Renovatie Meerlaanmolen is geen evidente zaak

Benoît Delaere is niet de enige die hoopt dat de Meerlaanmolen gered kan worden. © AN
Redactie KW

De Meerlaanmolen in Gistel staat opnieuw in de belangstelling. Via een petitie vraagt de Vlaamse vereniging voor Industriële Archeologie de renovatie van de unieke molen.

Eens te meer liggen tussen droom en werkelijkheid heel wat obstakels. Als er ook maar één molen in Vlaanderen zou kunnen gerestaureerd worden, dan zou het zonder twijfel de Meerlaanmolen moeten zijn”, benadrukt molenaar Benoît Delaere. De krak van Gistel van 2014 is gepassioneerd bezig met molens. En zo ongeveer al zijn vrije tijd brengt hij door op de Oostmolen. Maar ook over de vervallen Meerlaanmolen kan hij met kennis van zaken spreken.

Experiment

De Meerlaanmolen werd in 1932 gebouwd door toenmalig burgemeester Alfred Ronse. Op een hoog stenen ondergedeelte werd een kleine staakmolen gebouwd, voorzien van een houten stelling. Niet alleen het bouwwerk was vrij uitzonderlijk, vooral het opzet was uniek. Molenkenner Ronse wou aantonen dat een klassieke windmolen ook een toekomstfunctie kon hebben : het opwekken van elektriciteit.

En dat lukte ! Al moest de ontwerper wel over veel verbeelding beschikt hebben. Onder meer om de opgewekte stroom zo constant mogelijk te maken, ondanks steeds wijzigende wieksnelheden. Ronse bedacht daarvoor een systeem van conische schijven die een aandrijfriem min of meer constant lieten draaien. De vergelijking met het transmissiesysteem – variomatic genoemd op de legendarische Daf-personenwagentjes uit de zeventiger jaren is pertinent. Die aandrijfriem gaf de elektriciteit door aan een shunt-dynamo die een batterij oplaadde. En zo werd het kasteel Ter Waere van elektriciteit voorzien. Benoît legt er wel de nadruk op : zo constant als mogelijk. Want de overlevering zegt dat de lampen in het kasteel wel eens durfden knipperen…

Monument

De Meerlaanmolen werd sinds de dood van bouwheer Ronse in 1962 niet meer onderhouden. Toch werd het in 1977 een beschermd monument. Voor de prijs van één euro werden de molen en de omliggende grond in een straal van vijf meter in 2005 eigendom van de stad Gistel.

Restauratie zou hoe dan ook niet simpel zijn. De 15 meter hoge bakstenen romp is, beleefd uitgedrukt, niet meer in goede staat. Binnenin de molen drongen zich de voorbije jaren al dringende instandhoudingswerken op om instortingsgevaar te vermijden. Vele onderdelen moeten sowieso vernieuwd worden : niet alleen de molenkast maar ook de wieken, de houten bovenrondgang en het molenhuisje. Ingewijden durven nu al, zonder in detail te gaan, spreken over een bedrag van minstens 800.000 euro.

Bijkomend probleem is dat de toegang tot de molen momenteel niet echt mogelijk is, gezien er geen toegangsweg is. Dat betekent dat de stad tot onteigening zou moeten overgaan van een strook grond tussen de Warandestraat en de Meerlaanmolen.

Restauratie

Burgemeester Bart Halewyck is de restauratie zeer genegen. Hij is echter niet blind voor het financiële plaatje. “Voor dergelijke projecten is een subsidie van 80 procent mogelijk (waarvan 80 procent van de staat en 20 procent van de provincie). Maar er blijft toch nog 20 procent, of zowat 200.000 euro, voor de stadskas. Dat kunnen wij niet ophoesten. Misschien vinden we steun bij de sector van de windenergie ?”

Daar mag aan toegevoegd worden dat de burgemeester ervan uitgaat dat de huidige regeringen, onder besparingsdruk, niets aan de reglementering zouden wijzigen. En dat de provincies niet verder in hun mogelijkheden beknot worden.

Petitie

Maar gezien de vaststelling dat de Meerlaanmolen werkelijk een unicum is, niet alleen voor Gistel maar voor heel Vlaanderen, zijn alle inspanningen om de molen te redden waardevol. Ook het tekenen van de petitie, surf daarvoor naar de online petitie Red de Meerlaanmolen.

(AN)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier