Franky Devos: “Vooruit is cultuurhuis met grootste rock-‘n-rollgehalte”

Foto JVGK
Axel Vandenheede

Midden deze maand neemt Franky Devos afscheid van Kortrijk: hij verruilt de functie van directeur van kunstencentrum BUDA en coördinator van de Budafabriek voor die van algemeen coördinator van de Vooruit in Gent. “Ik ben het voor geen meter beu in Kortrijk en vind het eigenlijk zelf een jaartje te vroeg om Kortrijk te verlaten, maar zo’n kans kon ik ook niet laten liggen”, stelt hij.

Franky Devos, het is een naam als een klok in Kortrijk: de 47-jarige geboren Aalbekenaar, die intussen in Ruiselede woont, zette de stad op de nationale en zelfs Europese cultuurkaart. Hij stuwde het kunstencentrum BUDA omhoog, lanceerde mee de Budafabriek en is nu bezig met de invulling van Broelkaai 6, het voormalige Broelmuseum.

Hoe ver staan jullie eigenlijk met Broelkaai 6?

“De verbouwingen zitten op schema. Eind maart 2018 moeten die achter de rug zijn. In mei is de opening gepland, samen met de officiële opening van de verlaagde Leieboorden. In Broelkaai 6 wordt de eerste verdieping gereserveerd voor coworking, terwijl er op de benedenverdieping ruimte zal zijn voor een café, een centraal onthaal, tentoonstellingen… Samen met de Paardenstallen en de benedenverdieping van de Tacktoren is de ruimte perfect om expo’s van Be-Part (het platform voor hedendaagse kunst dat nu in Waregem is gevestigd, red.)te ontvangen.”

Intussen dirigeer je ook de activiteiten in de Budafabriek en in het kunstencentrum, die je beide hebt zien evolueren de voorbije jaren. Geen spijt dat je de opening van Broelkaai 6 niet als directeur zal meemaken?

“In die optiek kan ik zeggen dat ik misschien een jaartje te vroeg uit Kortrijk vertrek. Maar ik ben hier ook al 10 jaar aan het werk. Daardoor kent iedereen ‘mijn liedje’, weet iedereen met wie ik samenwerk en hoe ik in elkaar steek. Een nieuwe directeur zal een nieuwe wind over het Buda-eiland laten waaien.”

Het klinkt alsof je een beetje uitgekeken was op je job als directeur?

(snel) “Voor geen meter! Ik ben mijn job in Kortrijk niet beu. Integendeel. Maar je moet één ding beseffen: in de kunstwereld vul je een dergelijke functie niet voor de rest van je leven in. Toen ik daarom te horen kreeg dat Vooruit een algemeen coördinator zocht, heb ik gesolliciteerd. De eerste keer trouwens in die tien jaar dat ik bij Buda aan de slag ben. Nog een bewijs dat ik Buda niet beu ben.”

Gedacht dat je de functie ook zou krijgen?

“Eerlijk? Neen. Ik heb wel al wat ervaring en ik ging er vanuit dat ik daardoor wel door de eerste sollicitatieronde ging raken. Maar dat ik na vier rondes als eerste uit de bus ging komen… Neen, ook voor mij was dat een verrassing.”

“Ik heb zes jaar in een psychiatrisch centrum gewerkt. Daar heb ik leren relativeren”

Intussen ben je al sinds 15 juni deeltijds aan de slag in de Vooruit. Hoe valt dat mee?

“Goed, elke dag leer en ontdek ik nieuwe zaken. Ik heb ook al veel moeten studeren. Maar ik doe het graag. (korte stilte) De Vooruit spreekt me enorm aan, het is het cultuurhuis met het grootste rock-‘n-rollgehalte in Vlaanderen. Een huis dat in 1913 opgestart en gevormd werd door de Gentse bevolking. Een plek waar er plaats is voor zowel niche- als populaire cultuur, 20.000 vierkante meter groot is en nog altijd de grootste fuif- en concertzaal in Gent is.”

De Vooruit is een begrip in Vlaanderen. Wat is er toch voor verbetering vatbaar?

“Het gaat niet zozeer om verbeteren, maar om het grijpen van nieuwe kansen. Vooruit is sterk gericht op het tonen van voorstellingen voor een publiek. Omdat Vooruit sinds dit jaar een van de zeven grote Vlaamse cultuurinstelling is, moet het meer werk maken van het creëren van voorstellingen. Daarin heb ik bij BUDA veel ervaring opgebouwd. Er liggen ook mooie uitdagingen om kordaat aansluiting te vinden met de zeer diverse bevolking in Gent. Ook rond het gebouw ligt er veel werk op de plank. Dit beschermde monument is meer dan 100 jaar oud en krijgt met 350.000 bezoekers per jaar veel te verduren.”

Een renovatie dringt zich op?

“Het gebouw is permanent in restauratie. Aan het renovatiedossier hangt een prijskaartje van meer dan 10 miljoen euro. Om een voorbeeld te geven: nu worden decors en belichting op scène manueel naar omhoog en omlaag gehaald. Om dit elektrisch te laten gebeuren hebben we één miljoen euro nodig. We moeten dus geld vinden om dit te bekostigen.”

Foto's JVGK
Foto’s JVGK

Geen gemakkelijke opgave…

“Dat wordt almaar moeilijker. Cultuur wordt meer en meer enkel als kost gezien, terwijl de maatschappelijk return voor veel mensen gigantisch is. Het cultuurbudget staat onder druk, zowel bij steden als bij de Vlaamse overheid, terwijl het relatief om een klein budget blijft gaan. Het totale kunstenbudget in Vlaanderen per jaar is even hoog als de prijs om drie keer het klaverblad in Zwijnaarde te herasfalteren. Cultuur maakt mensen groot, maakt mensen kritisch, weerbaar. Besparingen op cultuur houdt mensen klein.”

Terug naar Buda. De voorbije tien jaar realiseerde je heel wat op het eiland. Waar ben je het meest trots op?

“We zijn bijvoorbeeld uitgegroeid tot de grootste werkplaats voor theater en dans in Vlaanderen. In 2016 werkten op Buda 71 gezelschappen en 259 artiesten aan hun voorstellingen. We hebben er de plaats voor en onze technische ploeg staat hen graag bij, iets wat enorm wordt geapprecieerd. Elke dag speelt ergens in Europa een voorstelling die deels bij BUDA is gemaakt.”

Een andere vaststelling is dat de Budascoop een revival kende?

“Toen ik hier tien jaar geleden toekwam, had de cinema zogezegd geen toekomst meer. Iedereen zou naar digitale televisie of dvd kijken. We hebben met BUDA het tegendeel bewezen. In 2008 kreeg de bioscoop 29.500 bezoekers over de vloer, vorig jaar waren dat er ruim 42.000 en dit jaar zal dit aantal nog hoger liggen. Ik geloof niet dat mensen enkel uit zijn op vertier. Velen onderschatten hun publiek. Ook de pers, ook de politiek. Er is een grote nood aan nieuwe, sterke verhalen, aan betekenis in plaats van belevenis.”

“Elke dag speelt ergens in Europa een voorstelling die deels bij BUDA is gemaakt”

NEXT combineert betekenis en belevenis…

“NEXT is een festival met 80 tot 90 hedendaagse theater- en dansvoorstellingen in 17 dagen tijd en werd verkozen tot een van de 12 meest toonaangevende festivals van Europa. Het is ook een bewijs dat er goed samengewerkt kan worden in de driehoek Kortrijk-Doornik-Rijsel. Het is spijtig dat politici amper verder kijken dan hun eigen stad. Kortrijk onderbenut de troef van de nabijheid van een grootstad op 25 kilometer. Wat een potentieel: in de Eurometropool wonen 2,1 miljoen mensen. Wat een kans voor onderwijs, economie, openbaar vervoer, toerisme, cultuur…”

Je spreekt met passie over cultuur, je hebt er je leven aan gewijd. Maar van opleiding ben je maatschappelijk werker. Hoe match je dit?

“Als 16-jarige startte ik in Aalbeke jeugdhuis ‘t Skut op en spendeerde de jaren nadien al mijn vrije tijd aan cultuur: het organiseren van concerten, theater… Na mijn humaniora koos ik er daarom voor om maatschappelijk werk te studeren. De eerste jaren kregen we ook het vak psychiatrie, van een enorm enthousiaste docent. Daarom koos ik voor psychiatrie als specialisatie.”

Je werkte ook zes jaar in de psychiatrie?

“Ik liep stage in het centrum Dr. Guislain in Gent en kon er daarna aan de slag gaan. Ik heb er jonge mensen met een verslaving en met een psychotische problematiek begeleid. Daar heb ik leren relativeren, geleerd wat belangrijk is in het leven.”

Zoals een goede thuis hebben…

“Ik heb geluk met een partner als Jean-Pierre. Ik ben vaak pas ‘s avonds laat thuis, maar daar maakt hij geen probleem van. Tijdens de week zien we elkaar sowieso niet zo veel, want ‘s morgens staat hij al om vijf uur op om te gaan werken. Hij is beenhouwer.”

Heeft hij ook die artistieke microbe?

“Zeker. Zelfs nog meer dan ik. Als we drie, vier dagen niet naar een voorstelling of tentoonstelling zijn geweest, neemt hij zelf initiatief.”

Jullie wonen niet in Kortrijk. Een bewuste keuze?

“Dat niet, al is het wel een voordeel. Ik ben sowieso veel aanwezig in Kortrijk, maar niet altijd. Als ik naar huis rij, heb ik een half uurtje om alles nog even op een rijtje te zetten. Bovendien is onze woonplaats Ruiselede niet zover van Gent, waar ik straks werk. Neen, wij zijn niet van plan om te verhuizen.”