Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Redactie KW

Koning Albert I en koningin Elisabeth baadden helemaal niet in luxe tijdens hun verblijf in het Kasteel van Loppem in WO I. Slapen op een veldbedje, wassen met niet-stromend water en ‘s nachts de toevlucht moeten zoeken tot de pispot. De reconstructie van het koninklijk verblijf op het kasteel spreekt tot de verbeelding.

Het Kasteel van Loppem speelde honderd jaar geleden een cruciale rol in de Belgische geschiedenis. In de laatste maanden van de Eerste Wereldoorlog namen koning Albert I en koningin Elisabeth hun intrek in het kasteel. Het werd meteen het hoofdkwartier van het Belgisch leger vanwaar het bevrijdingsoffensief werd geleid en de eerste naoorlogse regering werd gevormd.

“Het kasteel heeft een grote historische betekenis, zeker voor de ontwikkeling van onze democratie”, zegt Benoit Kervyn. “Hier werd beslist dat mannen vanaf 21 jaar mochten stemmen, dat Nederlands was toegestaan aan de universiteit van Gent en dat er een syndicale vrijheid bestaat. Vandaar dat je gerust mag zeggen dat dit een nationaal monument is.”

Bruggeling Benoit Kervyn is lid van de Stichting Jean van Caloen. Die werd in 1951 in het leven geroepen om de versnippering van het kasteelpatrimonium en -domein tegen te gaan en de collecties te verrijken en beter bekend te maken.

Prins Karel maakte de mensen horendol door te blazen op de jachthoorns van het kasteel

“Dankzij historisch onderzoek, archiefstukken en de dagboeken van burgemeester/kasteelheer Albert en zijn zoon Jean van Caloen konden we de hele oorlogsgeschiedenis van het kasteel reconstrueren. Van hoe de Duitsers het pand en Loppem bezetten tot het verblijf van koning Albert I en koningin Elisabeth in de laatste fase van de strijd en de politieke beslissingen die er genomen werden.”

Het resultaat van die reconstructie is nu te zien in een bijzondere tentoonstelling.

Vooral het koninklijk verblijf spreekt het meest tot de verbeelding. “De koninklijke familie verbleef hier van 24 oktober tot 21 november 1918. Je moet weten dat de Duitsers hier een week eerder, tot 17 oktober, nog waren” zegt Benoit Kervyn. “De dagboeken gaven een zicht op de grote en de kleine verhalen. Van welke binnen- en buitenlandse excellenties op bezoek kwamen tot hoe prins Karel de mensen horendol maakte door te blazen op de jachthoorns van het kasteel. Dankzij de stichting kunnen we die verhalen ook in beeld brengen met de authentieke spullen.”

Een grote hulp waren de foto’s van koningin Elisabeth. “Ze was een fervent fotografe en legde heel veel vast op de gevoelige plaat. Zo konden we hun slaapkamer, hal en badkamer nagenoeg perfect heropbouwen. Vanuit het archief van het Koninklijk Paleis kregen we ook enkele unieke stukken, zoals de kledij van de koning en de koningin.”

De tentoonstelling ‘Het Kasteel van Loppem in 1914-1918’ loopt tot 11 november in het kasteel zelf. Dat bevindt zich langs de Steenbrugsestraat 26 in Loppem. Open van dinsdag tot en met zaterdag, telkens van 14 tot 18 uur.

De badkamer

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Geen bad tijdens hun verblijf in Loppem. In een klein kamertje naast de slaapkamer staat een houten meubeltje, met daarop een porseleinen waskom en zeepbakje. Onderaan het meubel staat een pispot, die het koninklijke koppel meeneemt tijdens de nacht.

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

De slaapkamer

Omdat het koningskoppel denkt dat het verblijf maar heel even zal duren, slapen ze op twee veldbedjes in een kamer op de eerste verdieping. Om zich te beschermen tegen de tocht worden twee paravents uit het koninklijke verblijf Paul Maskens in De Panne gehaald. Aan de balken in het plafond hangen ze haken, waaraan een lichte stof gedrapeerd wordt. Hun primitieve slaapplek krijgt zo een hemelbed-gevoel. Aan het voeteinde staat het bureau een plank op twee schragen van koningin Elisabeth, waar ze de administratie van het Rode Kruis behandelt. De hofdame maakte een uniek beeld van een ontwakende koningin. In de kamer prijken de twee uniforms die het paar droeg bij de Blijde Intredes. Omdat die altijd te paard werden gehouden, droeg de koningin een amazonekleed, de koning zijn uniform van luitenant-generaal.

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Vergeten bed van de ordonnansofficier

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Op de zolder van het kasteel vond de stichting een kist terug. Daarin bevindt zich het uitklapbare bed van de ordonnansofficier, de naaste medewerker van de koning. Die moet bevelen, rapporten en andere vertrouwelijke taken overbrengen. In de kist zat ook nog de slaapzak. Bij het opendoen van de zak, viel er een thermometer uit. Ook een officier kan ziek zijn…

De badkamer

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Geen bad tijdens hun verblijf in Loppem. In een klein kamertje naast de slaapkamer staat een houten meubeltje, met daarop een porseleinen waskom en zeepbakje. Onderaan het meubel staat een pispot, die het koninklijke koppel meeneemt tijdens de nacht.

De hall

In de hall van het kasteel bevindt zich een zithoek met bureautafel, waar de eerste contacten en relatief losse besprekingen plaatsvinden. Belangrijke beslissingen worden wel genomen in de meer afgesloten rode en blauwe salons.

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

De trappenhal

Op de muur in de trappenhal hangen enkele jachthoorns. Prins Karel leeft zich ermee uit, waarop koning Albert hem aanmaant om verder te oefenen in het park van het kasteel.

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

De slaapkamer

Omdat het koningskoppel denkt dat het verblijf maar heel even zal duren, slapen ze op twee veldbedjes in een kamer op de eerste verdieping. Om zich te beschermen tegen de tocht worden twee paravents uit het koninklijke verblijf Paul Maskens in De Panne gehaald. Aan de balken in het plafond hangen ze haken, waaraan een lichte stof gedrapeerd wordt. Hun primitieve slaapplek krijgt zo een hemelbed-gevoel. Aan het voeteinde staat het bureau een plank op twee schragen van koningin Elisabeth, waar ze de administratie van het Rode Kruis behandelt. De hofdame maakte een uniek beeld van een ontwakende koningin. In de kamer prijken de twee uniforms die het paar droeg bij de Blijde Intredes. Omdat die altijd te paard werden gehouden, droeg de koningin een amazonekleed, de koning zijn uniform van luitenant-generaal.

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Vergeten bed van de ordonnansofficier

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Op de zolder van het kasteel vond de stichting een kist terug. Daarin bevindt zich het uitklapbare bed van de ordonnansofficier, de naaste medewerker van de koning. Die moet bevelen, rapporten en andere vertrouwelijke taken overbrengen. In de kist zat ook nog de slaapzak. Bij het opendoen van de zak, viel er een thermometer uit. Ook een officier kan ziek zijn…

De badkamer

Zo eenvoudig leefde ons koningspaar tijdens de Eerste Wereldoorlog

Geen bad tijdens hun verblijf in Loppem. In een klein kamertje naast de slaapkamer staat een houten meubeltje, met daarop een porseleinen waskom en zeepbakje. Onderaan het meubel staat een pispot, die het koninklijke koppel meeneemt tijdens de nacht.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier