Roland Derveaux uit Oostrozebeke schrijft oorlogsboek op basis van authentieke brieven

Het nieuwste boek van Roland Derveaux is waarheidsgetrouw en respectvol. © CLY
Redactie KW

Na vijf eerder onschuldige streekromans gooit auteur Roland Derveaux het nu over een heel andere boeg: met ‘Grenadier Franz-Joseph, wijlen mijn zoon’ schrijft hij het verhaal neer van een Duitse soldaat die 75 jaar geleden sneuvelde op amper 18-jarige leeftijd. Waargebeurd, want de schrijver baseerde zich op de authentieke briefwisseling tussen vader Franz Baltin en zijn zoon.

“Ik kreeg het idee voor deze aangrijpende oorlogsroman toen Gabriël Pattyn, een fervent verzamelaar van informatie en documentatie over de Tweede Wereldoorlog, mij authentieke documenten liet inzien en me vroeg om er een vertaling uit het Duits van te maken”, vertelt Roland, die in de Dentergemstraat woont en er dit jaar net ook 75 wordt. “De map was samengesteld door hoofdonderwijzer Franz Baltin, naar aanleiding van het sneuvelen van zijn veel te jonge zoon Franz-Joseph op 2 maart 1944. Het ging onder meer om de briefwisseling tussen vader en zoon, die begon toen die laatste opgeroepen werd om zich bij de Wehrmacht aan te sluiten en ongeveer acht maanden later eindigde met zijn dood aan het oostfront. Voorzien van zijn eigen commentaar bundelde vader Baltin brieven, foto’s en kopieën in een gedenkschrift, bestemd voor zijn familie, maar vooral voor Rosi, het lief van zijn zoon, dat samen met de familie verweesd achterbleef.”

Het is een anti-oorlogsroman als eerbetoon aan alle dienstplichtige soldaten ter wereld

“Het is een wonder dat dit document nu nog bestaat en dat het in goede handen terechtgekomen is. Het originele geschrift, getikt op een schrijfmachine uit die tijd, met een inktlint dat gaandeweg het contrast van zijn letters ziet opdrogen, maakte meteen een diepe indruk op mij.”

Vrij vertaald en grondig bewerkt

“Het geschrift letterlijk vertalen van Duits naar Nederlands bleek bijna onmogelijk”, vertelt Roland enthousiast. “Daarenboven waren er tijdens de bombardementen op Aken stukken verloren gegaan waarnaar verwezen werd, waardoor het voor een buitenstaander soms moeilijk werd om de chronologie te volgen. Van de eerste ruwe vertaling maakte ik een nieuwe, leesbare versie, aangevuld met historische gegevens. Ik stelde namelijk vast dat de woorden in de brieven voorzichtig gekozen werden en dat er soms meer verzwegen werd dan neergeschreven. Sommige overwegingen, de volledige briefwisseling en het afscheidsgedicht uit het oorspronkelijke gedenkschrift voor Franz-Joseph heb ik vrij vertaald, grondig bewerkt, herschikt en aangevuld met oorlogsinformatie en geromantiseerde belevenissen die daarop gebaseerd zijn. Een letterlijke weergave bleek niet mogelijk, ook al omdat door de emotie van het ogenblik, sommige passages alleen door insiders begrepen konden worden of onleesbaar waren. Ik heb geprobeerd om de brieven van vader en zoon Baltin waarheidsgetrouw en respectvol weer te geven, ook waar het gaat om hun onwrikbaar geloof in de goddelijke voorzienigheid.”

Veel verzwegen

“Vader Baltin, een schoolhoofd met een rotsvast geloof in God, beschermt zijn kinderen immers zo lang mogelijk. Maar de familie wordt meegesleurd door de maalstroom van het nazisme. Via de Rijksarbeidsdienst en het kazerneleven belandt Franz-Joseph eerst in Zuid-Frankrijk en aansluitend aan het oostfront. Vader, zelf een oud-strijder van WO I, wil zijn zoon voorlichten en waarschuwen voor de vele gevaren en onderhoudt een drukke correspondentie met zijn zoon. Maar na een uitzichtloze strijd sneuvelt Franz-Jospeh op veel te jonge leeftijd.”

Maar mijn boek is evengoed een roman die los van het oorspronkelijk gedenkschrift gelezen kan worden”, besluit Roland. “Franz-Joseph staat symbool voor alle ‘onwetende’ soldaten, pionnetjes in een waanzinnige oorlog, zonder enig besef van de rol die ze er speelden maar naar het einde toe louter gedreven door een dwangmatig gevoel om te overleven. Eigenlijk zie ik dit werk als een anti-oorlogsroman, een eerbetoon aan alle gedwongen dienstplichtige soldaten ter wereld.”

Dit boek is uitgegeven bij Singel Uitgeverijen-Brave New Books, kost 21 euro en is verkrijgbaar in de boekhandel en webshop.

(Julien Cluyse)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier