“Vlaanderen heeft WOI niet slecht herdacht”

De herdenking van de Eerste Wereldoorlog is in de Westhoek en bij uitbreiding in Vlaanderen op een goede manier herdacht. Dat besluit Piet Chielens, coördinator van het In Flanders Fields Museum in Ieper, na de vierdaagse conferentie “To end all Wars?” in Ieper. De conferentie boog zich onder meer over herdenking.

De vierdaagse conferentie met tal van academici, zoals Bruno De Wever en de Amerikaan Jay Winter, wierp een blik over hoe er historisch omgegaan is met de Eerste Wereldoorlog en in het verlengde daarvan over de herdenkingsperiode die stilaan tot een eind komt. Vanuit de academische wereld was er wat pessimisme aan het einde van de conferentie.

Miskennen van gelijkheid

“Eén van de kritieken was dat de herdenking eigenlijk niet veel heeft bijgedragen aan de overdracht over het reële beeld van de oorlog”, zegt Chielens. “Er was te weinig aandacht voor wat erop volgde, over de golf van dekolonialisering, over het miskennen van de gelijkheid,… We zien ook de opgang van een groeiend nationalisme waarbij eigenlijk een beweging naar binnen is gebeurd. Dat uit zich onder meer als je kijkt naar de druk op Europa, op de Verenigde Naties.”

“We hebben de voorbije vijf jaar mensen verenigd, niet enkel tijdens officiële momenten, maar ook erbuiten en in culturele evenementen”

Echter, als de manier waarop er in Vlaanderen herdacht wordt, gereflecteerd wordt tegen het kritische beeld van de academici, dan heeft Vlaanderen het er goed van af gebracht. “We hebben het helemaal niet slecht gedaan. We hebben de voorbije vijf jaar mensen verenigd, niet enkel tijdens officiële momenten, maar ook erbuiten en in culturele evenementen”, aldus Chielens. Zo werd ook het Duitse verhaal geregeld gebracht, verbroederden Britten en Ieren samen door te herdenken in Mesen, enzovoort. “Meerstemmigheid is zeker nodig. Echter, het mag geen excuus zijn om zomaar iets te doen. Het moet op een waardige en serieuze manier gebeuren”, besluit Chielens.

Transnationaal werken

Er werden nog lessen getrokken. Zo moet bij de geschiedschrijving zeker ook aandacht zijn voor de periode voor en na de Eerste Wereldoorlog en moet er meer transnationaal gewerkt worden, want het beeld van de oorlog gebeurt nog te vaak in een eurocentrisch kader. “We moeten het perspectief open trekken. 20 jaar geleden schreven we enkel over Britten en Duitsers. Meer en meer beseffen we dat hier 130 landen aanwezig waren.”