Twee monumenten die in september 2017 tijdelijk moesten worden weggenomen door de werken aan Heuleplaats en de kerkomgeving zijn sinds woensdag terug: het ene is het grafmonument voor de ouders van Guido Gezelle, het andere is het oorlogsmonument. Ze kregen allebei een andere plaats.
Opmerkelijk: beide monumenten zijn toevallig in hetzelfde jaar 1961 onthuld en ze zijn ook van de hand van dezelfde beeldhouwer: Luc Van Parys uit Gentbrugge, overleden in 1991. Nu werden ze aangepakt en gerestaureerd door de Heulse kunstenaar-steenspecialist Luc Verbeke.
Referendum
Het ontstaan van het Heulse oorlogsmonument is een verhaal apart. De meeste Belgische dorpen kregen al na WO I een monument, waar later dan ook de namen van de gesneuvelden van de Tweede Wereldoorlog aan werden toegevoegd. In Heule stond het oprichten van zo’n gedenkteken ook al in september 1919 op de agenda van de gemeenteraad. Maar er ontstond grote onenigheid over de plaats waar het monument moest komen.
Het kwam zo ver dat er in 1923 zowaar een referendum over gehouden werd! Zou het de kapelmuur van het klooster worden of de Plaats? Uitslag: de Plaats… Maar er gebeurde niets. Plots bleek het grote aantal vlaswagens die op de Plaats moesten passeren een probleem… De gemeenteraad – met landbouwers in de meerderheid – keurde het voorstel dan ook af. De oud-strijders waren uiteraard boos en in 1929 organiseerden ze een petitie. Nog geraakte men er niet uit en toen kwam WO II. Het zou uiteindelijk tot 11 november 1961 duren vooraleer Heule vóór de kerk een klein oorlogsgedenkteken zou krijgen, zelfs zonder namen van oorlogsslachtoffers. Nu heeft men van de gelegenheid gebruik gemaakt om op een nieuwe ‘zuil’ eindelijk de namen te vermelden. Het zijn er 36 (29 van WO I en 7 van WO II).
Voormalig kerkhof
Waarom een gedenkteken voor de ouders van Guido Gezelle? Het antwoord is eenvoudig: ze zijn allebei in Heule overleden en begraven. Gezelle is in Brugge geboren en heeft nooit in Heule gewoond, maar zijn vader Pieter-Jan Gezelle was wel een geboren en getogen Heulenaar. In 1829 trouwde hij met Monica Devriese en het grootste deel van zijn leven heeft hij in Brugge gewoond, waar hij hovenier was bij een adellijke familie, waar nu het Guido Gezellemuseum is. Guido werd er in 1830 geboren. Pieter-Jan en Monica zijn echter in april 1871 gaan inwonen bij hun dochter Louise en haar man Camiel Lateur in Heule. Amper een maand later, op 28 mei, is vader Gezelle overleden in de Kortrijksestraat in het huis waar zijn kleinzoon Frank Lateur (Stijn Streuvels dus) op 3 oktober zou geboren worden.
Streuvels’ ouders zijn nadien enkele keren binnen Heule verhuisd en moeder Gezelle verhuisde mee. Begin 1875 gingen ze op Heuleplaats wonen in een huis dat nu deel uitmaakt van café Kameleon. Daar is moeder Gezelle op 30 april dat jaar overleden. Vader en moeder Gezelle zijn allebei begraven op het kerkhof van Heule rond de kerk. Het graf is er in 1949 samen met het kerkhof verdwenen, maar op 8 oktober 1961 werd ongeveer op die plaats een gedenksteen geplaatst, die Stijn Streuvels die dag zelf kwam onthullen. Vorig jaar moest de gedenksteen weggenomen worden door de werken rond Heuleplaats. De vroegere plaats was niet meer geschikt en zo is de steen een tiental meter verplaatst en staat hij nu, weliswaar minder zichtbaar, tegen de kerkgevel.
De twee monumenten zijn in Franse witsteen. Het gedenkteken voor de ouders van Gezelle raakte bij het wegnemen vorig jaar beschadigd en het was ook erg verweerd, zodat het nu grotendeels gerenoveerd werd.
(Noël Maes)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier