Meeuwen zorgen voor overlast in… Zedelgem

Na Oostende en Brugge-Zeebrugge heeft Zedelgem de grootste meeuwenpopulatie van West-Vlaanderen. Meer nog: als je de meeuwen in alle andere kustgemeenten optelt, zijn er nog altijd minder dan in Zedelgem. In totaal gaat het om een 300-tal broedparen, die vooral rondom grote bedrijven voor overlast zorgen.

Net geen 300 broedparen werden er in 2017 geteld in Zedelgem: 92 stuks bij de zilvermeeuwen, maar liefst 204 bij de kleine mantelmeeuwen. Opvallend is dat enkel Oostende en Brugge-Zeebrugge hoger scoren. Zedelgem heeft beduidend meer meeuwen dan de andere kustgemeenten. Er wordt overigens gerekend in broedparen, omdat rondzwervende meeuwen moeilijk te tellen zijn.

“De Zedelgemse meeuwenkolonies bevinden zich vooral op de daken van de firma’s CNH Industrial, Packo en de voormalige Superia- en Flandriagebouwen”, weet schepen van Milieu Arnold Naessens. “De meeuwen stellen zich heel agressief op. Daarnaast waren er al problemen met uitwerpselen, eten ze ook etensresten op… We denken dat een slachthuis in de buurt de oorzaak was, maar die zaak is inmiddels gestopt en de meeuwen zijn zeker niet verdwenen. Ieder jaar vragen we een afwijking bij het Agentschap voor Natuur en Bos om de nesten te kunnen verwijderen, want het is een beschermde diersoort. Die verwijdering gebeurt telkens in samenwerking met de bedrijven zelf.”

Paaseieren uit de handen

Niet alleen de bedrijven ondervinden hinder, ook de omringende woonwijken maakten al van dichtbij kennis met de meeuwenkolonies. “Zo was er in het verleden sprake van meeuwen die het zilverpapier van paaseieren knabbelen of zelfs de eieren uit handen van de kinderen pakten”, gaat schepen Arnold Naessens verder. “We proberen te sensibiliseren, onder andere via het gemeentelijk infoblad. Zo is het verboden om meeuwen te voederen. Als er overpopulatie is, moet die ingedijkt worden. Anders zal de overlast blijven duren. We hebben niets tegen afgeschermde broedplaatsen, maar dan wel gecontroleerd.”

“Het probleem is de voorbije zeven jaar alleen maar erger geworden”

Bij het bedrijf Packo, langs de Torhoutsesteenweg, bevestigen ze het probleem en ook CNH Industrial in de Léon Claeysstraat ondervindt al jarenlang overlast. “De broedkolonies zijn al zes à zeven jaar een probleem en het is in die tijd alleen maar erger geworden“, weet Evelyne Vandevyvere, persverantwoordelijke bij CNH Industrial. “Zeker tot in de zomer is de hinder goed merkbaar, ook voor onze buren. Het spreekt voor zich dat daar al opmerkingen over kwamen. ‘s Ochtends vroeg bijvoorbeeld zorgen de dieren voor heel veel lawaai en dan zijn er nog de uitwerpselen.”

“We hebben dan ook het gevoel dat de maatregelen weinig impact hebben. Via de milieudienst kregen we telkens een vergunning, want we respecteren natuurlijk het feit dat de dieren beschermd zijn. Zo werden er al vlaggetjes gezet, eieren geprikt, specifieke geluidssignalen uitgestuurd en nesten weggenomen, maar de meeuwen vinden steeds de weg terug. We zouden dan ook héél blij zijn als er iemand met een echte oplossing op de proppen komt.”

Steeds verder van de kust

Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) stelt voor om broedplaatsen te voorzien op de grond of op grote daken, waar de betrokken bedrijven dan een compensatie voor krijgen. Zo worden meeuwen beschermd en neemt de hinder in woonkernen af. Over locaties spreekt het INBO zich niet uit, maar de slaagkansen zijn wel het grootst in de buurt van bestaande broedkolonies. Een werkgroep onder leiding van gouverneur Carl Decaluwé buigt zich nu over een nieuw beschermingsplan voor de meeuwen. De bedoeling is om tegen eind dit jaar met een voorstel naar Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege te stappen.

“Meeuwen zijn op de meeste plekken niet langer gewenst en worden actief bestreden. Bovendien zijn er nauwelijks nog gebieden waar ze rustig kunnen broeden. Dat zal grote gevolgen hebben voor de omvang en verspreiding van de Vlaamse populatie”, verwacht onderzoeker Eric Stienen van het INBO. “Je ziet alsmaar meer meeuwen verder in West-Vlaanderen – zoals de kolonie in Zedelgem – maar zelfs tot in het Gentse en het Brusselse. Aan zee is er voor de meeuwen steeds minder te halen, ook door de verminderde visserijactiviteit en het Europese verbod om vis overboord te gooien. Op zoek naar voedsel trekken meeuwen tot 80 kilometer van hun kolonie.”

Aangepaste broedplekken

Vlaanderen heeft echter een Europese instandhoudingsverplichting voor meeuwen. Daarom stelde het INBO al eerder voor om broedplaatsen te voorzien op grote daken en op afgesloten zones op de grond. Die daken moeten dan wel worden aangepast: afgesloten regenpijpen, licht gekleurde dakbedekking, mosachtige begroeiing, schuilgelegenheid voor kuikens, voorkomen dat natuurlijke vijanden op het dak kunnen raken, opstaande randen om te vermijden dat de eieren wegrollen…

Broedplaatsen op de grond moeten open en redelijk schaars begroeid zijn, zijn best enkele hectaren groot en moeten worden vrijgehouden van landroofdieren, zoals de alom tegenwoordige vos. “Nieuwe broedplekken liggen liefst zo dicht mogelijk – hooguit twee kilometer – bij de bestaande broedplekken, zodat de meeuwen zich niet ruim verspreiden en jonge rekruten zich makkelijk kunnen aansluiten.”

“Er zijn nauwelijks nog gebieden waar meeuwen rustig kunnen broeden”

Ook CNH Industrial kreeg vorig jaar al een compensatie aangeboden om de meeuwen aan boord te houden, maar die optie werd snel van tafel geveegd. “Alle opties worden goed bekeken, maar het was snel duidelijk dat deze optie niet haalbaar was“, meent persverantwoordelijke Evelyne Vandevyvere. “De voorgestelde compensatie lag niet in de lijn van de verwachte aanpassingen die het bedrijf zou moeten aanbrengen. Sowieso is het eigenlijk niet onze bedoeling om extra meeuwen aan te trekken, maar de hoeveelheid net te verminderen of ze zelfs weg te krijgen. Niet alleen een mogelijke compensatie speelt daarin mee, maar ook de overlast voor de buurt en de vervuiling op ons eigen terrein. Als er een zwerm meeuwen passeert over een afgewerkt en dus proper eindproduct, dan mag je soms helemaal opnieuw beginnen.”

(Arjan Desante en Hannes Hosten)