Pottenbakkers kunnen de klei momenteel niet snel genoeg laten aanvoeren: zelf een potje draaien is in. Tijdens een try-out laat pottenbakker Stefan Ferlin mijn dochter en mij aan den lijve ondervinden wat potten draaien zoal met een mens doet.
Twee jaar geleden opende Stefan Ferlin recht tegenover de Sint-Pieterskerk in Ieper zijn keramiekatelier. De industrieel ingenieur maakte daarmee van zijn passie zijn beroep. Vorig jaar ontving hij ook het Handmade in Belgium-label. Hij verkoopt in zijn atelier artisanaal gemaakt steengoed en organiseert cursussen en workshops. Maar ook wie voorlopig alleen maar nieuwsgierig is, kan er tijdens een eenvoudige try-out kennismaken met het bijzondere ambacht van het potten draaien.
En van Stefan kan je wel wat leren; hij zette zich al op zijn zestiende voor het eerst aan een draaitafel. “Mijn vader nam me op een zondagochtend mee naar vrijetijdsatelier Sueva in Zwevegem, waar verschillende kunstenaars en ambachtslui hun werk toonden. Ik geraakte er geboeid door keramiek, volgde enkele cursussen, maar bekwaamde me vooral ook door zelfstudie en eindeloos oefenen.”
Pottenbakken een hype? Stefaan ondervindt inderdaad veel vraag naar cursussen en workshops. Hij vermoedt dat de belangstelling veel te maken heeft met de zoektocht van velen om eigenhandig iets te maken: “Mensen koesteren weer graag iets wat ze zelf maakten, iets authentieks. Maar potten draaien werkt ook zeer ontspannend en dat speelt zeker ook een rol. Ik hoor van cursisten dat ze hier een paar uur ‘weg van de wereld zijn’, en dat herken ik zelf ook natuurlijk. Je bent nog louter gefocust op je handen en de klei. Voor mij blijft het in de eerste plaats een oude stiel die ik in ere wil houden, maar sommigen zien er zelfs een vorm van yoga in”, glimlacht hij.
Zelf aan de slag
Stefan maakt gebruiks- en decoratief keramiek op bestelling, maar voor zijn eigen creaties haalt hij het liefst inspiratie uit het verleden, met onder meer robuuste Romeinse borden en kunstige middeleeuwse kelken als resultaat. De fraaie exemplaren in zijn rekken zijn duidelijk het werk van een ervaren ambachtsman. Maar wij laten ons niet uit ons lood slaan door al dat moois, trekken een zeer efficiënte overall aan en geven ons over aan Stefans instructies.
“De manier waarop je de klei ‘aanvoelt’ bepaalt de vorm”
Een klompje klei van 280 gram zet hij voor ons klaar op de draaitafel. Voldoende voor een klein kommetje, schaaltje of potje, want ook bij potten draaien geldt dat je maar beter klein begint. Een druk op een pedaal zet de schijf in gang, en dan beginnen we meteen aan wat Stefan ‘nog het moeilijkst van al’ noemt: het klompje klei perfect op de draaitafel centreren. Daartoe dien je je handen rond het klompje te vouwen en stevig aan te drukken tot handen én armen niet langer onbeheerst over de draaitafel laveren. Het duurt even, maar het lukt. Onze klompjes staan als huizen. Volgende stap: de lucht uit de klei duwen om te vermijden dat het eindresultaat straks barst of scheurt. Een techniek die beginners gemiddeld pas na tien uur in de vingers krijgen, dus staan we graag toe dat Stefan dat even voor ons doet.
Wat het resultaat wordt, is voor groentjes doorgaans zelf een verrassing: “De een haalt een hoger model uit de klei, een ander blijft laag… En dat heeft in het begin meer te maken met de communicatie tussen je hersenen en handen, dan met een bewuste keuze. De manier waarop je de klei ‘aanvoelt’, bepaalt de vorm.” Op Stefans aanwijzen duwen onze duimen geleidelijk aan een holte in de klei, tot net niet op de draaitafel, en rekken we vervolgens de wand op – zo mogelijk nog omzichtiger – tussen duim en middenvingers. Daar iets meer druk op zetten, hier iets minder, voldoende water toevoegen, arm stilhouden, de klei begeleiden met je duim… Een potje draaien vraagt inderdaad opperste concentratie. En brengt me onmiskenbaar in geen tijd in zenmodus. En hij krijgt gelijk: er groeit iets tussen mijn vingers, maar ik bepaal bij deze eerste poging niet zelf waar het precies naartoe gaat. Het wordt een schaaltje! En bij mijn dochter – die nadien beweert dat het precíés werd wat ze voor ogen had – een beker.
Er wachten onze creaties enkele weken droogtijd, twee baksessies en een laagje glazuur naar keuze – ik heb meteen mijn lievelingsblauw gespot, Marie kiest na enig beraad een mix van blauw en bruin. Benieuwd wat we straks mogen ophalen…
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier