99% van de anderstalige nieuwkomers komt eerst terecht in de onthaalklassen of OKAN-klassen, die in Oostende al bijna 20 jaar georganiseerd worden door Petrus & Paulus West en sinds dit schooljaar ook door het KA Pegasus. Momenteel telt Petrus & Paulus West 134 OKAN-leerlingen. Ze blijven er doorgaans een schooljaar en stromen dan na een ‘snuffelstage’ door naar een gewone richting.
Maandagmorgen, Petrus & Paulus West – het vroegere Sint-Lutgardisinstituut. De eerste toets in een twee weken geleden gevormde OKAN-klas. De leerlingen moeten onder een rij tekeningen invullen wat ze zien. De juiste woorden staan bovenaan. De woorden staan dicht bij het schoolleven: de balpen, de leraar, de gom, de lijm, de boekentas. “Het lidwoord niet vergeten”, benadrukt de leerkracht, die haar woorden uitgebreid met gebaren ondersteunt. Want dit zijn echt beginnelingen.
Taalniveau
“Nieuwkomers tussen 12 en 18 jaar, die maximaal één jaar in België wonen en maximaal negen maanden in het Nederlands les volgen, kunnen hier terecht”, vertelt OKAN-coördinator Matthias Lauwers. “Je bent niet verplicht OKAN te volgen, maar 99% van de leerlingen die geen Nederlands kennen, gaan naar onthaalklassen. Het jaar door komen nieuwe leerlingen aan. We laten hen zo snel mogelijk starten. Een team van 25 mensen met heel verschillende opleidingen vangt hen op.”
“In de Balkancrisis, rond 2000, hadden we zeven OKAN-klassen. Daarna waren er vele jaren twee, drie klassen, samen een 30-tal leerlingen. De laatste jaren ging dat omhoog tot rond de 100 OKAN-leerlingen vorig jaar en nu hebben we er 134, verdeeld over twaalf klassen. De leerlingen worden ingedeeld volgens taalniveau en niet volgens leeftijd, wat in de eerste maanden het meest logisch is. Zowat een derde van het aantal leerlingen hier in het vroegere Sint-Lutgardisinstituut zijn OKAN’ers.”
Basisvaardigheden
“Het niveau van de leerlingen verschilt sterk. Sommigen kennen het alfabet niet of leerden een ander alfabet dan het onze. In principe blijft iedereen hier één schooljaar. Er stromen leerlingen door bij de start van het schooljaar in september en in januari. Wie hier in juni aankomt, zal wellicht de zomerschool van Samen DiVers volgen en ook heel volgend schooljaar in de OKAN-klas blijven. Wie in november start, kan na dit schooljaar al doorstromen.”
“Veel OKAN’ers gaan graag naar school en zijn triest als de vakantie begint”
“De OKAN-leerlingen hebben 28 uur les, waarvan twee uur sport. Verder geven we wiskunde en taal, maar focussen op de basis en alles is taalgericht. Ook in de wiskundelessen is er veel aandacht voor de bijhorende woordenschat: begrijpen hoeveel wisselgeld je terugkrijgt in de winkel bijvoorbeeld. We hebben het ook veel over beroepen en wat ze later willen worden. Er is ook godsdienstles. Daar maken ze kennis met de diversiteit aan religies en gaan ze in dialoog met elkaar. Thema’s als Amnesty, Broederlijk Delen, Damiaanactie… komen aan bod.”
Snuffelstage
“Voor OKAN-leerlingen gelden dezelfde regels als voor de anderen, maar we sanctioneren niet onmiddellijk voor iets wat ze niet kunnen weten. In de klas spreken we in de regel Nederlands. Maar hier is meer dialoog nodig. De inschrijving duurt anderhalf uur. We werken met pictogrammen om alles uit te leggen en tolken. Wie nog niet kan zwemmen, gaat niet zomaar mee in het zwembad. We geven de leerlingen tijd en gaan in dialoog met ouders. Maar velen zijn er snel mee weg. Veel leerlingen gaan trouwens graag naar OKAN en zijn triest als de vakantie begint. Ze kennen nog niet zoveel mensen. Op school zitten hun vrienden.”
“Na enkele maanden gaan de vervolgcoaches op zoek naar een studiemogelijkheid”, vertelt Matthias. “Tegen het einde van hun OKAN-periode gaan de leerlingen drie weken op snuffelstage: in april-mei voor wie uitstroomt in juni en in november voor wie uitstroomt in januari. Op dit moment ‘snuffelen’ 60 OKAN-leerlingen in bijna alle Oostendse scholen. De snuffelstage wordt geëvalueerd en de klassenraad geeft een eindadvies. Een school beslist dan binnen de 25 werkdagen na inschrijving of de leerling er kan starten.”
Ontnuchtering
Een klas OKAN-leerlingen die hier een viertal maanden school loopt, mag mij als journalist enkele vragen stellen. Ze vragen wat ik gestudeerd heb en zeggen wat ze zelf willen worden. De ambities zijn hoog: zowat de helft van de klas wil architect, dokter, advocaat of tandarts worden. “Dat is cultureel bepaald“, weet leerkracht Sandy. “Ze denken dat het zal lukken, als ze maar de kans krijgen om de studies te doen. Bij sommigen is dat het geval, maar voor velen volgt een ontnuchtering. Zware studies zijn niet voor iedereen weggelegd.”
“Voor jongere tieners is het eenvoudiger om na OKAN te starten in de A-stroom en sterke theoretische richtingen in ASO of TSO. In OKAN leren ze zo’n 3.000 woorden, maar een kind dat hier school liep, kent er na de lagere school al 10.000 tot 12.000. Oudere tieners hebben dus een pak in te halen”, legt Matthias uit. “Een oriëntering met minder theorie binnen TSO of BSO verhoogt ook de kansen voor die leerlingen op een diploma, hoewel praktijkachterstand hier ook een rol kan spelen. Wie snel wil werken, kan ook starten in deeltijds onderwijs.”
Samenwerking
“Sinds dit schooljaar is er veel ruimte voor vervolgcoaching door de OKAN-leerkrachten. Wij gaan naar de andere scholen om te helpen bij vragen rond de aanpak van de leerlingen die uit OKAN komen. Wij kunnen leerlingen niet apart bijles geven, maar we denken wel na hoe we de leerkrachten kunnen ondersteunen. Samenwerking, dat is het onderwijs van de toekomst.”
(Hannes Hosten)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier