In zijn historische roman ‘Zwarte Kappen’ brengt Jan Pauwels het 17de-eeuwse Brugge tot leven: een stad geteisterd door pest en godsdienstoorlogen. Met als centraal thema het kerkelijk onderzoek naar het wangedrag van de beruchte Brugse bisschop Servaas De Quinckere.
Auteur Jan Pauwels (45), die tien jaar CD&V-woordvoerder in de Wetstraat was, woont in Dendermonde en werkt in de Koninklijke Bibliotheek in Brussel, maar hij draagt Brugge in zijn hart. Hij doctoreerde als Germanist met een proefschrift over Guido Gezelle.
Net als voor zijn eerste historische roman Gekroonde Hoofden uit 2018 putte hij voor Zwarte Kappen – beiden uit bij het Davidsfonds – inspiratie uit het archief van de kerkelijke rechtbank van Gent. Daarin staat veel venijn te lezen over Servaas De Quinckere (1569-1639), de zevende bisschop van Brugge.
Waargebeurd
“Ik schrijf romans over waargebeurde feiten, naar reëel bestaande personen én op basis van eeuwenoude drukken en archiefvondsten”, zegt Jan Pauwels.
“Ik kwam processtukken en brieven op het spoor, waarin stond dat de Gentse bisschop Antonius Triest, die voordien in Brugge de scepter zwaaide, een onderzoek voerde naar zijn Brugse opvolger Servaas De Quinckere.”
“Die maakte het erg bont en had ruzie met nagenoeg iedereen in zijn bisdom. Hij excommuniceerde de burgemeester van Brugge, hij weigerde de communie uit te reiken aan zijn kanunniken, hij schafte een aantal kerkelijke instellingen af, sloot het Grootseminarie en diende 150 klachten in tegen zijn eigen medewerkers!”
Giftige brieven
“Servaas De Quinckere was echt een speciaal geval, hij werd pas op zijn 61ste bisschop. Voordien was hij professor aan het Grootseminarie en deken.
Hij was het zwarte schaap van de kerk in België in de 17de eeuw, deels omwille van zijn eigengereid gedrag, deels omdat hij de spot dreef met zijn oversten.”
“Zelfs de pauselijke nuntius schreef giftige brieven naar Rome over Servaas, die samenwoonde met zijn huishoudster. Hij weigerde die meid uit het bisschoppelijk paleis te verwijderen, soldaten moesten binnenstormen om die vrouw bij de haren naar de Markt te slepen, ze is nadien in een Gentse cel gestorven”, aldus de auteur.
Historische locaties
Hoewel de titel Zwarte Kappen verwijst naar de Gentse broeders Alexianen, tegen wie in het boek ook een onderzoek gevoerd wordt door Antonius Triest, speelt deze historische roman zich grotendeels in Brugge af.
Jan Pauwels beschrijft heel wat verdwenen historische locaties, waaronder de Sint-Donaaskathedraal op de Burg, de Sint-Christoffelkerk op de Markt, het Kapucijnenklooster op ‘t Zand en de Stedevijver buiten de stadspoorten, waar pestlijders werden afgezonderd.
Heksenverbrandingen
“De jaren 1630 vormen een donker hoofdstuk in de Brugse geschiedenis”, vervolgt de schrijver. “De stad stond permanent onder oorlogsdreiging: ze was katholiek, maar de protestanten hadden Aardenburg en Sluis in hun macht. In 1631 voerden ze een beleg voor Brugge.”
“Niet alleen de godsdienstoorlogen speelden Brugge parten, er waren ook meerdere pestepidemieën. En wie kreeg van alle miserie de schuld? De vrouwen! In mijn roman geef ik het relaas van twee heksenverbrandingen in 1634 op de Markt van Brugge.”
“Er heerste een echte heksenwaan in die periode. Na pijnigingen bekenden de vrouwen dat zij deelnamen aan een heksensabbat en de oorzaak waren van de ellende in Brugge, dat te kampen had met grote armoede. ‘t Waren duistere tijden! Vooraleer ik mijn opzoekingswerk aanvatte, had ik me Brugge 400 jaar geleden heel anders voorgesteld!”
Seigneur
En hoe loopt het allemaal af voor Servaas De Quinckere? Jan Pauwels: “De Brugse bisschop veinsde berouw, schonk wat geld aan een goed doel en werd als een groot seigneur begraven, terwijl de bescheiden broeders Alexianen voor hun wangedrag uit de kerk gezet werden. Er heerste duidelijk en dubbele moraal in de kerk van de 17de eeuw. Met mijn boek krab ik het dunne laagje geveinsde geloofsijver af en leg ik enkele schimmige intriges in de kerk bloot.”
‘Zwarte Kappen’ van Jan Pauwels is uit bij het Davidsfonds, telt 352 pagina’s en kost 23,50 euro.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier