Familie De Clerck: “Ik lijk het meest op papa, ook al wil ik het niet”

Stefaan, Marie en Felix op het basketpleintje in de tuin. © Davy Coghe
Ilse Naudts

In drie West-Vlaamse steden en gemeenten zal op 14 oktober op een telg van de familie De Clerck kunnen worden gestemd. Oud-minister en -burgemeester Stefaan wordt lijstduwer in zijn Kortrijk. Marie staat als schepen op de derde plaats in Wevelgem en Felix staat op de lijst in Zwevegem en droomt van de nationale politiek. Marie, Felix en vader Stefaan over hun politieke genen, bij een glas rosé op het zonnig terras van de gezinswoning in Kortrijk. “Als een slagerszoon de zaak overneemt en het metier en de vakkennis meekrijgt van zijn vader, zien mensen dat als een logische keuze. In de politiek vinden ze dat ‘vies’.”

“Mijn vader Albert was parlementair en minister”, geeft Stefaan De Clerck ons snel een korte familiegeschiedenis. “Heel zijn leven heeft hij niets anders gedaan dan politiek. Waarschijnlijk zijn er nog een aantal grootnonkels die politiek actief waren. Langs de kant van mijn vrouw Mine begint de ‘dynastie’ al vroeger. Haar grootvader, Maurice De Jaegere, was voor de Tweede Wereldoorlog advocaat en parlementslid.. Mines vader Jozef was advocaat en burgemeester in Kortrijk. Mine heeft nooit stappen gezet in de politiek. Ik en de kinderen dus wel.”

Opgroeien tussen politici, hoe is dat?

Stefaan: “In 1946 is mijn vader verkozen. Hij was 31. Superjong. Ik ben zelf maar op mijn 40ste in de politiek gestapt. Een plan dat ik altijd al in het achterhoofd had. Ik heb ook nooit iets anders gezien. Premier Théo Lefèvre was een hele goede vriend van mijn vader en kwam regelmatig bij ons thuis. Politiek was een evidentie.”

Maar je ziet toch ook de negatieve dingen van de politiek?

Stefaan: “Ik herinner mij de avond dat een telegram arriveerde met de mededeling dat mijn vader geen minister meer was. Een klap. Ook dat is politiek. Wanneer je zelf de keuze maakt om de stap richting een politieke carrière te zetten, doe je dat bewuster. Je houdt rekening met hoogtes en laagtes.”

Felix: “Ik heb veel negatieve zaken meegemaakt. Het ontslag van mijn vader als minister na de ontsnapping van Dutroux, het bewogen voorzitterschap van CD&V. Maar er zat veel schoonheid in al die lelijkheid. Die momenten heeft ons gezin altijd samengebracht.”

Marie: “Ik was 15 toen papa in de politiek stapte, Felix nog maar zes. Anders dan bij jou papa, kan ik niet zeggen dat een politiek engagement voor mij een evidentie was. Ik was wel van bij het begin betrokken en heb ook veel negatieve dingen meegemaakt. Maar dat heeft me er dus niet van weerhouden om het toch te doen. Het moet toch ergens in de genen zitten. In de klas en in de basketploeg was ik ook iemand die altijd de leiding nam. Het coachende, het willen vooruitgaan en veranderen zit er zeker in.”

Meer basketdynastie dan politieke dynastie

Stefaan, Marie en Felix op het basketpleintje in de tuin. “Meer nog dan politiek, wordt basket in onze familie doorgegeven van generatie op generatie. Al gaat die dynastie niet terug tot voor de oorlog”, lacht Stefaan De Clerck. “De basket in Kortrijk is maar in de jaren zestig opgericht op het college. Basket zelf is op het einde van de negentiende eeuw uitgevonden door James Neismith. Dat weet ik nog altijd, ik heb er ooit een spreekbeurt over gemaakt. Marie is geëngageerd als basketcoach en van de kleinkinderen doen er zeven aan basket. Waarschijnlijk wordt er in onze familie nog altijd meer over basket gepraat dan over politiek. Noem ons dus liever een basketdynastie.”

Ook buiten onze provincie een De Clerck op de lijst

Het politiek bloed van de De Clercks stroomt ook buiten West-Vlaanderen. Julie De Clerck maakte deze week bekend dat ze bij de gemeenteraadsverkiezingen opkomt voor CD&V Bonheiden-Rijmenam in de provincie Antwerpen. Julie krijgt de dertiende plaats op de lijst. “Samen met mijn man Stijn ben ik hier bijna 13 jaar geleden komen wonen. We voelden ons meteen thuis en onze vier kinderen groeien hier op. Ik wil me engageren voor deze gemeente.”

“Mijn natuurlijke reflex was: politiek is niets voor mij. Maar na een gesprek ben ik toch overstag gegaan. De dossiers boeien me als juriste. Ik ben geen politiek beest in hart en nieren, maar ik kan natuurlijk goed inschatten wat me te wachten staat. Al ben ik blij dat het in een kleine gemeente en dicht bij de mensen is. Dat is toch anders dan een stad als Kortrijk.”

“Ik vermeld in de gemeente bewust niet dat ik ‘de dochter van’ ben. Maar ik hoop misschien wel dat mijn familie tijdens de campagne eens langskomt. Ze waren alleszins heel trots. Mijn zus, mijn papa en ook mijn mama.”

De buitenwereld ziet het niet noodzakelijk als positief dat politiek ‘erfelijk’ is.

Marie: “Ik snap niet waarom de mensen daar altijd zo negatief over doen. Wanneer ik beslis om net als mijn vader in de politiek te stappen, is dat blijkbaar iets ‘vies’. Maar als een slagerszoon de zaak overneemt en het metier en de vakkennis meekrijgt van zijn vader, zien mensen dat als een logische keuze. Je bent thuis in die wereld, kent hem van binnenuit…”

Felix: “Die ervaring helpt, maar er is geen erfrecht. Je moet zelf je verhaal schrijven. Zelf met je hoofd tegen de muur lopen. Papa zei altijd: Zorg dat je nooit afhankelijk bent van de politiek, want voor je het weet is het gedaan. Een belangrijke les.”

Stefaan: “Jullie hebben ook de menselijke kant van politici gezien. Wilfried Martens en Yves Leterme die hier over de vloer kwamen: politiek is mensenwerk. Dat weten Felix en Marie als geen ander.”

Waarom denk je dat de buitenwereld het soms negatief ervaart wanneer een kind zijn vader opvolgt in de politiek?

Stefaan: “Politiek gaat natuurlijk om macht. De buitenwereld kijkt daar met een grote loep naar. Ik denk dat het evenveel nadelen als voordelen heeft. Het is interessant dat mijn kinderen alles van binnenuit gezien hebben. Als dochter van, zal Marie zich veel meer moeten verantwoorden. Net zoals Felix die barrière wellicht zal tegenkomen. Ik denk dat het publiek daar minder last mee heeft dan sommigen binnen de partij. Zeker in de lokale politiek, waar je met veel mensen dichtbij elkaar zit. Politiek is nu eenmaal een eliminatiespel. Er zijn maar een beperkt aantal ‘goede’ plaatsen op de lijst, een beperkt aantal mandaten…”

Burgemeester Jozef De Jaegere schudt de hand van prinses Astrid.
Burgemeester Jozef De Jaegere schudt de hand van prinses Astrid.© Beeldbank Kortrijk

Marie: “Je staat er als ploeg, maar het is ook een heel individueel verhaal. De bolletjes achter jouw naam tellen. En met de stemmen die je haalt, moet je je plekje opeisen. Ik heb het gevoel dat ik mij door mijn familienaam soms meer moet verantwoorden. Niet iedereen ziet mijn voorkeurstemmen als mijn verdienste.”

Je kan toch niet ontkennen dat het ook in positieve zin helpt? Had je bij de vorige Europese verkiezingen als nieuwkomer zo’n goede plaats gekregen met een andere familienaam?

Marie: “Waarschijnlijk niet. Als 29-jarige nieuwkomer haalde ik bijna 100.000 stemmen. Ik besef goed dat dat deels door mijn familienaam komt. Maar je moet tegen veel vooroordelen opboksen. Meer dan anderen moet je zorgen dat je er staat, dat je geen domme dingen doet of zegt, dat je zelf dingen in beweging krijgt. Anders gaan die ‘criticasters’ er snel staan: zie je wel, ze kan het niet.

Jullie gebruiken de naam De Clerck ook. Jullie voerden ooit samen campagne.

Stefaan: “Ja, met die hamburger. Dat was een leuke.”

Papa zei altijd: zorg dat je nooit afhankelijk bent van de politiek, want voor je het weet is het gedaan

Marie: “De Clerckies, voor alle burgers. Dat is ook wie we zijn. We zijn een familie, kunnen op elkaar rekenen. Dat was meer om onze band en ons jeugdig enthousiasme te illustreren. De krachten bundelen.”

Gaan alle familiegesprekken over politiek?

Marie: “Nee gij!”

Stefaan: “Sarah gruwt ervan, Thomas engageert zich liever achter de schermen. Hij is erg geïnteresseerd en geeft goede adviezen. Toch treedt hij voorlopig nog niet in de arena. Ik had een beetje gehoopt dat hij mijn plaats in Kortrijk zou innemen. Het is het moment voor verjonging. Na lang nadenken heeft hij gepast. Al sluit ik niets uit in de toekomst. Maar nu Julie zal deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen in Rijmenam, doen er drie van onze vijf kinderen aan politiek. En haar naam zal natuurlijk helpen. Haar kinderen vinden het raar dat de leerkrachten op school hun opa uit het verre West-Vlaanderen kennen.”

Zit de politieke microbe er bij de kleinkinderen ook in?

Felix: “De beste manier om hun politieke carrière tegen te houden: nu zeggen dat ze het zeker gaan doen.”

Stefaan: “Er zijn een aantal kleinkinderen van wie ik denk: ja, die heeft het. Zoals jouw Rosie. Als je ziet dat de helft van onze kinderen in de politiek zitten. Als je de lijn doortrekt en de helft van de kleinkinderen kiest ook voor de politiek, dan zijn er minstens zeven die die weg uitgaan.”

Marie: “Mijn kinderen gaan vaak mee op stap, wellicht doe je dat als vrouw nog meer dan als man. Meer dan mijn mannelijke collega’s moet ik de keuze maken welke evenementen ik bijwoon. Ik ben wel trots dat mijn kinderen ook hierin groeien. Vroeger hingen ze aan mijn broek, nu gaan ze spontaan mee een handje geven aan alle aanwezigen. Het zijn geen tafelspringers of lawaaimakers. Dus dat is al een grote stap.”

Marie en Felix voerden ooit samen campagne om hun politiek engagement kenbaar te maken.
Marie en Felix voerden ooit samen campagne om hun politiek engagement kenbaar te maken.© GF

Stefaan: “Ik heb mijn kinderen zelden meegesleurd. Dat was een andere tijd. Ik ging ook niet mee met mijn vader. Ik heb mij dingen kunnen permitteren dankzij mijn vrouw. Ik was elke avond weg.”

Mama Mine De Jaegere glimlacht als ze het complimentje hoort: “Politiek heeft me altijd geïnteresseerd. Ik zou het ook graag gedaan hebben. Maar je kan in een gezin met vijf kinderen niet met twee aan politiek doen.”

Marie: “Echt, mama? Het is de eerste keer dat ik dat hoor.”

Felix: “Ik ook.”

Mine: “Ik ben altijd politiek geëngageerd geweest. Ik was praeses, werkte in de wetswinkel, zit in raden van bestuur. In de rand: daar heb ik meegewerkt. Ik was wel elke avond thuis, papa nooit.”

Marie: “Ik ben nu ook iedere avond weg.”

Zou je in de politiek gegaan zijn, mocht je vader niet politiek actief zijn geweest?

Felix: “We hebben andere motieven om in de politiek te gaan. Vandaag gelden andere thema’s. Ik herinner mij in mijn jeugd gesprekken over staatshervormingen en economische heropleving. Daarover gaat het nu echt niet meer. Structuren, niveaus… We hebben er meer dan genoeg. Tijd voor levenskwaliteit, het vormgeven van de samenleving. Daarvoor ga ik in de politiek. Ik wil mijn eigen accenten leggen, niet mijn vader achterna.”

Was de keuze voor CD&V een evidentie?

Stefaan: “Dat denk ik niet. Maar ik ben wel blij met hun keuze. In Wevelgem heeft CD&V een absolute meerderheid. Als je iets wil doen in de gemeente is het een logische keuze.”

Marie: “Ik wil mijn gemeente mee vormgeven. Iets doen voor de mensen. Ik zou niet weten bij welke andere partij dan CD&V. Ik ben niet het type van extreme standpunten. Het midden is mijn comfortzone.”

Stefaan: “Ik denk dat Felix langer getwijfeld heeft. Hij heeft veel vrienden bij Groen. Hij is progressiever. Zet zich af tegen alles wat conservatief is.”

Marie: “Onze rebel wou dit interview eigenlijk niet doen. Je wil je anders profileren, niet?”

Felix: “Die familieband vind ik niet relevant voor mijn politiek engagement. De keuze voor CD&V was niet vanzelfsprekend. Maar ik hou van de bestuursstijl van CD&V. Focus op beleid maken. Ik walg van al die stokers met hun grote mond. De centrumpositie is ook cruciaal. Denken aan de economie, maar nooit de zwakkeren achterlaten. Ik heb inderdaad genegenheid voor Groen. Maar die partij heeft voor mij een te grote fantasmewaarde, te weinig pragmatisme, te veel roepen langs de zijlijn.”

Hebben jullie een andere politiek stijl?

Stefaan: “Het nationale politieke niveau: daar ligt mijn habitat. Daar ben ik gestart. Ik ben degene die grote dossiers volgt. Zo ben ik gevormd. In grote, structurele langetermijnvisies voel ik mij thuis. Misschien werkt dat minder op lokaal vlak. Al ben ik wel fier als ik nu de Leieboorden in Kortrijk zie. Dat was echt langetermijnwerk. Marie is meer dan ik geknipt voor het lokale beleid. Zij is van de directe aanpak. Concrete problemen zien en ze oplossen. Felix is dan weer een dromer, iemand met visie voor de lange termijn. Ik denk dat hij meer op mij lijkt in zijn politieke benadering.”

Felix: “Ik wil de nationale politiek in. Die grotere debatten interesseren mij enorm.”

Marie: “We zeggen altijd: samen zouden we een goede business kunnen opbouwen. Hij de theorie, ik de praktijk, het doen.”

Felix: “Het helikopterperspectief, dossiers uitwerken, grote maatschappijvisies. Dat is mijn dada. Ik heb mijn hele leven gestreden om niet op mijn vader te lijken. De ironie wil, dat ik – van alle kinderen – misschien wel het meest op hem lijk.”

Meer basketdynastie dan politieke dynastie

Stefaan, Marie en Felix op het basketpleintje in de tuin. “Meer nog dan politiek, wordt basket in onze familie doorgegeven van generatie op generatie. Al gaat die dynastie niet terug tot voor de oorlog”, lacht Stefaan De Clerck. “De basket in Kortrijk is maar in de jaren zestig opgericht op het college. Basket zelf is op het einde van de negentiende eeuw uitgevonden door James Neismith. Dat weet ik nog altijd, ik heb er ooit een spreekbeurt over gemaakt. Marie is geëngageerd als basketcoach en van de kleinkinderen doen er zeven aan basket. Waarschijnlijk wordt er in onze familie nog altijd meer over basket gepraat dan over politiek. Noem ons dus liever een basketdynastie.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier