In de middeleeuwen vlogen ze op de brandstapel en tot dertig jaar geleden werden ze beschouwd als drager van een psychische aandoening. De weg van de homo’s is door de eeuwen heen duidelijk niet over rozen gegaan. De uit Torhout afkomstige Jonas Roelens heeft er het boek ‘Verzwegen verlangen’ over geschreven – de geschiedenis van de homoseksualiteit in België. Het is vorig jaar verschenen en al aan zijn tweede druk toe. Op dinsdag 17 april komt hij erover vertellen in de bibliotheek.
De voordracht start om 20 uur in de stadsbib in de Ravenhofstraat. Toegang gratis, maar er wordt gevraagd om vooraf in te schrijven: bib@torhout.be, 050 22 11 40.
Ook doctoraatsthesis
Jonas (28) heeft Verzwegen verlangen niet in zijn eentje geschreven. Er zijn twee medeauteurs, met name Elwin Hofman en Wannes Dupont. De drie jongemannen zijn allen doctoraatsonderzoekers, zij het elk aan een andere universiteit: Elwin aan de KU Leuven, Wannes aan de Universiteit Antwerpen en Jonas aan de U Gent.
“Ik hoop in juni mijn doctoraatsthesis te kunnen indienen”, zegt Jonas, die master in de geschiedenis is. “Het is eigenlijk aan Torhoutenaar Diederik Bruloot te danken dat ik de academische toer ben opgegaan. Hij is professor aan de faculteit rechten van de Gentse universiteit. Zijn duwtje in de rug heeft me ertoe aangezet om te doctoreren. In mijn thesis – in het Engels – heb ik het over sodomie in de zuidelijke Nederlanden tussen 1400 en 1650. Dat is ook de periode die ik in het boek behandel, maar dan heel wat luchtiger van toon en uiteraard in het Nederlands. Elwin spitst zich van zijn kant toe op homoseksualiteit in de achttiende eeuw en Wannes vanaf de negentiende eeuw tot aan de Eerste Wereldoorlog. Twee gastauteurs voegden er nog bijdragen aan toe over de hedendaagse strijd van holebi’s sinds de Tweede Wereldoorlog.”
“We hadden nooit verwacht dat ons boek zoveel media-aandacht zou krijgen. Het is nu ongeveer een jaar uit en we zijn bijzonder blij dat het aan zijn tweede druk toe is. Het boek is gepubliceerd bij de Gentse uitgeverij Vrijdag.”
Op de brandstapel
Jonas woont met zijn partner in Gent, maar komt geregeld naar Torhout. “Ik heb hier schoolgelopen en heb er nog veel familie en vrienden wonen”, zegt hij. “Al ben ik oorspronkelijk eigenlijk uit Kortemark afkomstig. Ik ben ook bestuurslid van de Torhoutse toneelkring Sint-Rembert en heb bij die vereniging af en toe in voorstellingen meegespeeld.”
De drie auteurs hebben zich voor hun geschiedenis over de homoseksualiteit in België hoofdzakelijk gebaseerd op de gerechtelijke dossiers uit de voorbije eeuwen.
“Die zijn zo’n beetje onze enige schriftelijke bronnen”, zegt Jonas. “Want voor de rest kwam er niet veel aan de oppervlakte over wat toen nog sodomie heette. Het is namelijk jarenlang strafbaar geweest. In de middeleeuwen belandden heel wat homo’s op de brandstapel. Ze werden op openbare marktpleinen levend verbrand. Alleen maar omdat ze elkaar graag zagen – niet te geloven toch. Sodomie is een historische term voor alle zogenoemde tegennatuurlijke seksuele handelingen. Het woord is afgeleid van het aloude Bijbelse verhaal over de steden Sodom en Gomorra, die volgens het boek Genesis werden verwoest door een regen van zwavel en vuur omdat de mannen het er met elkaar deden. En dus zat de angst er in de middeleeuwen goed in en kregen de sodomieten geen vrij spel. Van sodomiet is trouwens het scheldwoord mietje afgeleid.”
Rechten voor holebi’s
België behoort momenteel tot de internationale koplopers voor wat de rechten van holebi’s betreft, maar dat is ooit anders geweest.
“Pas in 1987 werd homoseksualiteit van de lijst van de psychische aandoeningen geschrapt”, aldus Jonas. “Dat is amper dertig jaar geleden! Tot dan werd een homo dus nog beschouwd als ziek.”
Het boek Verzwegen verlangen is chronologisch opgebouwd en heel anekdotisch. “Niet theoretisch en zwaarwichtig”, zegt Jonas. “Maar evenmin fictie. Het geeft echt wel de geschiedenis van de homoseksualiteit in België weer. Vreemd genoeg zijn wij zowat de eersten in ons land die hier grondig onderzoek naar hebben verricht.”