“Dialect is erfgoed en mag niet verloren gaan.” Aan het woord is Jean-Marie Delorge. Hij richtte een viertal jaar geleden de Facebookpagina ‘Kortrijks Dialect: un toalke vor preus ip te zin’ op, goed voor meer dan 3.500 volgers.
We kennen allemaal de ‘In de Gloria’-sketch van acteur Wim Opbrouck die als Gerrit Callewaert ijvert om de West-Vlamingen niet langer te ondertitelen op de nationale televisie. Als het van Jean-Marie Delorge afhangt, spreken we met z’n allen maar bitter weinig algemeen Nederlands. De Kortrijkzaan is begeesterd door dialect, en dan vooral door de variant op Overleie wordt gesproken.
“Dialect is heel eigen aan een streek. Zelfs in het Kortrijks zijn er grote verschillen. Wie op Overleie woont, spreekt een ander dialect dan de mensen uit het zuiden van Kortrijk.” Volgens Delorge is het ‘Overleies’ voor buitenstaanders niet zo gemakkelijk te begrijpen. “Tegen 50 zeggen wij niet ‘fiftug’ maar ‘fif’, en tegen 40 zeggen wij niet ‘fjirtug’ maar ‘fjir’.”
Immigranten
“Vroeger was ‘ons’ taaltje wel bekender dan nu. Ik herinner mij nog goed dat ik als klein ventje samen met mijn moeder op een terrasje in het centrum van de stad zat en dat de rijke dametjes zich omdraaiden zodra ze ons hoorden spreken. Ze wilden geen contact met ons, want Overleie stond vroeger bekend als de wijk van de ‘sukkeleirs’.”
Delorge beseft naar eigen zeggen dat het dialect stilaan aan het uitsterven is. “Ik merk het bij mijn 18-jarige dochter. Ze begrijpt de meeste dingen wel, maar zal ze zelf nooit uitspreken. De jongere generatie groeit op met sms’en en het dialect ebt langzaam weg. Zeer spijtig.”
“Wat ben je met mooi Nederlands als je contact wil leggen met Kortrijkzanen?”
Volgens Delorge zou het een stap vooruit zijn mocht er op school aandacht gegeven worden aan het dialect. “Het zou interessant zijn mochten de scholen ook dialect opnemen tijdens bijvoorbeeld de Nederlandse les. Het zou ook goed zijn mochten immigranten die in Kortrijk aankomen een cursus dialect krijgen. Wat zijn ze met het algemeen Nederlands als ze contacten willen leggen met Kortrijkzanen?”
Om de teloorgang van het dialect enigszins proberen tegen te gaan, richtte Delorge de Facebookpagina ‘Kortrijks Dialect: un toalke vor preus ip te zin’. “De pagina heeft nu zo’n 3.562 volgers. Elke morgen post ik enkele zaken, van een foto tot een typische spreuk. Het leuke eraan is dat ik veel respons krijg van mijn volgers en vele dingen worden ook gretig gedeeld, waardoor mijn missie is geslaagd. Hierdoor merk ik ook dat dialect nog altijd leeft, al is dat vooral bij de oudere generatie.”
Favoriet woord
Jean-Marie begon in 2015 aan een boek over de Kortrijkse taal, maar werkte het nooit af. “Na een computercrash was ik alles kwijt en ik heb de moed niet gevonden om de draad weer op te pikken. Er kruipt enorm veel werk in. Mijn Facebookpagina over het Kortrijks dialect neemt al voldoende tijd in beslag. Ik ben er toch dagelijks twee tot drie uur mee bezig.”
Elk jaar wordt het West-Vlaams woord van het jaar gekozen. In 2017 was dat ‘jeunen’. Ook Jean-Marie heeft een favoriet Kortrijks woord: ‘nie vo thus’. “Je mag een fantastische reis hebben beleefd, het doet toch altijd deugd om weer thuis te zijn, van een lekker Belgisch frietje en pintje te kunnen genieten. Niets smaakt toch beter dan thuis? Nie vo thus, dus.”
(Nikita Vindevogel)
Info: Jean-Marie neemt deel aan onze campagne ‘Wij West-Vlaanderen’ op www.kw.be.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier