Leren fietsen op verkeersvrije A17

De A17 tussen Brugge en Doornik heeft een bewogen geschiedenis. De snelweg had al in 1986 klaar moeten zijn, maar door een communautair geschil werd het stukje tussen de taalgrens en Dottenijs pas in 1998 afgewerkt. De A17 op Bellegems en Rollegems grondgebied, een stuk dat al in de jaren 70 was aangelegd, was zo meer dan twintig jaar verkeersvrij. Toen die paar honderd meter uiteindelijk werden opengesteld, droegen 500 inwoners van Bellegem en Rollegem ‘hun’ snelweg ten grave.

Oog om oog, tand om tand: het is een toepasselijk spreekwoord voor de realisatie van de A17. Want toen de Vlaamse executieve – de voorloper van de Vlaamse regering – de verbinding tussen het Waalse Pecq en het Franse Armentières (nu de N58) uit het gewestplan had geschrapt, reageerden het Waalse gewest en de stad Moeskroen door in 1983 geen bouwvergunning af te leveren voor het stukje A17 tussen Bellegem en Dottenijs. Pas toen de Vlaamse overheid meer dan tien jaar later besliste om de N58 door te trekken naar de A19, werd de vergunning afgeleverd en kon op 12 juni 1998 het laatste stukje opengesteld worden.

Paarden en zakken

Meteen kwam zo een einde aan een lange periode waarin de A17 op Rollegems en Bellegems grondgebied verkeersvrij was. “Verkeersvrij is misschien niet het juiste woord”, stelt Johan Coulembier (65) uit Bellegem. “Veel jongeren uit de streek hebben er met de auto of motor leren rijden. Of met de fiets. Busmaatschappijen gaven er opleiding. Het was er de ideale plek voor.”

“Bovendien maakten veel Bellegemnaars en Rollegemnaars toch gebruik van dit stukje snelweg om naar huis en naar hun werk te rijden. De snelweg was dan wel afgesloten, je kon er toch op. En zowel in Rollegem als in Bellegem waren er enkele op- en afritten. Je moet je daar niet te veel bij voorstellen: het waren boerenwegels of stukjes weg die plots geen nut meer hadden omdat de snelweg ze in tweeën had gebroken. (lachje) Maar voor ons waren ze wel superhandig: als we er geen gebruik van maakten, moesten we een enorme omweg volgen. De politie liet zulke zaken gelukkig oogluikend toe. Ze wisten ook wel dat we daar geen misbruik van maakten.”

Op het doodsprentje van het stukje A17 stond: ‘Meerderjarig kunnen worden zonder officieel bereden te zijn…’

Ook jeugdbewegingen uit de buurt maakten dankbaar gebruik van het unieke speelterrein. “Met Chiro Don Bosco speelden we daar bijna elke week”, vertelt Olivier Maes. Ook de Chiro’s van Bellegem en Rollegem trokken er vaak naartoe. “Tijdens de winter kon je er met de slee naartoe”, zeggen Marnix Theys en Ruben Cordonni. “En dan om het snelst naar beneden.”

Ook in de zomer waren de hellingen een van de favoriete ‘speeltoestellen’: met grote plasticzakken kon je eveneens naar beneden glijden. En Nele Vrand vertelt dat de verkeersvrije snelweg ideaal was voor haar hobby. “Ik heb daar een aantal keer paardgereden. Misschien niet-alledaags, maar wel handig.”

In 1998 kwam een einde aan de verkeersvrije snelweg. Dat zette er de NCMV’s van Bellegem en Rollegem – de huidige Unizo-afdelingen – ertoe aan om afscheid te nemen van ‘hun’ autostrade. “Op zondag 26 april van dat jaar was er plaats voor een lach en een traan”, aldus nog Johan. “We hebben toen dat deeltje van de A17 op een ludieke manier ten grave gedragen. Paarden, fietsers en voetgangers symboliseerden de ‘slachtoffers’ van de openstelling. De uitvaartstoet, waaraan zowat 500 personen deelnamen, werd begeleid door de harmonie Sint-Cecilia uit Rollegem.”

Doodsprentje

Marc Depaepe, Bellegemnaar en gewezen rector van de Kulak, schreef het doodsprentje. De titel was veelzeggend: ‘Meerderjarig kunnen worden zonder officieel bereden te zijn…’ Johan: “Na de uitvaartdienst hebben we een herinneringsboom – een eik – in de middenberm geplant en die ook gezegend. We hoopten dat de boom het symbool zou worden van onze actie, maar helaas: de eik is intussen al lang verdwenen. Wellicht heeft het Agentschap Wegen en Verkeer hem weggenomen…”