OPEN BOEKJE (13)Etienne Vermeersch. Provençaalse gesprekken

Redactie KW

Elke week duiken we in de bibliotheek om er een boek van een West-Vlaamse auteur van onder het stof of van op het schap te halen. Van de week konden we niet anders dan een boek – het meest recente – van professor-emeritus Etienne Vermeersch uit de kast te nemen.

Etienne Vermeersch, van Brugse (Sint-Michiels) komaf, werd eind vorige week uitbundig gevierd om zijn tachtigste verjaardag. Hij was te gast in Reyers Laat omwille van zijn verjaardag en in Gent zelf verzamelden zo’n 1.000-tal sympathisanten van de professor-filosoof. Voor zo’n verjaardag van Vlaanderens ‘meest invloedrijke intellectueel’ – volgens een groep van 100 prominente Vlamingen in Knack van januari 2008 – duiken we graag nog eens in onze boekenkast voor werk van Etienne Vermeersch.

We nemen het meest recente werk. Provençaalse Gesprekken. Het verscheen een jaar geleden bij VUBPress en is om meer dan een reden een bijzonder boek. Het boek verwijst naar een wandel- en filosofieweek in Zuid-Frankrijk, die jaarlijks wordt georganiseerd en waar gastheer Willy Weyns voor 15 deelnemers aan zo’n week een filosoof uitnodigt die antwoord geeft op vragen over actuele thema’s of over zaken of gebeurtenissen die de deelnemers na aan het hart liggen.

In 2012 werd professor Etienne Vermeersch uitgenodigd om thema’s in te leiden en vragen te beantwoorden. Het boek is een soort van synthese van vragen en antwoorden die de uitgeweken West-Vlaamse professor daar in de Provence kreeg voorgeschoteld.

Origineel

“Elke ochtend na het ontbijt stelde de gastheer Willy Weyns het zogenoemde ‘probleem van de dag’ en de bijhorende vragen. De professor gaf vervolgens een filosofische duiding en argumenteerde glashelder zijn persoonlijke stellingnamen”, vertelt Willy Weyns die het boek met professor Vermeersch samenstelde. “Daarna was er tijdens de daguitstap met uitgebreide picknick en siësta ruim gelegenheid voor overpeinzingen en informele discussies in kleine groepjes. In de late namiddag volgde dan een groepsdiscussie…”

Volgens professor Vermeersch is het boek over die week in de Provence origineel: “Omdat ik zoiets zelf nog niet in een dergelijke samenhang heb geschreven en is er, volgens mijn weten, nog nergens een vergelijkbare uiteenzetting gepubliceerd.”

Doorbijten

Professor Vermeersch is voor alles een wetenschapper en dat zal je bij het begin van dit boek geweten hebben. Voor hij de actuele thema’s die de deelnemers willen geduid zien onder de loep neemt, schetst de professor het wetenschappelijk kader waarin hij wil werken. Wat is betrouwbare kennis, wat houdt de term ‘rationaliteit’ in, wat zijn de grondslagen van de ethiek. Die inleidende hoofdstukken vergen inspanning van de lezer, maar zijn absoluut noodzakelijk om de antwoorden van de professor op de verdere vragen van de deelnemers in hun context optimaal te lezen.

Thema’s

Professor Vermeersch schuwt tijdens die week in de Provence zo te zien geen onderwerpen. Hij heeft het met de 15 deelnemers onder andere over de financieel-economische crisis, over de zesde Belgische staatshervorming, over de verlichting, over religies en atheïsme, over multiculturalisme, over het begrip vrije wil – zijn favoriet thema, zegt hij daarover zelf – en over determinisme.

Verrijkend

De antwoorden van professor Vermeersch zijn vrijwel altijd verhelderend en voor je het merkt, treed je, ook als lezer, in discussie met hem of met jezelf. Dat is het boeiende aan dit boek: het zet aan tot verdere discussie, tot zelfbevraging en het dwingt je ertoe je eigen standpunten of visies ofwel nader te bepalen, preciezer te omschrijven of, na kennisname van zijn duiding en van zijn manier van denken en redeneren, tot bijstellen van je eigen gedachten en visies. Kortom, of je het nu al of niet eens wordt met de professor, maakt in wezen niet zo veel uit, het boek werkt hoedanook verrijkend. (JG)

Etienne Vermeersch. Provençaalse Gesprekken. Samengesteld door Willy Weyns. Uitgegeven door VUBPress in 2013.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier