“Voor ons, als knaap van 9 , was het een avontuur, die oorlog, voor anderen was het pure ellende”, vertelt Gerard Tieghem. Hij is een van de 50 mensen die over de WO II getuigen in “Wij maakten de oorlog mee”.
Het getuigenisboek werd zondag 31 mei in De Leest in Izegem voorgesteld. Drie getuigen verhaalden er over hoe zij 75 jaar geleden de oorlog hebben meegemaakt. Izegemnaar Gerard Tieghem kwam van bij de kapper toen een van zijn vrienden die 10 mei 1940 hem vertelde dat de oorlog was begonnen. “Het eerste waaraan we dachten was dat er geen school zou zijn, dat we ineens vakantie hadden en daar waren we niet droevig over,” vertelt hij bij de boekvoorstelling.
Gevaarlijk spel
“Als kind zagen wij de oorlog toen als een soort spel. Een gevaarlijk spel, dat wel. Ik was ontzettend bang toen ‘s nachts honderden vliegtuigen overvlogen. Uren aan een stuk, duurde dat soms…”
Bij de voorstelling van het boek was ook Geert Callebert, vrijwilliger van de erfgoedcel TERF die actief is onder de koepel van projectvereniging BIE, het samenwerkingsverband tussen Roeselare, Hooglede, Ingelmunster, Izegem, Lichtervelde, Moorslede en Staden. Uit alle 7 de gemeenten vertellen mensen in het boek over de impact van WO II op hun dagelijkse leven toen.
“Om het ijs te breken bij de mensen bij wie we langsgingen voor een gesprek over die oorlogsjaren, nam ik telkens een stukje taart mee. En dat werkte. Vaak nam het gesprek aan hele namiddag in,” vertelt hij.
Scholenproject
Schepen van Cultuur Kurt Himpe leidde in Izegem de voorstelling in. Niet toevallig. Drie jaar geleden was hij als leraar van het Instituut de Pélichy één van de pioniers van het project. Samen met leerlingen van de middenschool hebben de leerlingen toen getuigenissen van Izegemnaren verzameld en in boekvorm uitgegeven. Een bijzonder waardevol initiatief vonden ook andere gemeenten en via de erfgoedcel TERF kon het project op ruimere schaal worden overgedaan.
Indrukwekkend aantal
Aline Verbeeck van TERF: “We hebben via gemeentelijke infobladen en kranten oproepen gelanceerd om mensen over die WO II in hun dorp of stad te laten getuigen. En de respons daarop was ronduit indrukwekkend”, zegt Aline Verbeeck.
Vrijwilligers werden ingeschakeld en Geert Callebert nam de meeste interviews voor zijn rekening. Alle gesprekken werden ook opgenomen. Van die opnames worden fragmenten op de website van TERF geplaatst. Vermoedelijk worden die nog aangevuld met nog meer getuigenissen. “Want er hebben zich achteraf nog meer mensen gemeld met verhalen”, laat Aline Verbeeck weten.
De gesprekken werden op een wetenschappelijke manier gestructureerd. Het uittikken van de gesprekken alleen al nam meer dan 800 uur in beslag en voor de samenstelling van het boek, het verzamelen van uniek fotomateriaal moest gedurende vijf dagen keihard worden doorgewerkt.
Boek
Het resultaat mag worden gezien. Het boek – een uitgave van uitgeverij Bibliodroom van Johan Vergote – heeft op een zeer toegankelijke wijze vastgelegd wat dreigde verloren te gaan: unieke verhalen over hoe mensen van bij ons de grote wereldbrand hebben ervaren in hun directe omgeving. Schrijnende verhalen, maar ook – vreemd genoeg – leuke avonturen. Geert Callebert: “Het waren verhalen met een lach en met een traan. Kattekwaad dat werd uitgehaald, tegenover bijzonder tragische gebeurtenissen die mensen voor de rest van hun leven tekenden.”
Remi Vanhaverbeke uit Dadizele bij de voorstelling van het boek in De Leest : “We vonden als kind naast ons huis een granaatkoffer. Al wisten we toen niet wat het was. We graaiden in die koffer en wilden met de granaten spelen, toen gelukkig ons vader daarop kwam en kon verhinderen dat er een noodlottig ongeval met die handgranaten gebeurde…”
Leona Santy uit Roeselare: “Onze ouders hielden café en we deelden de woning met Duitsers, die in een gedeelte van de zaal achterin een wapenkamer hadden. Die werd permanent bewaakt, natuurlijk. We kregen veel Duitsers over de vloer in het café en het moet gezegd: de meesten hielden zich aan de afspraken en betaalden correct.”
Gemeentelijk overzichtIn het boek worden naast de getuigenissen ook per gemeente de belangrijkste oorlogsgebeurtenissen gebracht. Die info maakt dat de getuigenissen in een concrete context kunnen worden begrepen. Van elke getuige wordt ook een beknopt portret geschetst en er is ook een verklarende woordenlijst.
(JG-Foto’s FM)
“Wij maakten de oorlog mee. Verhalen van bij ons uit de Tweede Wereldoorlog” is uitgegeven door Uitgeverij Bibliodroom. Het boek telt 216 pagina’s, is rijkelijk geïllustreerd met uniek archiefbeeld, kost 22,95 euro en is te koop in de boekhandel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier