De historische poldergraslanden in onze kustpolders herbergen volgens Vlaams parlementslid Wilfried Vandaele heel wat zeldzame planten en vogels.
“Na 20 jaar politiek getouwtrek heeft de Vlaamse regering eindelijk een beslissende stap gezet in de bescherming ervan”, zegt de politicus, die mee aan de kar duwde. De beschermingsprocedure van de poldergraslanden kreeg volgens Wilfried Vandaele al in 1997 een eerste aanzet met het Decreet op Natuurbehoud. “Maar omdat toen eerst een lijst moest worden vastgesteld van waardevolle graslanden, bleven die beschermingsmaatregelen al die tijd dode letter. Jammer want sindsdien werden weer honderden hectaren waardevol grasland omgeploegd, sinds 2005 een oppervlakte van 300 voetbalvelden.”
Symbooldossier
De Vlaamse regering heeft nu een lijst vastgelegd van waardevolle en dus te beschermen poldergraslanden. “Op die plaatsen zal het in de toekomst niet meer toegelaten zijn om het land om te ploegen, tenzij er een vergunning wordt verkregen. Die maatregel komt niets te vroeg, want ook in De Haan zijn al veel van die waardevolle graslanden verdwenen”, aldus parlementair Wilfried Vandaele, die tot slot ook benadrukt dat de bescherming van de poldergraslanden zowel voor landbouwers als natuurbeschermers een symbooldossier is. Met andere woorden is het niet altijd vanzelfsprekend om tot een compromis te komen tussen die partijen. “We willen daarom ook kijken hoe we de landbouwers maximaal tegemoet kunnen komen. Als zij een inspanning doen voor de poldergraslanden, dan mogen ze daar wat mij betreft ook iets voor in de plaats krijgen.”
Van schorre tot grasland
Ook Filip Vanhee, voorzitter van Natuurpunt De Haan, onderschrijft het belang van de poldergraslanden, die volgens hem van grote ecologische waarde zijn. “Het ontstaan ervan gaat terug tot in de middeleeuwen”, zegt hij. “Onze kustpolders waren vroeger schorregebied, dat onder invloed stond van de zee. Door de tanende invloed van de zee en het eeuwenlange landbouwgebruik zijn die schorren op halfnatuurlijke wijze geëvolueerd tot vruchtbare weilanden. De volledige term is dan ook historisch permanente en halfnatuurlijke graslanden, een hele mond vol.”
Massaproductie
Met dat eeuwenlange landbouwgebruik bedoelt Filip Vanhee extensieve begrazing door schapen en later ook runderen en paarden. “De vroegere landbouwmethodes hebben die waardevolle biotoop gecreëerd, maar door de moderne landbouw wordt ze nu bedreigd. Vooral na de Tweede Wereldoorlog zijn de landbouwmethodes sterk veranderd, de sector bleef immers ook niet gespaard van de massaproductie. Landbouwers moesten steeds meer uit die lap grond kunnen halen en akkerbouw rendeerde beter. Dus werden die graslanden omgeploegd tot akkerland.”
Onmisbare biotoop
“Het verspreidingsgebied van die graslanden neemt nog elk jaar af”, zegt Filip. “Landbouwers schermen dan dat er nu meer zijn als vroeger, maar verwijzen daarmee naar kunstmatig ingezaaide velden. De grote waarde zit juist in dat historisch en permanente karakter van de natuurlijke graslanden. Kenmerkend is bijvoorbeeld de reliëfvorming: het zijn oneffen weilanden, dooraderd met kreekjes en grachtjes.”
Bijgevolg zijn ze volgens Filip Vanhee ook heel rijk aan fauna en flora. “De graslanden zijn een onmisbare biotoop voor insecten, knaagdieren en roofvogels. Arctische vogels komen er overwinteren, onze streek is bijvoorbeeld een van de belangrijkste Europese overwinteringsgebieden voor de kleine rietgans. Maar ook inheemse broedvogels zoals de grutto, de tureluur en de kievit zijn er afhankelijk van.”
“In De Haan liggen de meest waardevolle gebieden tussen Vlissegem en Klemskerke, en ten oosten van de campingzone Harendijke in Wenduine. Ook in de Uitkerkse Polder zijn bijvoorbeeld nog historische poldergraslanden te vinden, maar het zou verkeerd zijn om ze alleen in natuurgebied te bewaren.”
(Wim Kerkhof)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier