Oud-stadssecretaris van Tielt, Dirk Verbeke: “Acht maanden gewerkt aan expo over Poolse bevrijders”

Dirk Verbeke (links) op de expo in Polen bij Yves Wantens, die ondertussen een vriend is geworden. © GF
Redactie KW

Onder grote belangstelling opende maandag in Warschau de tentoonstelling over de bevrijding van Vlaamse steden en gemeenten in september 1944 door generaal Maczek en zijn eerste Poolse Pantserdivisie. De expositie is het geesteskind van onze oud-stadssecretaris Dirk Verbeke.

Acht maanden lang werkte Dirk met hart en ziel aan de samenstelling van de tentoonstelling. Op maandag 4 juni mocht hij zijn ‘kindje’ eindelijk loslaten: de expo werd, in aanwezigheid van onder meer onze burgemeester Els De Rammelaere en haar Ruiseleedse collega Greet De Roo, geopend door minister-president Geert Bourgeois en de Poolse vicepremier Glinksi. Ze bestaat voornamelijk uit foto- en audiovisueel materiaal. Dirk Verbeke verzamelde een 800-tal foto’s, ongeveer 120 zitten er in de expositie. Ook de akte van het ereburgerschap van generaal Maczek is te zien. Maczek is de eerste en enige ereburger van Tielt sinds december 1944.

Niet meer welkom

“Toen ik tot stadssecretaris werd benoemd in Tielt in 1991 kwam ik in contact met diverse Poolse veteranen, die de plechtigheden op de vaderlandslievende herdenkingen bijwoonden”, vertelt Dirk. “Geleidelijk aan leerde ik hen beter kennen en vernam ik hun ongelofelijke verhaal. Velen onder hen waren, toen Duitsland en Rusland bijna tezelfdertijd Polen binnenvielen in 1939, samen met Maczek ontsnapt uit Polen en naar interneringskampen in Hongarije overgebracht. Van daaruit zijn zij clandestien naar Frankrijk gegaan, waar Maczek een Pools leger hergroepeerde en met Frans materiaal zijn troepen uitrustte.”

“Ik heb ruime medewerking gehad, niemand heeft rechten aangerekend”

“Samen met de Fransen hebben zij de Duitsers bevochten, maar toen Frankrijk capituleerde, werden zij ontzet naar Engeland of vluchtten ze via Noord-Afrika naar Schotland. Daar richtte Maczek zijn Eerste Poolse Pantserdivisie op in 1942. In 1944 zijn zij geland in Normandië. Ze hebben de vijand achtervolgd en strijd geleverd door Frankrijk, Vlaanderen en Nederland. In 1945 hebben zij de capitulatie aanvaard in Wilhelmshaven, om daarna twee jaar lang Noord-Duitsland te bezetten. Velen waren dus acht jaar weg van Polen en hebben hun ouders en familie heel die tijd niet gezien.”

“Het dramatische was dat Polen ondertussen in de Russische invloedssfeer was terechtgekomen en deze soldaten niet meer welkom waren in hun eigen land. Ze konden niet meer terug naar hun geliefden. Hun Pools staatsburgerschap werd hen zelfs afgenomen!

Tentoonstelling bouwen

“Dit tragische verhaal heeft mij aangegrepen en ik begon mij te documenteren met documenten, boeken en persoonlijke verhalen van de veteranen. Ik leerde hun kinderen en families kennen. Ik volgde plechtigheden in binnen- en buitenland en kwam zo twee jaar geleden in Warschau in contact met Yves Wantens, de Algemeen Afgevaardigde van de Vlaamse Regering. Hij vroeg mij een tentoonstelling te bouwen rond de Eerste Poolse Pantserdivisie en de bevrijding van Vlaanderen. De belangstelling voor Maczek en zijn divisie was immers ontzettend groot. Tot 1989 was hij tenslotte uit de Poolse geschiedenis geschrapt.

Vriendschappen

“Sinds mijn pensioen als secretaris heb ik mij nog intensiever op de materie toegelegd en heb nu een heel netwerk van internationale specialisten en verzamelaars in België, Frankrijk, Engeland en Nederland. Ik verzamelde heel wat familiefoto’s, maar ook privé-collectioneurs leverden hun bijdrage. Ik deed ook de ronde van de gemeentelijke archieven en heemkundige kringen om foto- en filmmateriaal te vinden. Ik heb ruime medewerking gehad, niemand heeft rechten aangerekend. Uiteindelijk is het voor mij een soort missie geworden: het vergeten Poolse leger als bevrijders van Vlaanderen eren. Ik heb er zelfs vriendschappen aan overgehouden: met Yves Wantens bijvoorbeeld, met wie ik heel wat musea in Polen bezocht. Maar ook Maja Wolny, Pools-Vlaamse auteur en vroegere directeur van het visserijmuseum in Koksijde, Poolse onderzoekers en wetenschappelijke medewerkers; het zijn allemaal heel fijne contacten.”

Volgend jaar komt de expo naar Tielt. Wanneer precies, dat moet nog beslist worden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier