Ook wij hebben een Bekaert-verleden. Precies 50 jaar geleden stapten we de fabriekspoorten van Bekaert binnen voor onze allereerste job. Poorten is een groot woord, eigenlijk was het de deur van een modern glazen gebouw in de Blokkestraat: de verkoopkantoren. ‘We’ waren toen met 6.000. In Zwevegem alleen. Zwevegem was Bekaert en Bekaert was Zwevegem. Na de donderslag van vorige week – met in totaal 281 ontslagen – zullen er nog goed 1.100 werknemers overblijven. ‘De tijd is veel veranderd’ was de titel van de kroniek over 100 jaar Bekaert die Jan Deloof in 1980 schreef. Intussen is die tijd nóg veel veranderd.
Door Noël Maes
De verkoopkantoren waar ondergetekende in 1969 bij de afdeling Eteco (later Bekaert Overseas) begon, waren toen bekend als de ‘C&A’. Dat was vanwege de roltrap naar de verdieping die deed denken aan een warenhuis. Het is uitgerekend het gebouw dat de gemeente Zwevegem zo’n tien jaar geleden overgenomen heeft om het te verbouwen en in 2013 in gebruik te nemen als gemeentehuis, officiële naam Gemeentepunt. Het is eerder een toevallige link tussen Bekaert en Zwevegem, die vroeger veel en veel groter was.
Onze mooiste herinnering aan Bekaert is ongetwijfeld de 100ste verjaardag van het bedrijf in 1980. We werkten intussen op de dienst public relations en mochten toen de bekende filmregisseur Harry Kümel begeleiden in zijn opdracht om een bedrijfsfilm te draaien. Tegelijk konden we meewerken aan de (eind)redactie van een lijvig boek over de geschiedenis van Bekaert. Een geschiedenis die we op die manier ook goed leerden kennen.
“Het was vuil werk bij Bekaert…”
Het prille begin is bekend. Hoe Leo Leander Bekaert, ijzerhandelaar én koster in Zwevegem, op een primitieve manier prikkeldraad ging maken. Volgens de legende ergens achter het oudemannenhuis en met de hulp van enkele oudjes. Bij de eeuwwisseling stelde hij al 120 mensen tewerk. In 1921 werd hij burgemeester van Zwevegem. Zijn zoon Leon Antoon volgde hem op en daarna werd ook diens zoon baron Antoon Bekaert burgemeester, tot aan de fusies in 1976. Samen zijn de drie generaties 55 jaar burgemeester geweest. De verstrengeling bedrijf-gemeente was toen vanzelfsprekend.
“Het was eerst nochtans niet evident dat de Zwevegemnaars bij Bekaert gingen werken”, zegt Jan Deloof, intussen bijna 89 en nog altijd literair-heemkundig erg actief. “Zwevegem was lang een textielgemeente. En textiel betaalde beter dan metaal. Het was ook vuil en ongezond werk bij Bekaert. Toen groepjes textielarbeiders op straat Bekaert-werknemers kruisten, gingen ze van het trottoir omdat die van Bekaert stonken. Uiteindelijk is de textielnijverheid achteruitgegaan en vanaf de jaren 50 nam Bekaert vlot de bovenhand.”
“Niet meer ‘mijn Bekaert'”
Zelf heeft Jan Deloof er van 1964 tot 1990 gewerkt. Eerst was hij 13 jaar bediende bij de bank BBL in Kortrijk. “Toen ik bij Bekaert kwam, was ik eigenlijk een rariteit. Omdat niemand van mijn familie bij Bekaert werkte. Er was ook geen haar op mijn hoofd dat eraan dacht om bij Bekaert te solliciteren. Ik had het nochtans kunnen doen, want Antoon Bekaert was een leeftijdgenoot en we hadden deels samen op school gezeten, tot in het Sint-Amandscollege in Kortrijk. Toen eerst mijn broer en daarna mijn zus er gingen werken, kwam Bekaert wel dichterbij.”
Eenmaal binnen bij Bekaert, was het voor de rest van je leven – Stefaan Dendoncker, oud-schepen en oud-personeelslid van Bekaert
Jan heeft er een mooie carrière beleefd. Via de personeelsdienst eindigde hij als secretaris van het directiecomité. “Een Zwevegemnaar die niet bij Bekaert werkte, hoorde er niet echt bij. Dat heb ik zelf ondervonden. Van zodra ik bij Bekaert begon, gingen plots alle deuren weer open. Maar toen ik in 1990 met pensioen ging, was de band Zwevegem-Bekaert al sterk verwaterd en nadien is ook mijn band met Bekaert zo goed als nihil geworden. Het is niet meer ‘mijn Bekaert’. Het slechte nieuws van vorige week heeft mij wel verrast. Maar emotioneel geraakt? Dat niet.”
“Verbijsterd”
Enigszins anders is het nieuws binnengekomen bij Stefaan Dendoncker (79). Van 1988 tot 2006 was hij schepen in Zwevegem. Van 1960 tot 1999 werkte hij bij Bekaert als bediende in verschillende afdelingen én hij was ook actief bij de bediendenvakbond LBC. “Ik was echt verbijsterd toen ik het hoorde. Tot de jaren 80 wilde iedereen bij Bekaert werken. Het was een bedrijf met veel sociale voordelen en eenmaal binnen, was het voor de rest van je leven. Dat is lang niet meer het geval. Het bedrijf wordt nu geleid door harde tantes. Dit vind ik een brug te ver, want het bedrijf is niet verlieslatend.”
De vroegere band Bekaert-gemeente uitte zich ook in het verenigingsleven. Bijna alle sportverenigingen droegen de naam Sobeka, wat stond voor ‘Sport en Ontspanning Bekaert’ en uiteraard werd gesubsidieerd door de firma. Slechts enkele bestaan nog, zoals kano, tafeltennis én de fotoclub, nu allemaal los van Bekaert. Binnen de firma is er nog wel een erg actieve seniorenclub met maar liefst 7.000 leden en met 14 verschillende clubs, gaande van literatuur en denksport over dansen tot zwemmen en andere sportactiviteiten.
Het nieuws van vorige week heeft me wel verrast, maar emotioneel raakte het me niet – Jan Deloof, oud-personeelslid van Bekaert en auteur van ‘De tijd is veel veranderd’
Opmerkelijk is ook dat Bekaert producten waarmee het door het publiek nog altijd geassocieerd wordt, niet eens meer fabriceert. Prikkeldraad – waarmee het begon – bijvoorbeeld of tuinafrasteringen. Die laatste worden wel nog in Zwevegem gemaakt maar die productie heeft Bekaert in 2005 afgestoten. Ze heet nu Betafence en is intussen in Amerikaanse handen. Daar werd onlangs ook een 80-tal ontslagen aangekondigd, waardoor er nog een 170-tal mensen zouden overblijven.
Laatste Bekaert verdwijnt
En de familie Bekaert? Telgen van stichter Leo Leander zijn nog altijd volop vertegenwoordigd in de raad van bestuur en als aandeelhouders maar niet meer in operationele functies. De enige Bekaert, Leon Bekaert jr. (60) – zoon van baron Antoon – heeft er enkele jaren gewerkt en is in Zwevegem even CVP-voorzitter geweest. Hij zetelt nog in de raad van bestuur maar neemt er binnenkort ontslag. De leiding van Bekaert is sinds 2015 met de Brit Matthew Taylor niet meer in Belgische handen en straks wordt in opvolging van Bert De Graeve met de Zweed Jürgen Tinggren ook voor het eerst een buitenlander voorzitter van de raad van bestuur. De band tussen bedrijf en gemeente is dus almaar zwakker geworden. De ontslagen komen net op een moment dat Bekaert – dat wereldwijd nog altijd zo’n 30.000 mensen tewerkstelt – zijn hoofdkwartier van het Kennedypark in Kortrijk weer naar Zwevegem heeft verhuisd en dan nog in een nieuwbouw in de Bekaertstraat pal op de plaats waar het ondertussen bijna 140 jaar geleden allemaal begon.
Óns eigen Bekaert-verhaal eindigde in 1984. We waren toen al niet meer bij de eersten die het adagio ‘eenmaal bij Bekaert, voor de rest van je leven’ doorbraken. Vanuit de dienst public relations was het geen al te grote stap naar de mediawereld, in casu naar Krant van West-Vlaanderen, waar we nu deze bijdrage over Bekaert konden plegen.
Vorige week donderdag 28 maart kondigde de Bekaert-directie herstructuringen binnen het bedrijf aan. De balans voor de West-Vlaamse vestigingen is hard: 281 jobs zijn bedreigd, de afdeling in Moen sluit de deuren, ook in Zwevegem, Deerlijk en Ingelmunster gaan jobs verloren. In de Dramix-afdeling in Moen wordt staalkoord gemaakt, ter versteviging van beton. Die productie verhuist volledig naar het Tsjechische Petrovice. Bekaert neemt die beslissing om de concurrentiepositie te behouden. Het bedrijf draaide vorig jaar dan wel een hogere omzet, de winstcijfers bleven echter achter. Vooral de hoge grondstofprijzen, de brexit en de positie ten opzichte van Aziatische en Amerikaanse concurrenten dwingt Bekaert tot de genomen beslissing.
Vrijdag en zaterdag legde het personeel het werk neer als protest tegen de aangekondigde plannen. Vakbonden en directie zaten donderdag voor het eerst samen voor het sociaal overleg. ABVV en ACV-LBC gaven al aan één gemeenschappelijk front te vormen. “Onze aandacht gaat in eerste instantie uit naar het behoud van zoveel mogelijk jobs”, klinkt het bij de bonden. “Pas in een latere fase spreken we over het opmaken van een sociaal plan.”
Het beste van KW
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier