?

Leopold Lippens: “Ik heb zeer graag wind. Ik vecht voor ideeën, niet tegen mensen. Knokke-Heist heeft een fantastische toekomst met onze ploeg.”

Wat is uw geheim?

Leopold Lippens: “Altijd enthousiast zijn. Ik zie steeds de positieve zaken van iets. Heel veel mensen leven in het verleden omdat ze dat kennen. Ze dromen van de toekomst en leven niet in het heden. Dat is het grote probleem van onze maatschappij. Mensen hebben geen contact meer, kunnen niet meer klappen met elkaar. Dat zal de grote uitdaging zijn van de volgende jaren. Daarom moeten we investeren in activiteiten, zoals sportevenementen. Die brengen mensen bij elkaar.”

Wat is het hete hangijzer in Knokke-Heist? Waarover moet het bij de komende verkiezingen gaan?

Leopold Lippens: “We zijn sinds 1979 bezig en werken gewoon verder. De plannen voor een nieuw politie- en brandweercentrum, een nieuw golfterrein, een nieuw casino, een nieuw Heist zitten in de pijplijn en zullen in de volgende zes jaar uitgevoerd worden. Alles gaan we realiseren, een miljard euro gaan we investeren om Knokke-Heist een nieuwe punch te geven. We zijn een van de sterkste kustgemeenten qua aantrekkingskracht en zullen dat nog verbeteren. Nergens in Europa is er zo’n levenskwaliteit. Je kan alles doen met de fiets of een golfwagentje. We hebben 300 restaurants, 1.800 winkels, sportaccommodaties tot in het oneindige, kunstgalerijen. Welke gemeente van 35.000 mensen heeft zoveel bakkers en beenhouwers? Formidabel is dat.”

Denkt u soms na over een Knokke-Heist na u?

Leopold Lippens: “Neen, al denk ik dat anderen even bekwaam zijn om de toekomst te verzekeren. Ik heb gezegd dat ik hier tot mijn 104de zal blijven, ook al is dat vervelend voor sommigen. Wanneer ik er niet meer ben, zal het op een andere manier gaan. Misschien krijg je hier dan weer verschillende politieke partijen, coalities en machtsstructuren. Ik lig er niet wakker van. We hebben veel zaken zodanig vastgelegd dat ze niet of toch zéér moeilijk nog te veranderen zijn. Wie vindt dat alles slecht is, kan onmogelijk alles veranderen. Hooguit enkele accenten.”

Leden mogen van mij communist en extremist zijn, maar als ze op de lijst van Gemeentebelangen staan, is het met de neus in dezelfde richting

Hoe gaat het met uw gezondheid? Eind vorig jaar kreeg u een pacemaker.

Leopold Lippens: “Zeer goed. Ze hebben recent een nieuwe motor gestoken. Van diesel ging ik weer naar benzine. De machine draait weer goed. De carrosserie is nog half en half goed. En ik verspreid minder uitlaatgassen dan vroeger.” (lacht)

Wat is de kans dat een van uw drie kinderen in de politiek stapt?

Leopold Lippens: “Onbestaand. Dit is een ander tijdperk, met een andere mentaliteit.”

Vindt u dat spijtig?

Leopold Lippens: “Neen.”

U vertelt weinig tot niets over uw privéleven.

Leopold Lippens: “Mijn privéleven staat volledig los van mijn werk voor de gemeente, maar is wel heel belangrijk. De mensen zeggen dat ik rijk ben. Neen, ik ben zéér rijk. Mijn rijkdom, dat zijn mijn drie kinderen. Geld, pfft. (wegwerpgebaar) En voor de rest: après moi les mouches.”

Een foto uit 1982: Leopold Lippens is drie jaar burgemeester, zijn vader Léon zou vier jaar later sterven.
Een foto uit 1982: Leopold Lippens is drie jaar burgemeester, zijn vader Léon zou vier jaar later sterven.© Archief gemeente Knokke-Heist

Na u zal dus het verhaal van de familie Lippens in Knokke-Heist eindigen. Welke stempel heeft uw familie op de gemeente gedrukt?

Leopold Lippens: “Onze familie is aanwezig, maar heeft geen stempel. Knokke heeft een stempel, Heist een stempel, Westkapelle en Ramskapelle hebben een stempel. Maar wij? Neen. En lof is relatief. Ze zijn altijd vol lof over mensen die dood gaan, maar na drie dagen zijn ze die vergeten.”

Hoe was uw vader als politicus?

Leopold Lippens: “Hij kwam in de politiek terecht door dokter Eugène Mattelaer. Die had geen tijd om het te doen en spoorde mijn vader aan om zijn taak op zich te nemen. Mijn vader zei: ik zal het twee jaar doen en dan ga ik naar Congo. Na die periode zei de dokter: doe maar verder. En zo bleef het duren, tot in 1966. Mijn vader was een filosoof, schreef zeer mooie boeken. Een pionier in de vogelwereld. Hij creëerde het Zwin, het eerste natuurreservaat van België. Hij lag aan de basis van het Verdrag van Rome voor de bescherming van de vogels. Vader was zeer bekommerd om de natuur, ook in Congo waar hij twee jaar conservator is geweest van het Albertpark. Na de Tweede Wereldoorlog heeft hij veel mensen in Knokke-Heist geholpen. Hoe hij als burgemeester was, weet ik niet. Ik zat in Nieuw-Zeeland, in Australië, Zuid-Amerika… Ik heb dat niet van dichtbij meegemaakt. In 1947 was ik zes en zat ik al op school in Engeland. Daarna zat ik in het Nederlandse Zeist, in de abdij in Loppem, in Brussel… Veel buitengegooid, om redenen die ik nooit zal vertellen. We hebben ons geamuseerd. Mijn vader was bezig in Knokke, wij zaten in Brussel. We zagen hem in de vrije weekends.”

Mijn slogan: ‘learn to say no’. Als je altijd een oplossing zoekt, zit je in het compromissysteem van ons land dat niet marcheert

Werd er over iets anders gesproken dan over politiek en Knokke?

Leopold Lippens: “Over politiek en Knokke hadden we het thuis nooit. We babbelden over de vogels, de natuur, de jacht, de kinderen en kleinkinderen. Politiek is niet zeer interessant. Op nationaal vlak verstaat niemand het, op lokaal vlak is onze visie duidelijk: we vechten niet tegen mensen maar voor ideeën. En als onze ideeën niet passen, zijn we weg. Als ik morgen weg moet: geen enkel probleem. Ik wil nog heel veel doen in mijn leven. Een volle bucketlist. Er zijn hoeken en kanten in Europa die onvoorstelbaar mooi zijn en die ik nog niet gezien heb. Daarvoor moet je een beetje tijd hebben. Die heb ik, maar die tracht ik nu maximaal te gebruiken voor mijn kinderen en kleinkinderen.”

Knokke-Heist, al 60 jaar het graafschap Lippens
© Davy Coghe

Burgemeesters zeggen dat ze zeer weinig thuis zijn…

Leopold Lippens: “Ik ben véél thuis, want ik doe geen verplichtingen. Ik ga enkel naar begrafenissen van mensen die ik ken. Huwelijken doe ik niet, ik ga niet naar jubilea of openingen van winkels… Ik heb zeven schepenen die dat zeer goed doen. Zo kan ik me toeleggen op dingen die iets meer tijd vergen. Wie een hele dag op het stadhuis zit, ziet niet meer wat hij doet. Ik moet buiten zijn, naar andere landen kunnen gaan. Dan breng ik ideeën mee naar huis, kan ik het hier verbeteren. Ook door met mensen te praten en boeken te lezen hou ik mezelf scherp. Elke maand lees ik een boek of tien. Televisie bekijk ik bijna nooit omdat die altijd negatief nieuws toont.”

Wat had u willen doen als u geen burgemeester van Knokke-Heist was geworden?

Leopold Lippens: “Dan was ik naar Afrika gegaan om er in de natuur te werken. In het begin van m’n burgemeesterschap vroeg ik me af waarom ik het deed. Maar dan leerde ik veel meer mensen kennen en leerde ik bij. Het was een uitdaging, ik kon iets doen voor een regio die me heel na aan het hart ligt. De enige formidabele en structurele troef die ik heb, is dat ik altijd kon rekenen op een fantastische ploeg. Alleen kan je niets doen. Met Maxim Willems (de eerste schepen van Knokke-Heist overleed in 2014, red.) verloor ik een van mijn belangrijkste ploegleden, een grote leemte. Maar je moet alles kunnen vervangen in het leven. Ook u bent, net zoals ik, vervangbaar. Zonder probleem.”

Adellijke families in de politiek eerder uitzonderlijk

Jarenlang was het de normaalste zaak van de wereld dat in onze gemeenten ‘meneer de baron’ ook de burgemeester was. Nu is het eerder de uitzondering dan de regel. Een bekende West-Vlaamse adellijke politieke dynastie die ten einde lijkt te lopen, is die van d’Udekem d’Acoz. ‘Nonkel’ Henri d’Udekem d’Acoz was burgemeester van Proven (1960-1970), Proven-Krombeke (1970-1976) en Poperinge (1982-1983 en 1995-2005). Broer Patrick vader van Koningin Mathilde was burgemeester van Villers-la-Bonne-Eau, tot aan de gemeentelijke herindeling in 1977. Ook broer Raoul en diens zoon Bernard waren politiek actief, maar raakten niet verder dan gemeenteraadslid. Op dit moment is het nog niet geweten of een van de nazaten bij de komende verkiezingen zal opkomen.

Wel nog ‘alive and kicking’ is de adellijke familie de Bethune. Sabine de Bethune is nog steeds Vlaams parlementslid en senator voor CD&V, broer Jean de Bethune is de vijfde generatie in rechte lijn die lid is van de provincieraad. Daar eindigt het niet. Zijn zoon Emmanuel is momenteel gemeenteraadslid in het Brabantse Roosdaal, dochter Anaïs is in Kortrijk CD&V-jongerenvoorzitter.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier