SOS WVL (12) : Bibberen voor bijtjes en wespen?

Redactie KW

Elke week zoeken we op maandag uit of er recht en rede is om bang te zijn voor diersoorten, natuurfenomenen of andere bedreigingen.

Mooi weer en dan komen er ook weer kleine beestjes buiten waar niet iedereen even tuk is, ook al houden ze mee ons mooie ecosysteem draaiende. Zoemende bijen in je bloemperkje, vervelende wespen die afkomen op je blikje frisdrank en je barbecue of terrasje vergallen of brommende hommels die zich net niet te pletter vliegen in je linkeroog. Niet altijd even aangenaam, maar is het ook gevaarlijk? Moeten we bang zijn voor een zwerm of een invasie en wat staat ons dan te doen? Wij zoeken het voor jou uit!

Van klein tot (zeer) groot

Vooreerst, we hebben het niet zomaar over ‘de bij’ of ‘de wesp’. “Alleen al in Vlaanderen komen er meer dan 300 soorten wilde bijen voor”, zegt Theo Garrevoet van de vereniging Phegea. “Voor wespen is dit wellicht een veelvoud. Vele wespen zijn zeer klein en parasiteren op andere insecten.” Sowieso horen alle bijen, hommels en wespen tot de zelfde familie van de ‘vliesvleugelen’ bij de insecten. Maar ze zeker niet allemaal gevaarlijk en slechts enkele soorten zijn van nature agressief. De meeste bijen of wespen gaan alleen steken als ze zich bedreigd voelen. Bij wespen, hommels en bijen zijn het overigens enkel de vrouwtjes die kunnen steken.

De Japanse ‘Giant Hornet’, om er nu maar eentje uit te pikken, is ook familie, maar die vliegt in onze contreien niet rond. En gelukkig maar. Dit beestje heeft een lijf van 5 cm en de spanwijdte van de vleugels bedraagt 7,5 cm. De horzel beschikt over een krachtig gif dat in staat is weefsel te ontbinden. Hij is agressief en heeft ook nog eens een stel krachtige kaken, een beschermend harnas en scharen om het slachtoffer te onderwerpen. De horzel spuit vleesverterende gif op zijn prooi of vijanden, bij mensen gebeurt dit meestal in de buurt van de ogen. Je blijft beter uit de buurt, want een ontmoeting met deze exemplaren kan dodelijk zijn. Jaarlijks sterven wereldwijd zo’n 70 mensen aan deze lieverdjes.

Lethale dosis

Nu, die imposante exoten tot daar. Maar hoe gevaarlijk is het bij ons allemaal? In augustus van vorig jaar was het nog even alarm toen duizenden bijen in onze provincie een snoepwinkel hadden ingepalmd en in oktober 2010 werden in Diksmuide nog kinderen aangevallen door agressieve wespen, maar is er dan ook echt een groot risico? Valt wel mee, zo blijkt. Een bijensteek kan serieus pijn doen, maar de schade blijft al bij al beperkt. De reactie kan verschillen van mens tot mens. Er is altijd irritatie en pijn, soms gepaard met rode vlekken of een zwelling. Maar wat als er meerdere steken zijn, wat is de ‘lethale dosis’?

Feit is dat er wel degelijk mensen sterven aan bijensteken. In 2000 waren er dat bijvoorbeeld 54 in de Verenigde Staten. Dat lijkt al wat, maar is eigenlijk verwaarloosbaar op een bevolking van 281 miljoen mensen en bijvoorbeeld minder dan het aantal doden door bliksem of door haaien. In de meeste gevallen gaat het dan nog eens om mensen die allergisch zijn voor bijengif, maar er is ook een lethale dosis ‘bijensteken’ voor niet-allergische mensen. Algemeen wordt aangenomen dat een mens 20 steken per kilogram lichaamsgewicht kan ‘verdragen’. Een gemiddelde volwassene kan dus meer dan 1.000 steken aan, al kunnen 500 steken voor een kind al fataal zijn.

Allergisch

Een enkele bijensteek of wespensteek kan dus zeker geen kwaad, maar voor een klein deel van de bevolking ligt dat wel anders. Bij mensen die allergisch zijn voor het gif, kan één steek in principe dodelijk zijn, zij het dan wel als dat al een paar keer gebeurde. De allergische reactie zal zich opbouwen naarmate een patiënt vaker wordt gestoken. In die optiek kan een derde of vierde ‘voorval’ fataal zijn. Daarom hebben allergische mensen doorgaans een ‘noodset’ bij zich, met daarin een adrenalinespuit. Dat biedt hen de tijd om snel medische hulp te zoeken.

Het gif van een bij is wel anders dan dat van een wesp, dus wie allergisch is aan bijengif, heeft geen hinder van een wespensteek en andersom.

IJsjes en ajuinen

Nu, stel dat je toch gestoken bent. Wat staat je te doen? Aangeraden is zo snel mogelijk de angel te verwijderen, bijvoorbeeld door die er met de nagel ‘uit te wippen’. De angel vastnemen tussen duim en wijsvinger is géén goed idee, want zo knijp je de gifblaas leeg in de wonde. Als iemand in de mond of de keel gestoken wordt, dan is het al meer uitkijken. Dan is het raadzaam ijs te eten of een ijskoude drank te drinken. Zo kan de zwelling ingeperkt worden. Sowieso zoek je in zo’n geval best een dokter op.

Tot slot willen we je ook de tips van tante Kaat niet onthouden. Naar verluidt kunnen ajuinen, tandpasta en citroenen de pijn van een steek verzachten. Veel succes en een insectenarme zomer gewenst!

(FV)

>> Zin in een zzzzzpannend avondje? Check dan zeker eens deze topfilm :

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier