“We voeren opnieuw dictees in om dt-fouten te minderen”

Allochtonen die in Vlaanderen willen blijven, moeten zich het Nederlands eigen maken. Lukt dat? En hoe zit het met het Nederlands van jongeren, hebben ze het nog in de vingers? Voor De Week van het Nederlands van 6 tot 13 oktober laat Jonas Tiebout (25) uit Waregem zijn licht schijnen over de situatie. Hij is leraar Nederlands en geeft les aan anderstaligen en aan jongeren uit het secundair onderwijs.

Jonas, je geeft Nederlands aan anderstaligen in Waregem. Sta je dan voor een klas van asielzoekers?

“In mindere mate, want zij komen vooral overdag naar de lessen terwijl ik ‘s avonds aan het werk ben bij het Centrum voor Volwassenenonderwijs in Waregem. In mijn klas zitten voornamelijk inwoners van de vroegere Oostbloklanden. Het gaat onder meer om Polen, Roemenen, Hongaren en Bulgaren die naar hier zijn gekomen omdat ze hier werk vonden. Ze verblijven hier om economische redenen. De meesten wonen nog maar een paar maanden in de streek.”

Is het moeilijk voor hen om het Nederlands onder de knie te krijgen?

“Het hangt heel erg af van hun moedertaal. Voor de Polen en Roemenen valt dat meestal wel mee. Aziaten bijvoorbeeld hebben wel heel veel moeite met bepaalde klanken. Op de letters r, z en v moeten ze veel oefenen. Dat komt omdat ze daar in hun eigen taal niet mee geconfronteerd worden. In het eerste jaar proberen we vooral woordenschat bij te brengen die hen in het dagelijkse leven helpt.”

Nieuwkomers wordt de standaardtaal bijgebracht terwijl ze in onze streek vaak dialect horen. Lastig?

“Het dialect maakt het voor hen niet altijd even gemakkelijk om anderen te begrijpen. Ik probeer daar ook wat op in te spelen door bij courante zinnen in het dialect ook het alternatief in het Nederlands te geven. Ik vraag hen regelmatig of ze uitdrukkingen in het dialect gehoord hebben die ze niet begrijpen. Dan blijkt dat ‘Hoe is ‘t?’ of ‘Saluutjes’ te zijn. Ik leg dan uit dat dit hetzelfde betekent als ‘Hoe gaat het met jou’ en ‘Tot ziens’.”

“Aziaten moeten heel veel oefenen op onze letters r, z en v”

Laat het ons even over de jongeren uit het secundair onderwijs hebben. Klopt het dat hun kennis van het Nederlands verminderd is?

“Ik vind van wel. Volgens mij heeft het ermee te maken dat jongeren nu minder boeken of kranten lezen. Daardoor gaan hun lees- en schrijfvaardigheid achteruit. We hebben daarom ook opnieuw het dictee ingevoerd omdat we vaak dt-fouten terugvinden in de toetsen die we moeten verbeteren. Eigenlijk weten onze leerlingen wel hoe het moet, maar ze besteden er geen of te weinig aandacht aan.”

Spelen sociale media als Facebook of Twitter hier ook een negatieve rol in?

“Ik weet het niet. Misschien spelen sociale media in die zin wel een rol dat ze zoveel tijd opslorpen van de jongeren dat ze niet meer toekomen aan lezen?”

Op je Linkedin-profiel staat dat je gepassioneerd bent door talen. Betekent dit dat jij boeken verslindt?

“Ja, ik verdiep me het liefst in klassieke literatuur. Ik vind dat ik die moet gelezen hebben. Eén van mijn favorieten is ‘Brave New World’ (vertaald als Heerlijke Nieuwe Wereld, red), een sciencefictionroman uit 1932 van Aldous Huxley.”

Zijn dat ook de boeken die je jouw leerlingen als leesopdracht meegeeft?

“Ze houden meer van spannende boeken met verhalen die echt gebeurd zijn. Een boek als ‘Ik was 12 en ik fietste naar huis’ is erg populair. Daarin beschrijft Sabine Dardenne hoe het was om 80 dagen in de kelder van Dutroux te verblijven. Het is goed geschreven. Waarom zouden ze dat niet mogen lezen? Ik wil hen vooral het leesplezier laten ontdekken.”

Als je mocht kiezen, zou je dan voltijds Nederlandse lessen willen geven aan anderstaligen of zou je liever enkel lesgeven aan jongeren in het secundair onderwijs?

“Die vraag krijg ik wel vaker, maar ik doe het allebei graag. Anderstaligen willen het Nederlands echt onder de knie krijgen en zijn heel gemotiveerd. Aan jongeren lesgeven is dan weer een grotere intellectuele uitdaging en je kunt al eens actualiteit ter sprake brengen. Net die afwisseling maakt het allebei plezant.”