Samenwerking tussen bedrijven kunst kan tot innovatie leiden

Christine Depuydt onderzocht de samenwerkingsverbanden tussen kunstenaars, wetenschappers en ondernemers. © WDK
Redactie KW

Na haar onderzoek: ‘Meerwaarde van multidisciplinaire samenwerking tussen bedrijven en kunst en cultuur’ is Vives-docente Christine Depuydt overtuigd dat de economische groei in de toekomst zal afhangen van de kracht van innovatie. Momenteel werken vooral wetenschappers samen met kunstenaars, maar ook bedrijven kunnen er voordeel uit halen.

Christine Depuydt (53) is docente economische vakken aan Vives. Al enkele jaren onderzoekt ze de dynamiek van uiteenlopende partners bij (kunst)projecten. Het betreft een praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek (PWO).

“Wat opvalt, is dat multidisciplinaire samenwerking geen eenduidig en lineair resultaat geeft. Er is dus geen directe link tussen oorzaak en gevolg. Er zijn wel vaak onvoorziene indirecte gevolgen”, klinkt het bij de onderzoekster.

Christine bestudeerde enkele concrete praktijkvoorbeelden met verschillende manieren van samenwerken. “Dat leidde tot gegevens die weergeven welke methodieken tot welke resultaten kunnen leiden. Zo kunnen de bedrijven en cultuursector in de toekomst doelgerichter en met een groot meerwaarde-effect samenwerken. Dat komt de innovatiegraad in onze samenleving ten goede”, duidt ze.

“Momenteel werken vooral wetenschappers en minder ondernemers samen met kunstenaars”

Voor haar studie zocht Christine naar concrete voorbeelden van samenwerking tussen diverse sectoren. “Ik vond zeven verschillende projecten van cross-overs. Het is niet evident dat mensen die voor een cross-over hun eigen comfortzone verlaten, dan ook nog eens een ‘pottenkijker’ toelaten. Voor de betrokkenen is het extra belastend dat er iemand inkijk krijgt in de onzekere tijdelijke samenwerking die zij willen aangaan”, vertelt ze.

Een van de projecten die ze bestudeerde, was de tentoonstelling Water.War in de Budafabriek in 2016. Kunstenaars, ondernemers, wetenschappers en activisten gingen toen samen op zoek naar hoe de strijd aanbinden tegen het globale tekort aan water.

Christine zocht naar de betekenis achter de vele impulsen bij Water.War. De organisatie Gluon realiseert projecten op de grens van beeldende kunst, technologie en wetenschap. Samen met curator Christophe De Jaeger ging de organisatie op zoek naar kunstenaars, wetenschappers, ondernemers en actieve burgers die de waterproblematiek in een stroomversnelling konden brengen. “Er waren 32 inzendingen waaruit de jury de aanpak van de Braziliaanse kunstenaar Ivan Henriques koos: een onafhankelijk mobiele robot Caravel die water zuivert.”

De wetenschappers ontwikkelden samen met de kunstenaar uit duurzame materialen een efficiënte, vormelijk interessante robot die bovendien zelfbedruipend is. Het team ging op zoek naar een manier om vervuiling om te zetten in energie. “Uiteraard mocht dit kunstwerk, want dat is het voorlopig nog, geen eindproduct zijn”, vertelt Christine. “Door de interessante vorm die de kunstenaar bedacht, kan Caravel zich gemakkelijk koppelen aan andere ‘caravels’ om zo een grote waterzuiveringsinstallatie te gaan vormen. Zowel de kunstenaar als de wetenschappers blijven verder op zoek gaan.”

Cross-overs

Het doel van het onderzoek was ervaren wat cross-overs teweegbrengen. Dat bleek niet steeds rozengeur en maneschijn te zijn. Een kritische analyse op papier mogen zetten, is bijzonder. Het is boeiend en vruchtbaar om te leren uit ervaringen van anderen. Maar dat kan alleen als die anderen hun voorbeeld open willen communiceren. Al te vaak wordt een ‘goed-nieuws-show’ verkocht. De verantwoordelijken kloppen zich op de borst, vegen de mislukkingen of moeilijkheden onder de mat. Ze gaan gewoon verder zonder hier lessen uit te trekken. De diverse partijen die me toegang gaven tot hun projecten, schermden zich niet af. Dat op zich is al een verdienste”, weet Christine.

Vrije geest

Van bij aanvang van de studie had Christine sterke interesse om de samenwerking met een kunstenaar te onderzoeken. “In zes van de zeven projecten was een kunstenaar betrokken. De meest voorkomende samenwerking is die tussen een kunstenaar en wetenschappers. De samenwerking met bedrijven komen minder voor”, vertelt de docente verder.

De kunstenaar, de wetenschapper en de ondernemer hebben allen een eigen profiel en manier van denken én handelen. De kunstenaar heeft bijvoorbeeld een veel vrijere geest. De maatschappij is vergroeid met specialisatie. Het wordt nauw en het overzicht dreigt verloren te gaan. Door met mensen te praten die een andere kijk hebben, wordt het overzicht bewaard. Deze confrontatie kan daarom uitmonden in een veel bredere en ruimere blik van alle partijen. Diversiteit is een grote meerwaarde gebleken.”

Haar studie wordt in oktober in Leuven voorgesteld.

(PVH-foto’s WDK)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier