Peter Verhelst is met zijn roman ‘Voor het Vergeten’ een van de zes genomineerden voor de BookSpot Literatuurprijs 2018 die op 8 november tijdens het Nederlandse RTL Late Night wordt uitgereikt.
In ‘Voor het Vergeten’ verwerkt de Brugse schrijver het verwerkingsproces – zijn verwerking – van de plotse dood van zijn moeder door een hartaderbreuk. Qua narratief vormen dat overlijden en de pogingen om die dood emotioneel te overwinnen door vader en zoon, de gehele verhaallijn. Verhelst is namelijk prozaschrijver, dichter, jeugdauteur én theaterauteur – en dat uit zich in de roman, die de grenzen van het genre opzoekt. Het boek werd door de literaire critici van, onder andere, De Standaard en De Morgen, op de maximumscore getrakteerd.
Uitgebreide mix
Een ding is duidelijk: ‘Voor het Vergeten’ is geen gemakkelijke roman, niet alleen door de triestheid die het boek doordrenkt, maar eerder vooral door de uitgebreide mix van bespiegelend proza, poëzie, essayistische uiteenzettingen over kunstenaars (Luc Tuymans, Caspar David Friedrich, en hun werk, een veelvoud aan metaforen en symbolen en, een beetje zoals wat James Joyce met de Odysseus deed, een continue referentie naar de ‘Metamorfosen’ van Ovidius). De metamorfose is dan ook het thema van het werk: de overgang van leven naar dood, van zoon tot ‘geen zoon’, van zwart naar het alles opslorpende wit, van pijn en verdriet naar iets dat binnen de algehele betekenisloosheid troost biedt. Zoals een criticus het uitdrukte: “‘Voor het Vergeten’ is een compendium van alle genres die Verhelst beoefent“.
De titel van de roman ontleende de in 1962 geboren Bruggeling, driemaal winnaar van de Herman de Coninckprijs voor poëzie en eenmalig winnaar van de Gouden Uil, aan het gelijknamige gedicht uit zijn bundel ‘Wij totale Vlam’ uit 2014. Sleutelzin uit dat gedicht is “Zolang we niet vergeten/gaat niets verloren“.
Diepgraver over de dood
In tegenstelling tot wat kan verwacht worden van een boek over de dood van een geliefde, is ‘Voor het Vergeten’ geen moederroman (die geliefde komt in het boek amper voor) en al evenmin een in memoriam-roman (de roman gaat over het omgaan met de dood, maar is te ik-gericht om een lofzang aan de afgestorvene te zijn). Verhelst is niet de doodgraver van zijn moeder, wel de diepgraver over de dood.
Niet alle critici liepen storm voor het boek. Sommigen vinden dat Verhelst de lat voor zichzelf net iets te hoog heeft gelegd, anderen wijzen op pompeuze fragmenten (met name die verwijzen naar de Griekse mythologie), een bombastische tot zelfs “protserige” schrijfstijl -waarin de lyricus te veel de bovenhand haalt op de epos-schrijver – en een overdaad aan pathetiek. Maar wat de ene criticus “pathetiek” noemt, vindt de andere “volstrekt origineel“. Het boek laat je achter met een kater, vindt de ene, het boek blijft je nachtkastje sieren om er regelmatig een passage van te (her-)lezen, luidt het bij de ander. De ene wordt lyrisch van het labyrint aan naar elkaar verwijzende metaforen, de ander oordeelt dat de (prachtige) gedichten uit hun episch kader weggesneden moeten worden om aldus een “mooie dichtbundel” over te houden.
Ook hier staat maar een ding vast: Wie ‘Voor het Vergeten’ heeft gelezen, zal dat niet snel vergeten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier