Unieke klokkengieterij blootgelegd onder Veurnse Sint-Niklaastoren

Archeoloog Jasper Billemont. © MVDP
Redactie KW

Tijdens de werken om de Sint-Niklaastoren op de Appelmarkt van Veurne toegankelijk te maken, stuitten archeologen van studiebureau BAAC Archeologie en Bouwhistorie op een unieke vondst: een eeuwenoude klokkengieterij die nog goed bewaard is gebleven.

Geen schatten op zolder van de Sint-Niklaastoren, wel onder de grond… “We wisten al dat er zich belangrijke ‘oude resten’ bevonden, maar hadden nooit kunnen dromen dat we onder de vloer van de huidige toren een complete klokkengieterij met zeven mallen zouden blootleggen“, vertelt archeoloog Jasper Billemont. “Er zijn zelfs nog stukken van de bakstenen muurconstructie die als gootstructuur werd opgetrokken om het smeltmateriaal naar de mallen te geleiden. We vonden twee kapotte bronzen stukken van klokken, die zo’n 30 kg wegen, en we troffen ook een skelet aan, dat tijdens de werken helaas een gat in zijn schedel heeft opgelopen. Van wanneer de klokkengieterij en het skelet dateren, kunnen we niet onmiddellijk met zekerheid zeggen. Dat zal later onderzoek uitwijzen. Een eerste tijdsindicatie zijn de loopniveaus die zich als lijnen aftekenen in de grondlagen. Vroeger werden de grondniveaus nooit ‘opgekuist’ maar gewoon opgehoogd. Daarom zitten we hier nu met een hoogteverschil van zo’n 2 meter in deze put ten opzichte van het huidige straatniveau.”

17de of 18de eeuw

“We vermoeden dat de klokkengieterij dateert uit de 17de of 18de eeuw, maar het skelet is wellicht enkele eeuwen ouder. Deskundigen zullen de fysiologie onderzoeken: geslacht, lengte, botten, sporen van ziekten… Het is logisch dat er op die plek een skelet is gevonden – vroeger werden doden in/onder de kerk begraven, pas later op een kerkhof. Maar een klokkengieterij werd meestal als een batterij met mallen naast elkaar buiten de kerk gebouwd, deze vondst is dus uniek! Zo’n mal werd trouwens maar één keer gebruikt. Vermoedelijk hangen de klokken die in deze mallen werden gegoten in de Sint-Niklaastoren.”

3D-scan

Het archeologenteam rond het onderzoek verder af met een beschrijving van alle ‘vondsten’. “We voeren een laserscan uit, en dan wordt alles genummerd en gedemonteerd” vervolgt Jasper. “Met de 3D-scan kunnen we een exact digitaal beeld samenstellen. Alle vondsten worden samengebracht en bewaard in een depot als een ‘vondstenensemble’ van deze site; ook het skelet hoort daarbij.”

Meteen reageerden mensen van de kerkfabriek of het geen optie was om de klokkengieterij te laten zoals ze is en er een glazen vloerplaat op te leggen, zodat iedere bezoeker ze in de toekomst zou kunnen bezichtigen. Maar zo eenvoudig is het niet… De kerk is eigendom van de kerkfabriek, de Sint-Niklaastoren is eigendom van de stad. De voorwaarden opgelegd door Onroerend Erfgoed om de toren toegankelijk te maken met een trap zijn streng: de trap mag nergens worden verankerd in de muren en dan is een glazen vloerplaat als draagvlak geen haalbare oplossing. Schepen Anne Dequidt (patrimonium) en Celine Mouton (toerisme en cultuur) zullen alvast opnieuw overleg plegen met Onroerend Erfgoed.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier