REPORTAGE Stadsgidsen Simonne en Patrick over Amerikaanse begraafplaats Flanders Field

Redactie KW

De kans is groot dat de Amerikaanse president Barack Obama op woensdag 26 maart een bezoek brengt aan de begraafplaats.

Enkele jaren geleden hadden we het met stadsgidsen Simonne Coucke en Patrick Meuris over de begraafplaats, we diepen dat gesprek nog eens op. De Amerikaanse begraafplaats is samen met de hippodroom de absolute trekpleister bij groepen die Waregem bezoeken. Amerikanen denken bij het begrip ‘Flanders Fields’ niet aan Ieper of de Westhoek, maar aan Waregem. Historisch erfgoed om trots op te zijn dus. “Maar”, weten stadsgidsen Simonne en Patrick, “het verhaal van Flanders Field is veel Waregemnaren jammer genoeg niet bekend.”

Tot de laatste dag van de oorlog

De Amerikaanse begraafplaats Flanders Field op de hoek van de Wortegemseweg en de Bosstraat op de ‘groene’ grens tussen Oost- en West-Vlaanderen draagt een hele geschiedenis met zich mee. Verhalen die Patrick Meuris en vooral Simonne Coucke van de Waregemse Gidsenkring zorgvuldig in hun koker hebben opgeslagen. “Wat al te vaak wordt vergeten, is dat eind oktober – begin november 1918 het front zich niet meer in de Westhoek maar in de streek tussen Leie en Schelde bevond”, vertelt Patrick. “Tot de laatste dag van de oorlog, de Wapenstilstand van 11 november, is hier zwaar strijd geleverd. De balans van de beschietingen tijdens de slag bij Waregem was erg zwaar : tussen 23 oktober en 3 november 1918 werden 130 burgers en 243 militairen gedood. Veel Amerikanen sneuvelden toen de geallieerden de heuvels bestormden die bezet werden door de Duitsers. Het is dus perfect te verklaren dat er hier in 1922 een begraafplaats werd ingericht.” Sinds 1937 heeft Flanders Field zijn huidige naam en uitzicht.

Uniek voor ons land

Flanders Field is uniek voor ons land. “Er zijn in Europa acht begraafplaatsen met uitsluitend Amerikaanse gesneuvelden uit de Eerste Wereldoorlog waarvan zes in Frankrijk en een in Engeland”, aldus Simonne. “Amerikanen denken bij het begrip ‘Flanders Fields’ niet aan Ieper of de Westhoek, waar de Britten hun gesneuvelde soldaten gaan herdenken, maar aan Waregem. Velen van hen die in Antwerpen of Brussel voor internationale organisaties werken, komen een keer in hun ‘Belgische carrière’ naar Flanders Field, genoemd naar het bekende gedicht van John McCrae (In Flanders Fields, red.) dat ze op school geleerd hebben. Er gaat geen week voorbij dat je hier geen Amerikanen aantreft op zoek naar een gesneuvelde grootvader, grootoom…”

Dat streepje USA op Waregems grondgebied heeft iets speciaals… “Er is hier altijd een Amerikaanse opzichter aanwezig om de bezoekers te ontvangen”, vertelt Patrick nog. Simonne : “De VS hebben hebben het vruchtgebruik van deze grond die eigendom is van de Vlaamse Gemeenschap.”

Patrick vult aan : “De stars en stripes wapperen hier elke dag. De vlag wordt rond openingstijd gehesen en elke avond gestreken.” Dat laatste mag je bijna letterlijk nemen. Simonne : “Ik heb ze hier eens met zijn tweeën de vlag zien vouwen. Het was precies een schat die ze naar binnen droegen. Ze mag ‘s nachts nooit buiten blijven hangen. Uit eerbied.”

Respect het codewoord

Respect is hét codewoord op Flanders Field. Een prachtig park van zo’n twee en een halve hectare dat er piekfijn bijligt door de inbreng van vier vaste personeelsleden, de deur van het centrale monument, belegd met bladgoud, die altijd openstaat en hoewel weinig bewaakt nooit ten prooi valt aan vandalisme. “Hier is respect geen ijdel woord”, meent Patrick.

Simonne haalt nog een voorbeeld aan van de eerbied die de Amerikanen betonen voor hun veel te vroeg gestorven landgenoten. “De grafzerken worden elke week afgewassen. Deze bosrijke omgeving trekt veel vogels aan. Uitwerpselen die twee weken op de zerken blijven liggen, maken plekken in het witte carraramarmer die er niet meer uit gaan. Als er een brokje afbreekt, wordt het direct hersteld. Op welke andere begraafplaats uit 1937 zou je de zerken niet schots en scheef aantreffen ? Hier kan dat niet, want ze zijn vastgezet in een betonnen fundering. Vandaar dat ze onbewogen op één kaarsrechte lijn blijven staan.”

(TVH)

>> Uit Krant van West-Vlaanderen van 27 mei 2011