Het is nu hét moment: bijna overal in onze provincie staan vlasvelden in bloei. Het is een mooi schouwspel, maar tegelijk van korte duur. Zo’n blauw of wit vlasbloempje bloeit hoogstens één dag. Het gaat zo te zien goed met onze vlassector. “Het gaat weer beter”, zegt Jan Sijnave, directeur van het Algemeen Belgisch Vlasverbond. “Ons gewas heeft immers érg veel mogelijkheden die aansluiten bij wat mensen nodig hebben.”
Je kan er dezer dagen amper naast kijken: onze provincie bulkt opnieuw van de vlasvelden. Dit jaar is er in het hele land 15.500 hectare aan vlas gezaaid. Veel, maar toch 1.000 minder dan in 2017. “En daar zit de extreme droogte van vorig jaar voor veel tussen”, beklemtoont Jan Sijnave (61), directeur van het Algemeen Belgisch Vlasverbond. “Er was gelukkig wel wat opbrengst, maar het volume per hectare was véél minder dan normaal. Gelukkig konden de vlassers blijven rekenen op een relatief goede prijs (momenteel schommelt die rond de 2,5 euro per kilo voor lange vezels, red.), maar de totaalomzet lag toch gevoelig lager. Het gros van de vlasbedrijven heeft dan ook een jaar met verlies achter de rug. Gelukkig kondigt de groeite van 2018 zich beter aan. Wie vlas teelt, is en blijft grotendeels afhankelijk van het weer. Daar kunnen we nu eenmaal niet omheen.”
De sector zit de jongste jaren weer in de lift, zegt Jan Sijnave. “Mensen herontdekken ons gewas en zijn weer geïnteresseerd in het verhaal achter vlas. De vlasvezel wordt weer geassocieerd met het eindproduct. In vrijwel alle grote winkelketens zien we linnen kledingstukken opduiken. En dat is een erg goed teken.”
Stijgende lijn behouden
Die opleving vertaalt zich ook in het areaal. “De jongste drie jaar is het aantal hectare in Nederland, België en Frankrijk – nog altijd dé vlaslanden bij uitstek – met veertig procent toegenomen. Nu is het zaak om de huidige goede curve op peil te houden. En dat kunnen we enkel en alleen door over de kwaliteit te waken. Het West-Europees vlas behoort tot de absolute wereldtop en met het nieuwe label European Flax willen we een soort keurmerk creëren. Daar zullen we komende jaren verder fors op inzetten.”
“Jonge mensen kiezen weer bewust voor het vlas. Zo waait er een nieuwe wind door de sector”
West-Vlaanderen blijft dan weer dé vlasprovincie bij uitstek. “Ons land telt nog 47 vlasbedrijven. Twee in Wallonië, de rest in West- en Oost-Vlaanderen. Maar het overgrote deel vind je in onze provincie”, aldus Jan Sijnave. “En de West-Vlaamse vlassers zaaien ook weer graag in eigen provincie. Veel landbouwers kiezen er immers voor om vlas te zaaien omdat daar een redelijke opbrengst aan verbonden is, in vergelijking met andere teelten. Maar tegelijk mogen we dat niet overroepen. De prijs is goed, maar een pak kosten stijgen uiteraard ook. En slecht weer gooit meteen roet in het eten. Vorig jaar zullen maar weinig vlasbedrijven winst gemaakt hebben. Twee à drie mindere jaren na elkaar zouden sommige vlassers ook de das om kunnen doen. Net daarom juichen we de normale weersomstandigheden van dit jaar toe. Extreme situaties kunnen we missen als kiespijn. De vlaswereld moet de broodwinning van een pak mensen verzekeren: 1.300 Waalse en 600 Vlaamse landbouwers zaaien het vlas en bij de hele Belgische vlassector zijn een 4.000-tal mensen (on)rechtstreeks betrokken.”
Het aantal vlasbedrijven blijft de jongste jaren stabiel. “En wat ons vooral gelukkig stemt, is dat de meeste vlasbedrijven opvolging hebben. Jonge mensen kiezen opnieuw bewust voor een leven als vlasser en gaan duurzaam te werk. Vaak hebben ze een compleet andere opleiding genoten dan hun voorgangers, maar zien ze toch toekomst in de stiel. Toe te juichen, want zo waait er stilaan een volledig nieuwe wind door de sector. Onze vlasbedrijven groeien uit tot professionele en hoogtechnologische ondernemingen.”
“Bij de hele Belgische vlassector zijn (on)rechtstreeks een 4.000-tal mensen betrokken”
Daar ligt ook meteen een van dé grote uitdagingen voor de toekomst. “Precisielandbouw en de automatisering van de fabrieken worden – samen met ecologisch ondernemen – steeds belangrijker. Als Vlasverbond ondersteunen we de vlassers daarbij, met opleidingen en infosessies. Maar ook bij de complexiteit van het straks vernieuwde Europese landbouwbeleid houden we de vinger aan de pols.”
Honderd jaar in 2020
Vlas raakt bij een steeds breder publiek bekend en dat heeft het mee te danken aan de stevige promotie. De internationale beurs Flax DNA in het Belfort van Brugge van eind mei is daar een perfect voorbeeld van. “Die hebben we samen met onder andere Fedustria op poten gezet. De expo toonde alle facetten van de vlaswereld. In drie dagen tijd kregen we 17.000 bezoekers over de vloer en dankzij het toeristische karakter van Brugge vonden ook veel buitenlanders de weg naar het belfort. Betere reclame konden we ons niet wensen.”
In 2020 viert het Algemeen Belgisch Vlasverbond zijn honderdste verjaardag. “Dat laten we niet in stilte passeren”, glimlacht Jan Sijnave. “We werken nu al aan een boek over het Vlasverbond en de vlaswereld en bekijken wat nog meer mogelijk is.”-
Wie bloeiende vlasweiden – vlaschaards, zoals ze ooit bij ons zeiden – wil bewonderen, hoeft niet op zoek te gaan. Er is een heel gedetailleerde kaart beschikbaar op het web. Dat meldt het Kortrijkse vlasmuseum Texture. Stel je fietstocht geen weken uit, het vlas bloeit maar heel kort.
www.vlasveldeninvlaanderen.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier