Mieke Verhulst: “Ik leg me dubbel, maarheb zelf geen spaarpot”

Mieke Verhulst (62) droomt er niet van om met de Mercator naar Utopia te varen, de niet-bestaande ideale staat waar iedereen gelijk en vrij is. “Daarvoor sta ik te veel met mijn voeten op de grond. Ik probeer om de wereld beter te maken in mijn eigen leven”, zegt Mieke. Zo richtte ze mee het studie- en opvoedingsproject De Katrol op, dat zijn 15de verjaardag viert.

“Ik deed nog nooit een grote reis met een schip. Een boot geeft me toch een beetje het gevoel vast te zitten op een mastodont. Een drijvend hotel. Ik heb wel al veel gereisd: Venezuela, Cuba, Chili… en nu zijn we op het punt gekomen dat we gewoon naar Frankrijk gaan. Het is nu even zo, maar dat kan ook weer veranderen. Er zijn nog dingen die ik wil zien.”

Nooit gedroomd om naar een ideale wereld te reizen?

“Daar ben ik te realistisch voor. Maar ik probeer het wel te maken in mijn eigen leven. Onze moeder heeft ons in die zin opgevoed: respect voor elkaar, iedereen zijn eigen ding laten doen. We waren met vijf meisjes en twee jongens, maar kregen allemaal dezelfde taken in huis. De jongens moeten ook de vaat doen. We konden haar ook alles zeggen. Sommige mensen vinden dat ik grof ben. Ik zeg in elk geval waar het op staat. En dat kan confronterend zijn. Al heb ik ook leren zwijgen hoor. Met ouder worden maak ik me niet meer zo druk als vroeger.”

“Sommige mensen vinden dat ik grof ben. Maar ik zeg waar het op staat”

Hoe werd jij socialiste?

“Ik kom uit een katholiek nest. Maar je leert vrienden kennen, gaat uit en komt van alles tegen. Mijn interesse ging uit naar het socialisme. Ik heb een vrije jeugd gehad. Wij kregen kansen om op ontdekking te gaan. En daar profiteerde ik ten volle van. Gaan betogen, maar ook een zwaar uitgaansleven, ja. Daarom ben ik nu wat rustiger (lacht). We hebben van alles uitgestoken.”

Je hield er ook een eerste liefde aan over.

” Yves? (Miroir, oud-SP.A-schepen en huidig Groen-gemeenteraadslid, red.) Dat was niet mijn eerste hoor! Maar we hebben samen een schone zoon.”

Jullie gingen nooit samenwonen. Waarom niet?

” Misschien omdat we nog te speels waren. We waren 24 jaar… Nee, het was geen accidentje, we wisten dat het kon en zouden wel zien. Ik woonde al alleen en Yves studeerde nog. We kozen om elk alleen verder te gaan. Yves nam altijd zijn plichten op, zonder een woord discussie. Er stond nochtans geen letter op papier.”

In die tijd toch ongebruikelijk. Nooit problemen mee gehad?

“Wel toen ik werk ging zoeken. Ik studeerde orthopedagogie en drie vierde van de instellingen is katholiek. De sollicitatiegesprekken liepen goed, tot ik vroeg om de papieren voor het kindergeld in orde te brengen. Dan moest ik dat uitleggen en zo eindigde dikwijls het gesprek. Tot ik solliciteerde in ‘t Veer in De Haan, een instelling voor adolescente meisjes. Zoals gewoonlijk stelde ik de vraag over het kindergeld tot het laatste uit. Oei, heb jij een kleine? Zo iemand hebben we nodig!, reageerde directeur Jean-Pierre Markey. Ik kon er beginnen en later startten we samen De Katrol.”

Alleen een kind opvoeden, dat was toch niet makkelijk?

“Dat was geen enkel probleem, dankzij het netwerk dat ons omringde. Ook Yves en zijn ma waren daar bij. Wij hebben trouwens nog altijd contact. Zonder netwerk was het heel moeilijk geweest. Ik voelde me zeker klaar voor een kindje, maar wou ook nog uitgaan en mijn jong leven verder zetten. Mijn ouders en die van Yves vingen David met open armen op. Ik hoefde geen schuldgevoel te hebben.”

Doe je nog aan politiek?

“In oktober 2017 stopte ik als OCMW-raadslid. De Katrol slorpte me zo op dat ik er geen tijd meer voor had. En nu sta ik niet meer op de lijst. In het begin vond ik het jammer dat met de Stadslijst ons socialistische gedachtegoed verloren ging. Maar ik groeide in het idee en vind het een heel goede lijst. In een stad is politiek veel persoonlijker dan nationaal.”

Wat vind je van Yves’ keuze voor Groen?

“Ik heb er zeker begrip voor. Voor hem is dat de beste keuze. Hij heeft altijd al veel gedaan voor de natuur. Maar voor wie ik nu zal stemmen? Ik ga hier mijn gat niet bloot leggen hé.”

In 2002 stond je aan de wieg van De Katrol. Hoe kwam dat?

“Ik werkte toen in De Lapkoes, het nu niet meer bestaande, eerste sociale restaurant in Oostende. Het was 17 oktober en ik organiseerde mee de Werelddag van Verzet tegen Extreme Armoede, met onderwijs als thema. Ik vroeg Jean-Pierre Markey, toen docent in de opleiding maatschappelijk werk, die van De Haan naar Oostende en uiteindelijk naar Brugge verhuisde. We wilden de studenten confronteren met de realiteit. Bij een kop koffie of soep in de Lapkoes kwamen de kwetsbare ouders los. Ze waren blij dat eens mét en niet over hen werd gepraat. Zij bleken er heel sterk van overtuigd dat met een diploma de armoede zou verdwijnen.”

En jullie gingen aan de slag?

“Wij stuurden studenten maatschappelijk werk wekelijks naar een gezin in kansarmoede om er aan studie- en opvoedingsondersteuning te doen. We startten met een cocktail van methodieken, testten uit en stuurden bij. Intussen is het concept verspreid over 52 plaatsen in Vlaanderen, naar Rotterdam en Gambia door de Stedenband Oostende- Banjul. We werken nu ook met studenten orthopedagogie, logopedie, ergotherapie, onderwijs… In Oostende alleen ondersteunden we in 2017 met 79 studenten en enkele vrijwilligers 702 kinderen uit 237 gezinnen.”

En met resultaat.

“In ons beginperiode was er eens een mama die op school nog iets moest nabrengen wat haar kindje vergeten was. Dat kind kon vroeger niet goed mee op school, maar kreeg al een tijdje ondersteuning van De Katrol. Die mama bleef even in de klas en zag hoe haar kindje goed meewerkte, regelmatig aan het woord kwam… en was daar heel trots op. Wij zijn al tevreden met een centimetertje vooruitgang. Niet alleen bij de gezinnen, ook bij de studenten, die een andere kijk krijgen op de mensen met wie ze werken. Wij werken preventief en dat kan je niet meten. Maar ik ken iemand die wij ondersteund hebben, die later stage liep bij ons en leerkracht is geworden. Er werden er zelfs advocaat, ik ben niet aan het zeveren.”

“Oostende doet ongelooflijk zijn best, maar we krijgen signalen dat de armoede altijd maar verergert”

Toch stijgt de kinderarmoede in Oostende nog. Hoe komt dat?

“Oostende doet ongelooflijk zijn best, maar we krijgen signalen dat de armoede altijd maar verergert. Alles is duurder geworden. En de poort naar de hulpverlening is niet meer gewoon. Je moet allerhande documenten invullen en een hele procedure doorlopen voor je steun krijgt uit de bijzondere jeugdzorg.”

Voor jezelf is het een onzekere job.

“Ongelooflijk onzeker. In het begin kreeg ik contractjes van vier maanden. Dat waren projecten en als ze stopten, kon je zelfs niet gaan stempelen. Maar ik stond daar nooit bij stil. Dat is de aard van het beestje. Indien nodig zou ik wel werk vinden. In de Lapkoes werd ik betaald als schoolverlater, terwijl ik over de 40 was. En ze moesten me duidelijk zeggen: Mieke, heb je wel een pensioen? Ik denk niet aan zo’n dingen, of als het al te laat is. Maar het komt wel in orde hoor. Ik leg me dubbel voor bepaalde zaken, maar heb niets van spaarpot. Ik zal het later moeten doen met mijn pensioentje. Dat wordt een pint minder zeker op de Paulusfeesten?”

Heeft De Katrol nu al een vaste subsidiëring?

“Wij werken met subsidies van Vlaanderen en de stad Oostende, maar die liggen maar vast voor deze legislatuur. En na de verkiezingen? Een groot vraagteken! Wij hebben nu negen personeelsleden, die als bachelor betaald worden. Anders krijg je geen kwalitatief personeel. Maar Oostende is de enige Katrol-werking in Vlaanderen die niet verankerd is in een gemeentebestuur, een OCMW, een CAW… Terwijl het hier gestart is en wij het voorbeeld zijn voor heel Vlaanderen. Wij laten zelfs geen nieuwe werkingen starten die niet verankerd zijn. Maar zelf zijn we nog altijd een vzw.”

Hoe lang ga je nog door?

“Ik blijf nog tot eind 2020. Dan word ik 65 en ga met pensioen. Maar ik ben al sinds vorig jaar bezig met de overdracht. Dat is nodig omdat ik zoveel akkefietjes moet duidelijk maken aan mijn opvolger Katrien Sabbe. Mocht ik ziek vallen, kan zij me perfect vervangen. Ze zal het zeker goed doen. Ik neem haar nu al mee in wat nu mijn hoofdopdracht is, het helpen oprichten van de andere Katrol-werkingen in Vlaanderen.”

Zal je het kunnen loslaten?

“Het is er de tijd voor. Ik ben niet bang voor verandering. En ik kan alles lossen. Het ergste ooit om los te laten, was mijn zoon. We hadden een heel open relatie en op zijn 16de zei hij me: mama, eigenlijk wil ik je nu niet meer alles vertellen. Ik wil dat je me een beetje lost. Ik zei hem: Kijk schatje, als jij dat wil, zal ik je niet tegenwerken. Maar weet dat je altijd bij mij mag komen en dat je ook nog bij andere mensen terechtkan. Met zo’n krop in mijn keel! Bij andere kinderen gebeurt dat beetje bij beetje, maar hij vroeg het eerlijk en open. Dat was confronterend. Maar ik had hem zo gekweekt hé!”