Wandelen tussen meanders en kasteel

Net als een driesterrengerecht van Sergio, Piet, Jeroen en Sandra bestaat ook een natuurwandeling uit ingrediënten. Geen zilverrijst, geen tongfilet en geen dille, wel de klassiekers boerenslag, eikendreef, kasteel, windmolen, heideveld en moeras. Dit keer bevat ons wandelgerecht een héél speciaal ingrediënt: meanders.

Van 1 naar 2

Afspraak op het kleine marktplein van Ruddervoorde, in de schaduw van de aan de heilige Eligius of Elooi toegewijde neogotische kerk (1). Op die plek liepen ooit de voetballer Thomas Buffel, de vader van de Waalse politicus Raoul Hedebouw en als we de bronnen mogen geloven de in 1189 gestorven grootmeester van de tempeliersorde Geraard van Riderfort.

We stappen richting de Carrefourparking net naast het café De Zwaan, negeren er de auto’s links en rechts, stappen voorbij enkele glascontainers, steken de Bierbeek over en richten ons op een uitkijkplatform met infobord. Voor ons ligt een laag, nat, gebouwenloos natuurgebied. En dat op amper een steenworp van de kerk, de drukte, de winkels en de ontploffingsmotoren. In het natland voor ons slingert zich de Velddambeek, die in 2008 haar meanders terugkreeg. Die rivierlussen waren haar ontnomen in de duistere tijd dat beken recht, breed en diep moesten zijn, tussen betonnen oevers geprangd en met als enige functie het snel afvoeren van overtollig water.

Naar het noorden toe wordt de Velddambeek als Waardammebeek aangesproken. Na het samenvloeien met de Hertsbergebeek worden ze Rivierbeek. Al die beken bezitten levende meanders met stoot- en aanslibbingsoevers. Ze slingeren zich vrij en vrolijk doorheen kasteelbossen en dambordlandschappen. Niet te geloven dat midden de jaren 70 die schoonheid op de schop dreigde te gaan. Groene druk van de plaatselijke bevolking, Natuurpunt, de Vlaamse Landmaatschappij en enkele moedige politici verhinderden die snode plannen. Nu is het bekenlandschap rond de Waardamme-, Hertsberge- en Rivierbeek als landschap beschermd. Of een groen verhaal met een happy end.

We kiezen voor het graspad links. Na een halve kilometer groene weelde bereiken we de Sijslostraat en haar autolawines. Dat is even wennen. Wellicht was hier in de buurt ooit een doorwaadbare plaats of voorde in de Ride die we nu als de Velddambeek kennen. Vandaar wellicht Ruddervoorde. We stappen er naar rechts en genieten van op de Limatenbrug (2) van een fraaie uitkijk op de Velddambeek en haar teruggewonnen meanders, van het lage natland errond en van de bomen aan de einder die het kasteel Pecsteen aan het zicht onttrekken.

Van 2 naar 3 naar 4 naar 5

Van op de Limatenbrug (2) zeggen we de meanders van de Velddambeek gedag. Nu hebben we een kwartkilometer auto’s en fietsers als gezellen. Al snel duikt rechts de door zomereiken gemarkeerde Sijslodreef (3) op. Links op de hoek stilt de Sijslohoeve honger en dorst, kan je op forel vissen en nog meer andere leuke dingen doen. Al of niet gelaafd en gevoed en al of niet in het bezit van een verse forel stappen we verder. Zowel links als rechts van ons strekt zich een landschap uit met akkers en weiden, veedrinkpoelen, bomen en struiken.

Het landschap rond de Waardamme-, Hertsberge- en Rivierbeek is nu beschermd

Aan de T met de Hellestraat (4) stappen we naar rechts. We bereiken snel de Schaapbrug die ons over de Velddambeek voert. Een dubbele steenworp links, op de oude gemeentegrens met Waardamme, vervelt de Velddambeek tot Waardammebeek. Een eind verder duikt rechts achter een haag een authentiek boerderijtje op in ossenbloedrood, dé kleur van de baron-eigenaar. Een buurtbewoner zegt dat nog andere adellijke eigenaars hier in de streek hun boerderijen in de familiekleuren lieten zetten. Zo zag je in één oogopslag van wie de boerderij was en hoeveel boerderijen de heer wel bezat. Dezelfde bron meldt dat de heer de verf leverde en dat de boer instond voor het schilderwerk. Achter de hoge baksteenmuur, rechts naast het hofstedeke, zal de kasteeltuin gelegen hebben die zorgde voor groente en fruit, vitamines en mineralen, dingen die omstreeks 1900 het nieuws beheersten.

We stappen verder, genieten van nog een tweede hofstede in ossenbloedrood en staan dan oog in oog met het kasteel Pecsteen (5). Het is van 1905 en werd gebouwd op de grondvesten van een in 1877 door brand getroffen kasteel dat blijkbaar, net als het huidige kasteel, met die typische uientorentjes werd getooid. Ook al op die plek was er in 1724 een speelhuys, met woonhuys, mitsgaeders scheuringhe en stellinghe. De tuin à la française en de vele ramen/kamers doen vermoeden dat daar nogal wat onderhoud te doen was. In de tijd van de lage lonen was dat geen probleem, nu wel. Vandaar dat veel adellijke families hun kasteel en park van de hand doen. Hier blijkbaar niet. Dus nog altijd een baron Pecsteen onder de uientorentjes en tussen de oude muren waar eerder al drie Ruddervoordse burgemeesters Pecsteen woonden.

Van 5 naar 6 naar 1

We zeggen het kasteel van baron Pecsteen (5) gedag, bewonderen nog eens de indrukwekkende, nu ingeslapen beukendreef tegenover het kasteel en blijven de Hellestraat verder volgen. Gelijk rechts is er alweer een boerderijtje in ossenbloedrood: lange gevel loodrecht op de straat, fraai straathek en dé plek voor een Vlaamse heimatfilm anno ergens eind 19de eeuw.

We stappen door een vrij jonge verkaveling, dan tussen de oudere huizen van de Hellestraat. Een kans om de Vlaamse bouwstijlen onderling te vergelijken, de huizen mooi of lelijk te vinden en om met stijl van mening te verschillen. Zo bereiken we de Sint-Elooistraat (6), dé Ruddervoordse winkelstraat. Op enkele plekken is ze helaas aan de nauwe kant en heeft ze dus al eens last om het drukke verkeer te verteren. We stappen er naar rechts, richting de kerktoren (1) en het verkwikkende nat van het oude café De Zwaan of van een ander café daar in de buurt.