Vroeger reisde men om te leren, nu volstaat het om met de regelmaat van de klok eens naar KW.be te surfen. Naar de donderdagrubriek ‘Mezinke!’ bijvoorbeeld, die elke week één typisch West-Vlaams woord op je loslaat én er ook de nodige uitleg bij verschaft.
Laten we aanheffen met een bekentenis: het was niet zo simpel om een West-Vlaams dialectwoord te vinden dat met een c begint. Misschien omdat wij gemakshalve aannemen dat die telkens met een k geschreven worden, zoals in ‘kalote’, ‘kluntn’ of ‘kalut’. Met ‘ch’ zijn er wel enkele, maar die zijn meestal terug te voeren op een Franse oorsprong. ‘Championgs’ bijvoorbeeld, van het Franse ‘champignon’, of ‘chambrang’ van het Franse ‘chambranle’ (en wat opzoekingswerk leert ons dat het geen louter West-Vlaams dialect is). Oké, ‘camion’ en ‘camionette’ beginnen met een c, maar ook daar is het maar wiedes dat de origine in la douce France te vinden is.
Dus gingen we voor een woord waarvan we niet weten of het nu eigenlijk met een c, dan wel met een k geschreven hoort te worden: ‘corsuus’, of in bepaalde regio’s ook wel ‘cossuus’, is volgens ons toch wel een ‘specialleke’. Bij deze dus:
>>CO(R/S)SUUS
Betekenis: ‘voor de schijn’, of het woord waar het wellicht zijn oorsprong haalt, ‘kwansuis’. Wie iets ‘corsuus’ doet, handelt met lepe en geslepen bijbedoelingen, om iets te weten te komen of te kunnen inschatten. In sommige regio’s gaan ze voor ‘kersuus’, nog elders voor ‘komsuus’.
Voorbeeld: “Wit je wuk dak ik nu ol oltied en wiln weetn? Oevele da Koentje Wauters verdient mè Clouseau. Da moet ol ferme de moeite zyn, tiepme. Mo kyk, ‘k en ne mjiet en grjiet gewoen noaste weke zundoage, da’s myn kanse. ‘k Zoen eki korsuus up d’hoage sloan voe ze kolf of ‘t oaln, je zalt-ie tonne wel uutlangn zeekre?”
Waarbij ‘up d’hoage slaan’ zoveel betekent als ‘eens zijdelings informeel informeren’, ‘tiepme’ staat voor ‘me dunkt’, ‘etwuk uutlangn’ voor ‘iets verklappen’ en ‘ze kolf ofoaln’ voor ‘iemand jou het achterste van zijn tong laten zien’, uiteraard. Maar dat had u vanzelfsprekend al massaal begrepen.
*DISCLAIMER: De kans bestaat dat er ook streekgenoten zijn die het woord ‘mezinke’ niet kennen. Het gaat hier om een uitroep van lichte, positieve verbazing. In stripverhalen zou men al snel gewag maken van ‘warempel!’ in dit geval, of zelfs ‘nou breekt mijn klomp!’ ‘Mezinke!’ zeg je wanneer je plots iets opmerkt, waarover je al eerder je bedenkingen had gemaakt en waarvan nu blijkt dat het wel degelijk – tegen sommigen hun verwachtingen in – effectief zo is. “Goat-ie em nu woarlyk mè ze velo no Dardenn vertrokn zyn omdat-ie ‘t ontzag voe met den otto no de naftepoempe te ryn? Wacht, ‘k goan e kji kykn in ‘t kotje. Mezinke, ze velo is weg!”
In bepaalde regio’s van West-Vlaanderen heeft men het dan weer over ‘bezinke’ in plaats van ‘mezinke’. Hoe klein ons landje en hoe minuscuul onze provincie, dan nog blijft een dialect afhankelijk van streek tot streeks, soms zelfs van stad tot stad. Met deze rubriek willen we geenszins beweren alle wijsheid in pacht te hebben. Ken je een alternatief dialectwoord voor iets wat hier al aan bod kwam, laat het ons dan ook gerust weten via frederik.jaques@kw.be. Zo kwamen we intussen bijvoorbeeld al te weten dat aan de kust – zoals in Middelkerke – die uitroep van verwondering eerder klinkt als ‘me ziele (gods)’, wat ons mogelijk alweer een stapje dichter bij de oorsprong van het bizarre woord brengt!
(FJA)
Mezinke
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier