Elke week duiken we in de bibliotheek om er een boek van een West-Vlaamse auteur van onder het stof of van op het schap te halen. Van de week laten we het licht schijnen over een drieluik, waarvan ‘In ‘t plat West-Vlams gezeid en gezweegn’ van Johan Vergote het laatste deeltje is. U raadt het al… over het dialect, meer bepaald het dialect uit het hart van onze provincie.
Het is nog maar van gisteren geleden. Van bij de bloemist. Terwijl hij een bloementuil aan het schikken was, komt zijn vrouw met een van de kleinkinderen in de winkel. Het jongetje – drie jaar en rijp voor de kleuterschool – weet ons te vertellen dat de ‘bloemen lekker ruiken’. Waarop Gerdi, de bloemist, opmerkt dat we het binnenkort mogen vergeten dat we ons nog verstaanbaar zullen kunnen uitdrukken tegen die mannen in ons dialect.
En toch lijken die West-Vlaamse dialecten als nooit voorheen te floreren. Op televisie, op concertpodia, maar zo te horen hoe langer hoe minder in de huiskamer.
Een goede uitgever weet niet alleen wat hij moet uitgeven, hij weet als geen ander ook wanneer hij bepaalde boeken moet uitgeven. Johan Vergote, behalve uitgever ook en vooral uitbater van de Standaard Boekhandel in Roeselare, heeft het ‘uitgelezen’ moment voor de uitgave van zijn dialect-drieluik perfect aangevoeld.
Eerst gaf hij bij zijn uitgeverij Bibliodroom ‘In ‘t plat West-Vlams’ uit. Vervolgens bundelde hij ‘Kluchtjes in ‘t plat West-Vlams’ en twee jaar geleden verscheen dan In ‘t plat West-Vlams gezeid en gezweegn. Spreekwoorden en uitdrukkingen uit het hart van onze provincie.
Het zijn letterlijk handige boekjes: je kan ze vlot overal meenemen, op zak steken, in een zijvakje in de auto posteren en zodra je ergens in een wachtrij of file verzeild raakt, haal je er een van de drie boven en we verzekeren leesplezier. Niet alleen met de kluchtjes, maar ook met ei zo na verloren gegane dialectwoorden en uitdrukkingen die je anders nog maar sporadisch hoort, maar die onvervalst de dingen – of de mensen – bij naam noemen. Geef toe, over iemand die graag roddelt kan je dan wel een roddelaar noemen, maar als je zegt dat ie e vuule muule eit, dan kan men je nooit verwijten dat je je te wollig uitdrukt.
Toch één opmerking. Al geldt die ook voor ons provinciebestuur. En tot voor kort voor onszelf. De mooiste West-Vlaamse zegswijze – waarmee ook gouverneur Decaluwé graag uitpakt – ‘ t Zwin deur/in de beetn joagn zou wel eens verkeerd kunnen zijn. De Nederlandse ‘hertaling’ van Johan Vergote is dan wel bijna oké. Maar oorspronkelijk zou het eigenlijk niet om ‘beetn’ gaan, wel om de ‘bjète’, het West-Vlaams voor duivenhok. Wie door het duivenhok jaagt, veroorzaakt inderdaad nogal wat kabaal. Johan ‘hertaalt’ beetn in hoenderhok, wat de werkelijkheid benadert. Maar het zou dus niet gaan om bieten… Er wacht deskundigen dus wel nog wat vorsingswerk…
In elk geval, de boekjes hebben ons al heel wat plezier bezorgt. Bij het lezen en bij het gebruik ervan op bijeenkomsten. Ze lenen zich uitstekend om mekaars kennis van het West-Vlaams te testen en ze zijn niet in het minst voor jongeren hebbedingen om zich in studentensteden als Gent, Leuven en waarom niet Antwerpen. “Uldre oogn goan uut under kasse volln” en de kans is groot dat ze “goan lachn gelik ‘n paptoarte”.
Het drieluik van Johan Vergote, In ‘ t plat West-Vlams, Kluchtjes in ‘t plat West-Vlams en In ‘t plat West-Vlams gezeid en gezweegn is te koop in de Standaard Boekhandels in onze provincie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier