Prostitutie aan het front, het is een taboeonderwerp waarover nog niet veel boeken zijn verschenen. Dat hiaat wordt nu opgevuld door Piet Boncquet met het boek ‘Lief en Leed. Prostitutie in de Eerste Wereldoorlog’.
Kortrijkzaan Piet Boncquet (55) is historicus en archeoloog, maar werkte als journalist bij De Tijd en Het Nieuwsblad. “Tijdens opzoekwerk in In Flanders Fields in Ieper ontmoette ik toevallig journaliste Frieda Joris”, vertelt hij. “Die was voor een krantenreeks op zoek naar liefdesverhalen… Het heeft ook tot een boek geleid. En toen besloten we om ons op prostitutie toe te spitsen. Ik kwam ook in contact met Anthony Langley, een Amerikaanse Antwerpenaar: dankzij zijn immense verzameling over de Eerste Wereldoorlog is het boek prachtig geïllustreerd.”
Zodra de oorlog begonnen was, stelde men vast dat er aan prostitutie gedaan werd. Mannen die lang en ver van huis waren, we moeten er geen tekening bij maken. De verschillende legerleidingen namen in het begin een dubbelzinnige houding aan. Er was natuurlijk de vrees voor geslachtsziekten en dat kon problemen opleveren voor de legersterkte. Anderzijds was men ook wel begripvol. Een ‘verzetje’ was wel goed voor het opkrikken van het moreel van de soldaten dat soms onder het nulpunt zakte. En dus liet men het oogluikend toe.
Piet Boncquet: “Het heeft lang geduurd vooraleer men besefte dat prostitutie een echt groot probleem was.” (Foto NOM)
Uiteindelijk bleek dat de legerleiding het probleem in het begin onderschatte. Exacte gegevens zijn er niet – en zullen er wel nooit zijn – maar sommige bronnen wagen zich toch aan cijfers van het aantal besmette soldaten. Zo zouden de Canadezen de ‘koplopers’ geweest zijn met in 1915 tot 28,7% besmettingen. Bij vele soldaten speelde de achterliggende gedachte dat ze toch elk moment aan het front konden sneuvelen…
Primitieve condooms
Interessant is ook te zien hoe verschillend de legerleidingen tegenover het ‘fenomeen’ stonden. De Amerikanen waren puriteins, bij de Duitsers was een en ander het best georganiseerd, de Fransen waren het soepelst en de Britten zaten daar wat tussenin. Hoe langer de oorlog echter duurde, hoe meer prostitutie een echt probleem werd en dus waren maatregelen nodig. Het eerste initiatief was een oproep tot kuisheid… Men verspreidde pamfletten en brochures met soms choquerende beelden. De Britten hielden zelfs lezingen aan het front. Tweede maatregel was bestraffen: loonverlies of intrekken van verloven. Piet Boncquet: “Men controleerde de soldaten op besmetting en het is soms grappig om te zien hoe die inspectie gebeurde, zoals met de zogeheten Schwanzparade (letterlijk: staartparade), met de broek op de enkels…”
De zogeheten Schwanzparade (‘staartparade’): men controleerde de soldaten op geslachtsziekten door hen de broek te laten zakken… (Verz. Anthony Langley uit ‘Sittengeschichte des Ersten Weltkrieges’)
Het haalde allemaal niet zo veel uit en toen begon men ‘militaire bordelen’ op te richten, kwestie van een betere controle te hebben. De Britten richtten in Frankrijk zelfs hospitalen op voor geslachtsziekten, met in totaal 9.000 bedden. Er werden ook ‘pakketjes’ verspreid met zalfjes en er bestonden zelfs al condooms, zij het primitieve, in textiel… De Duitsers hadden toen zelfs al een soort condoomautomaten.
‘Koffiehuizen’
Wat de Belgen betreft, onnodig te zeggen dat zij in eerste instantie ontspanning zochten op café: bier, alcohol, kaarten… En drank maakt wat losser, zodat ook onze landgenoten ander vertier zochten… Een geliefd oord was De Panne, maar ook dorpen als Reningelst of Alveringem werden overspoeld door soldaten. Die vonden wat ze zochten in zogenoemde ‘koffiehuizen’…
(NM)
Lees hierover ook in deel 28 van De Groote Oorlog in West-Vlaamse Velden, gratis bijlage bij Krant van West-Vlaanderen
>> ‘Lief en leed. Prostitutie in de Eerste Wereldoorlog’ (Davidsfonds, 185blz., 27,50 euro) komt begin april in de handel. In Kortrijk loopt in het Museum 1302 van 4 tot 26 april rond het thema ook een gelegenheidstentoonstelling.
Eerste Wereldoorlog
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier