Deken Geert Morlion en Yassin El Atar (Atakwa): “Er mag nooit geweld zijn in naam van God”

Toen vorig jaar een Franse priester door twee moslimjongeren werd vermoord, stuurde Yassin El Attar, woordvoerder van de Kortrijkse moslimgemeenschap, een mailtje naar deken Geert Morlion: “Men pleegt zo’n aanslag om ons uit elkaar te spelen. Er mag nooit geweld zijn in de naam van God.” De 26-jarige Yassin en de deken kunnen het – ondanks het leeftijdsverschil – erg goed met elkaar vinden, maar nu gaat die eerste in Leuven werken. “Ik hoop oprecht dat er een nieuwe Yassin zal opstaan die de dialoog tussen beide geloofsgemeenschappen kan voortzetten”, zegt de deken.

Yassin El Attar is geboren en getogen in Zwevegem. Hij studeerde politieke wetenschappen in Gent en is sinds een tweetal jaar de woordvoerder van de Kortrijkse moslimgemeenschap. Die telt zo’n 5.000 mensen, vergelijkbaar met de hele bevolking van Bissegem. Zopas is Yassin benoemd tot diversiteitsambtenaar in Leuven en nu woont hij in Brussel. “Maar ik zal in de weekends zeker nog veel naar Kortrijk oversteken”, zegt hij, “want ik ben ook coach van FC Den Bras, een caféploeg, en dat laat ik niet zomaar los.”

Hoe ontstonden de contacten tussen de katholieke en de moslimgemeenschap?

Yassin: “Atakwa Kortrijk is een islamitische culturele vereniging die heel veelzijdige activiteiten ontplooit. We doen aan buurtwerk en organiseren lessen over de islam, ook voor niet-moslims. We stellen ons de vraag hoe wij ons geloof en eigen cultuur kunnen beleven en tegelijk lid zijn van een westerse samenleving met respect voor haar waarden. Wij ontvangen jaarlijks een 100-tal groepen, vooral scholen. Binnen Atakwa hebben we ook een interlevensbeschouwelijke werkgroep. ‘Dialoog in vriendschap’ slaat de brug tussen moslims en christenen. Met de deken klikt het echt goed, ik denk dat wij een beetje hetzelfde type zijn. Hij is er net als ik van overtuigd dat wij elkaar de hand moeten reiken.”

Deken Geert: “Toen ik hier in 2011 als deken aankwam, koesterde ik al het verlangen om contact te maken met de moslimgemeenschap. Het werd concreet toen het nieuwe AZ Groeninge in 2012 afspraken wilde maken voor de inrichting van een ‘stille ruimte’ voor de verschillende levensbeschouwingen, wij als katholieken samen met moslims en vrijzinnigen gingen toen met elkaar in ‘trialoog’.”

“Maar de behoefte naar meer contact werd bij mij nog groter door wat ik in mijn eigen buurt voortdurend opving: ‘Al die vreemden! We gaan ze toch niet allemaal naar hier laten komen?!’ Ik voelde een soort ‘zurigheid’ maar ook een dreigend probleem. Daar moesten we iets aan doen, van beide kanten. Omdat we elkaar niet kenden. Wat doe je met nieuwe buren? Je zegt eerst een goeiedag en je gaat bij elkaar op de koffie. Je leert elkaar kennen. Welnu, elkaar leren kennen is onze hoofdtaak.”

Hoe komen jullie elkaar concreet tegen?

Deken Geert: “Sinds twee jaar is er een jaarlijkse ontmoeting. Wij nodigen de moslimgemeenschap uit in een kerk in de adventstijd en zij nodigen ons uit in de moskee in de ramadan. Er was telkens een goede opkomst. Het programma is heel eenvoudig: een koor dat zingt, een rondleiding in de kerk en verhalen over de figuren in de kerststal. Altijd met één constante: zij zorgen voor de muntthee, wij voor de koekjes.”

Yassin: “Wij verwelkomen de mensen in onze moskee en geven wat uitleg. Daarna brengen we enkele getuigenissen: een oudere, een jongere en een recente vluchteling. Daarna zitten we samen aan tafel voor een iftar (de maaltijd van de moslims in de ramadan na zonsondergang, red.).”

“Ik weet dat we op elkaar lijken, maar deverschilpunten blijven en dat is ook goed” – Yassin El Attar

Deken Geert: “Daarnaast zijn er de ‘Dialoogtafels’, georganiseerd door ‘Dialoog in vriendschap’ samen met Vormingplus. Zo’n bijeenkomst had vorige maand voor de derde keer plaats. We waken erover dat het werkelijk een dialoog is, géén debat of discussie. Ik was eigenlijk verwonderd hoe dit kon. Die positieve energie vond ik echt schitterend. De conclusie is dat we meer op elkaar lijken dan dat we van elkaar verschillen.”

Yassin: “Dialoog is zinvoller dan debat. Bij een dialoog is spreken is ondergeschikt aan luisteren. Bij een debat gaat men op zoek naar een zwak punt van de tegenpartij, een dialoog is zonder oordeel. Maar bij mij is het meer ontroering dan verwondering. Ik ben geboren en getogen in de twee gemeenschappen. Ik weet dat we op elkaar lijken, maar de verschilpunten blijven en dat is ook goed.”

Voor moslims heeft Kerstmis in feite geen betekenis. Is het te vergelijken met een moslimfeest?

Yassin: “Eigenlijk is het Offerfeest ons belangrijkste feest, maar theologisch gezien ligt dat dichter bij Pasen, terwijl het als feest wel te vergelijken is met Kerstmis. Trouwens, net als Kerstmis raken onze feesten in de greep van de commercie. Voor ons is Kerstmis zoals bij jullie wel ook een ideale dag om met de familie samen te komen.”

We leven wel in een tijd waarin het maatschappelijk belang van religie, zeker de katholieke godsdienst, afneemt?

Deken Geert: “Een tijd ook waarin men probeert religie in de privésfeer te duwen. Kijk naar de intentie van de VRT om de viering op tv af te schaffen. Fout. Voor mij mag er integendeel gerust ook een moslimgebedsdienst op tv komen. Het bannen van die uitzendingen is een afremming van de integratie. Een samenleving zonder inbreng van levensbeschouwing is een armere samenleving.”

Yassin beaamt: “Het is inderdaad jammer dat ook bij ons sommigen bang zijn om voor hun overtuiging of religie uit te komen, uit angst dat die religie een té bepalende rol zou spelen. Ik vind zelfs dat de beste manier om te integreren via katholieke gelovigen is. Zo zien ze mensen die ook overtuigd zijn van hun geloof, ook al is het anders.”

Een vraag voor Yassin: is er al een opvolger aangesteld als woordvoerder van de moslimgemeenschap?

Yassin: “Nog niet. Langs deze weg wil ik zelfs een oproep doen tot onze vrienden van de moskee, opdat iemand die taak op zich zou nemen. Probleem is dat dit onbetaald vrijwilligerswerk is. Genoeg vrijwilligers om ergens een handje toe te steken, maar dit is moeilijker. Ik schat dat ik er toch zo’n 25 uur per week mee bezig ben. En toch zeg ik: dit mag niet verloren gaan. We moeten verbinden in plaats van ons tegen elkaar laten op zetten.”

Deken Geert: “Hoe belangrijk het is, is ook bewezen na de aanslagen van 22 maart in Brussel. De Kortrijkse moslimgemeenschap hield toen een stille mars. Een groot succes, ook wij namen deel. Ik ben trots dat we toen een gezamenlijk communiqué hebben kunnen uitgeven, waarin stond dat er nooit geweld kan worden gepleegd in naam van God. Ja, ik hoop dat er een ‘nieuwe Yassin’ opstaat die even enthousiast de dialoog kan voortzetten.”

(Noël Maes)