Al 293 West-Vlaamse zaakvoerders klopten aan bij hulporganisatie: “We vrezen het ergste”

“Het water staat niet aan maar over onze lippen. Na 29 jaar dag en nacht keihard werken, weet ik niet of ik straks nog doorga.” Het is de noodkreet van restauranthouder Ignace De Savoye uit Knokke. Zijn zaak lijdt zwaar onder de coronacrisis, en hij is lang niet de enige. De vzw Dyzo, een organisatie voor zelfstandigen in moeilijkheden, wordt bedolven onder de hulpvragen.

De door de Vlaamse overheid gesubsidieerde vzw Dyzo noemt zich een anker voor zelfstandigen in moeilijkheden. In deze tijden lijkt dat anker nog crucialer voor zelfstandigen om niet helemaal het noorden te verliezen en verdwaald te raken in een zee van coronamiserie.

De cijfers liegen er niet om: in de eerste vijf maanden van dit jaar contacteerden in Vlaanderen al 1.427 zelfstandigen de organisatie, waarvan 293 ondernemers uit West-Vlaanderen. De piek lag in maart, met 364 hulpvragen. “In die periode werden we bedolven onder vragen over allerlei coronapremies en over de tijdelijke sluiting”, zegt Philippe Delanoye.

Wie in West-Vlaanderen Dyzo contacteert, krijgt Philippe als adviseur. “Nu mogen bepaalde winkels al terug open, maar daarmee zijn de klanten nog niet allemaal terug. Veel winkels draaien maar de helft van hun normale omzet. We vrezen dus wel voor de toekomst. Ik had onlangs een man aan de lijn die matrassen verkoopt. Die had zijn winkel opnieuw geopend, maar is ondertussen alweer dicht. Er kwam gewoon niemand langs in de winkel. Ook de evenementensector, de marktkramers, de foorkramers, de horeca, de campings aan de kust: die hebben het allemaal heel zwaar gehad. Van maart tot september maken die mensen hun jaar, maar nu is de helft al gepasseerd zonder enige vorm van inkomsten.”

Uitstel is geen afstel

De meeste vragen van zelfstandigen gaan dan ook over hun inkomsten. “Er zijn wel verschillende premies van de overheid, maar die zijn vaak ontoereikend om zelfs alleen maar de vaste kosten te betalen. De banken geven nu uitstel van betaling van bepaalde leningen, maar om nieuw krediet te krijgen, doet de bank nog altijd een volledig vooronderzoek om te zien of er voldoende terugbetalingscapaciteit is.”

“Wie niet genoeg reserves had voor de coronacrisis, zal nu geen bijkomende lening meer krijgen. Bij de horeca ligt dat moeilijker dan in de IT-wereld. We horen geregeld van mensen dat ze geen lening meer krijgen. En dat men bepaalde betalingen nu even mag uitstellen, is ook geen oplossing. Ooit moet dat betaald worden”, zegt Philippe.

Kerkhof corona

Ignace De Savoye uit Knokke-Heist kan ervan meespreken. Al 29 jaar roert hij in de potten in zijn visrestaurant in de mondaine kustgemeente. “In de horeca hebben we al veel crisissen gehad: de beurscrash, de dioxinecrisis, het rookverbod en de witte kassa, de bankencrisis. We hebben het allemaal overleefd, maar corona is met niets te vergelijken. Dit wordt een kerkhof”, zegt hij onomwonden.

Bij hem kwam de verplichte sluiting als een donderslag bij heldere hemel. “Net op het moment dat je al je bestellingen voor het weekend hebt geplaatst. Dan zit je met overschotten, klanten die annuleren, inkomsten die abrupt stoppen. Maar de facturen blijven wel komen en je vaste kosten moet je aflossen. Ik heb mijn leveranciers altijd principieel binnen de maand betaald. Van één leverancier hoorde ik dat meer dan vijftig procent van zijn facturen nog niet betaald zijn. Als we weer opstarten, gaat hij leveren met een betaalterminal mee. Eerst betalen, dan leveren, zo ver zijn we”, zucht Ignace.

De steunmaatregelen van de regering zijn volgens hem een doekje voor het bloeden. “We hebben die hinderpremie van 4.000 euro. Dat is goed voor een restaurantje in het hol van Pluto waar meneer achter het fornuis en mevrouw in de zaal staat, maar voor de meeste zaken is dat peanuts. Daar gaan we het niet mee redden. Men noemde dat zuurstof voor de horeca, maar ik noem dat stikstof.”

“Er zijn ook maatregelen genomen zoals uitstel van betaling van de sociale bijdragen voor zes maanden. Klinkt goed, maar betekent dat dan dat ik over zes maanden alles dubbel en dik zal moeten betalen? Als ik mijn oor te luister leg bij collega’s binnen de Unie Belgische Horeca, waar ik de oprichter van ben, is daar echt wel paniek over. Niemand is bang om de eerste maand te herbeginnen. Leuk, er komt geld binnen, we zijn weer vertrokken. Maar wat zal er over zes maanden gebeuren? We horen dat de regering oplossingen aan het zoeken is, maar gaat ze daarin slagen?”, vraagt Ignace zich af.

Levenswerk

Het is die knagende onzekerheid die Ignace overhaalde om de stap te zetten naar Dyzo, de vzw die zelfstandigen in moeilijkheden helpt. “Ik heb een eenmanszaak. Als ik mijn facturen niet meer kan betalen en de deurwaarder komt, dan kijken ze meteen naar mijn persoonlijke bezittingen. Het restaurant huur ik, net als het appartement erboven waar ik woon. Ik heb één appartement hier in Knokke dat mijn eigendom is en dat ik verhuur. Als ik failliet ga, komen ze beslag leggen op mijn appartement. Ik heb geen vennootschap om mij achter te verschuilen, zoals vele anderen. Mocht ik een vennootschap gehad hebben, dan had ik waarschijnlijk nu al de handdoek in de ring gegooid. Foert, ik stop ermee, ik ben ervan af. Maar dit is mijn levenswerk. Ik werk al van mijn elf jaar in de weekends in de horeca. Ik ben gaan aankloppen bij Dyzo om mij te informeren. Die mensen hebben mij op de momenten dat ik diep zat heel goed geholpen. Ze kennen de wetgeving door en door en weten altijd een oplossing voor te stellen”, zegt Ignace.

Over de kop

Ondanks de goede zorgen van Dyzo, weet Ignace nog niet hoe de toekomst voor restaurant De Savoye eruitziet. “De vraag is maar: als we weer opstarten, op welke manier zal dat dan gebeuren? Er is ook angst bij het personeel. We hebben het hier al uitgerekend: als we de nodige afstand moeten houden, gaan we nog maximaal twintig couverts kunnen doen, in plaats van veertig. Minder couverts betekent minder inkomsten, maar je vaste kosten blijven dezelfde: je moet je huur betalen en je investeringsleningen aflossen. Ik heb de voorbije twee jaren nog goed geïnvesteerd om nog tien jaar – of langer – voort te kunnen doen tot aan mijn pensioen. Al die dingen ben ik allemaal aan het afbetalen”, zegt hij. Hulp van de banken verwacht hij niet. “De banken, die zijn op zijn zachtst gezegd terughoudend. Wij hebben ze indertijd geholpen zodat ze niet over de kop zouden gaan en nu helpen ze ons niet. U en ik, wij hebben allemaal belastingen betaald om die banken te redden. Waar zijn ze nu?”

Echt rooskleurig ziet het er volgens de Knokse restauranthouder niet uit. “Ik heb de mensen van Dyzo gevraagd of het niet voordeliger is om nu al de handdoek in de ring te gooien, om ermee te stoppen. Dan zou ik wellicht mijn appartement moeten verkopen. Met enige spoed, wat de prijs al naar beneden zou halen én bovendien in volle coronaperiode, wanneer weinig mensen staan te springen om een appartement in Knokke te kopen. En wat met mijn zaak? Het is nu ook niet hét moment om je zaak over te laten. Je zal al blij mogen zijn dat je er geen geld aan verliest, als je eerst nog je inboedel moet laten leeghalen. Je gedane investeringen ben je kwijt. In dat geval zou ik gewoon op nul staan. Bij af. Na 29 jaar keihard werken. Dag en nacht. Ik weet niet of het nog goed komt. Er zullen sowieso veel horecazaken verdwijnen en de wereld van de horeca zal nooit meer dezelfde zijn. Weet je wat het is? We kunnen de prijzen niet opslaan, hé. Als we dat doen, komen de mensen niet meer.”

Vicieuze cirkel

De grote vraag bij vele zelfstandigen is hoe dat dan moet gebeuren en of het niet verstandiger is om er nu al de brui aan te geven in plaats van te wachten op de mokerslag van een faillissement. “Veel zelfstandigen zijn in paniek, we krijgen veel telefoontjes van mensen die zich afvragen of ze niet beter nu al hun zaak stopzetten. Maar die mensen zijn al zo lang zelfstandig en zijn soms gebonden aan een zware handelshuur. Als ze dan als werkloze op de arbeidsmarkt terecht komen – waar het aantal werklozen nu al exponentieel gestegen is – is de kans op een job niet zo groot. Die mensen zitten vast in een vicieuze cirkel. Soms wachten ze ook heel lang om ons te contacteren. Niet alle hulpvragen die we krijgen zijn even zwaar maar je mag toch wel zeggen dat helft van de aangemelde dossiers echt wel zware dossiers zijn. Dat zijn dossiers waarbij het geen vijf voor, maar vijf na twaalf is. Dan kunnen wij ook niets anders doen dan het faillissement aanraden”, zegt Philippe.