Komende woensdag 11 november wordt in Brussel opnieuw de Eeuwige Vlam aangewakkerd, een van de belangrijkste rituelen op de Dag van de Wapenstilstand. Wat weinigen weten: de Eeuwige Vlam brandt al 90 jaar in een urn van een Bruggeling.
Al meer dan 90 jaar brandt aan het graf van de Onbekende Soldaat aan de Congreskolom in Brussel de Eeuwige Vlam, om de herinnering aan alle gesneuvelden van de Groote Oorlog levendig te houden. Wat tot nu toe tussen de plooien van de geschiedenis was gevallen : de Eeuwige Vlam brandt in een urn die ontwerpen werd door een Bruggeling: baron Henri Kervyn de Lettenhove.
Zoon gesneuveld
Het ontwerpen van gedenktekens was voor Henri Kervyn een manier geworden om de gruwel van de Eerste Wereldoorlog te verwerken. De Groote Oorlog had hem immers niet gespaard. Op 15 januari 1915 kregen hij en zijn echtgenote Elisabeth Louet de Terrouenne te horen dat hun enige zoon Jacques- die zich op zijn negentiende had aangemeld als oorlogsvrijwilliger bij de derde lanciers – drie maanden eerder, op 24 oktober, als onderofficier was gesneuveld in Zevekote.
Ook moest de kunsthistoricus met lede ogen toezien hoe het oorlogsgeweld het voor hem zo dierbaar kunstpatrimonium verwoestte. Gebombardeerde kunststeden, in brand gestoken kerken, beschoten en gedeporteerde schilderijen van Vlaamse meesters : het raakte de kunsthistoricus tot in het diepste van zijn ziel.
Henri Kervyn probeerde de gruwel van de Groote Oorlog van zich af te schrijven én te tekenen
Henri Kervyn begon eerst zijn verdriet en woede van zich af te schrijven. Met rake bewoordingen hekelde hij de verwoestingen van de Duitsers, niet alleen van onschuldige mensenlevens maar ook van het kunstpatrimonium, in La guerre et les oeuvres d’art en Belgique (1917). Het boek was zo krachtig dat de regering hem de opdracht gaf om er een tentoonstelling van te maken in Parijs, het vluchtoord van het gezin.
Naast zijn schrijfsels bood ook het ontwerpen van herdenkingsmonumenten troost. Toen het gemeente- en kerkbestuur van Sint-Michiels besloten om een gedenkteken te plaatsen voor de gevallen inwoners, weekte Henri Kervyn dankzij zijn contacten met minister voor Wetenschappen en Kunsten Jules Destrée een subsidie los. Hij ontwierp zelf een monument, vol symboliek en waarop de namen van alle oorlogsslachtoffers van de gemeente staan. Voor het Sint-Lodewijkscollege in Brugge, waar hij tussen 1906 en 1908 kunstgeschiedenis had gegeven, maakt hij een gedenkplaat voor de gestorven oud-leerlingen. In beide monumenten moet hij de naam van zijn zoon laten beitelen: Jacques Kervyn de Lettenhove.
Gevleugelde leeuwen
Maar zijn bekendste werk – waar ironisch genoeg minder melding van wordt gemaakt – is de urn voor de Eeuwige Vlam. Toen eind 1922 oud-strijder en ridder Pierre Goemaere voorstelde om aan het graf van de Onbekende Soldaat vier eeuwig brandende fakkels te plaatsen, belastte de Brusselse burgemeester Adolphe Max de stadsarchitect François Malfait met de opdracht om verschillende projecten uit te werken. Uit het familiearchief van Henri Kervyn blijkt dat er uiteindelijk gekozen werd voor zijn ontwerp, iets waar zijn nauwe contacten met en zijn functie als artistiek raadgever van de regering ongetwijfeld een rol in hebben gespeeld.
Aan zijn bureau schetste hij een eenvoudige vuurkorf, die steunt op vier gevleugelde leeuwen. De vuurschaal gaf hij een laurierkrans, het symbool van de overwinning. Al 90 jaar brandt de Eeuwige Vlam, een van ‘s lands belangrijkste symbolen, in de bronzen én Brugse urn aan het graf van de Onbekende Soldaat. Voor alle oorlogsslachtoffers, onder wie Jacques Kervyn de Lettenhove.
(Olivier Neese)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier