Elke week duiken we in de bibliotheek om er een boek van een auteur met West-Vlaamse links van onder het stof of van op het schap te halen. Van de week halen we een boek van de naar Limburg uitgeweken Deerlijkenaar Luuk Gruwez van het schap.
Misschien heeft het met het einde van het schooljaar te maken. Als de regie wat meezit, valt dat einde wel eens samen met het begin van de zomer. De echte zomer. Zoals dat hier en nu het geval is én ook in het boek ‘Het bal van opa Bing’ van Luuk Gruwez. We kennen de uitgeweken Deerlijkenaar vooral als dichter, maar van hem verschenen ook enkele opmerkelijke prozawerken. ‘Het Bal van opa Bing’ verscheen net 20 jaar geleden. Zolang staat het ook al in ons boekenrek, merk ik. De auteur zelf heeft het pas in 2012 gesigneerd. Dat was toen hij in een Roeselaarse boekhandel zijn nieuw werk kwam voorstellen. Dat was een gedichtenbundel. Wijvenheide.
Circus Kosmos
Maar nu dus ‘Het bal van opa Bing’. Het boel begint bij het naderen van de zomervakantie. In D. (Deerlijk) strijkt straks een circus neer. Zo eentje dat omgekeerd evenredig is met de naam die het zichzelf toedicht. Kosmos heet het en het is kleiner dan wat ze er doorgaans zijn tenten zien opslaan. Een gezinscirusje. De ik-figuur trekt ze samen met een vroegrijp buurtmeisje Amanda naar toe en hij raakt er helemaal in de ban van het trapezemeisje. Hij zal het meisje na de voorstelling nooit meer ontmoeten, daar zorgt de listige Amanda voor. Zij levert hem trouwens ook zijn eerste ‘voorlichting’.
Misleidende eenvoud
Het ‘Bal van opa Bing’ is een verzameling verhalen, portretten en herinneringen van een uitgeweken West-Vlamingen over zijn kindertijd, zijn jeugdjaren en zijn studententijd in Leuven. Een leven zoals de meesten van ons dat hebben gekend, maar Luuk Gruwez slaagt erin om dat leven, die herinneringen, de familieverhalen, de vriendenstreken op een niveau te tillen en te ‘verstijlen’ tot een soort van ‘oer-verhalen’ , verhalen die iedereen kent maar er zelden in slaagt om ze op een originele manier verteld te krijgen. Luuk Gruwez kan dat dus wel. Zelfs als wij het boek van het weekend opnieuw lazen, wist hij ons nog in ons nekvel te grijpen.
Hij schrijft mooi, Luuk Gruwez – hij is vooral dichter en dat proef je ook in het proza – en vertelt ook meeslepend. Hij kruidt zijn verhalen ook geregeld met aforismen, waarvan de eenvoud wel eens misleidend kan zijn.
Gods kanariepiet
Een passage over het bezoek aan Streuvels bijvoorbeeld illustreert dat treffend. Als Rik Van Looy aan het einde van zijn carrière komt, moet de tiener uitzien naar een nieuw idool. Hij zoekt het deze keer in de literatuur en komt bij Streuvels terecht. Niet verwonderlijk, Streuvels woont niet zo ver uit de buurt van Luuk Gruwez. In het boek vertelt hij hoe hij eens naar het Lijsternest trekt om de meester te groeten, maar ‘Meneer is niet thuis’, krijgt hij van een norse vrouw te horen. Enkele minuten later ziet de jongen hoe Streuvels kwik de voordeur opent en naar buiten stapt…”in het geheel niet beducht voor de ontbloting van zijn smoesje’. Maar dan komt het… over het moeilijk karakter van die Streuvels schrijft Gruwez goddelijk mooi: “… En inderdaad, zo bekeken was het neefje van Gods persoonlijke kanariepiet Gezelle, een modern schrijver van internationaal allooi. Van de weeromstuit echter begon men ‘s meesters sikkeneurigheid hier pittoresk te vinden.(…) Streuvels’ eeuwige slechtgemutsheid begon allengs deel uit te maken van het patrimonium der West-Vlaamse koppigheid, onvervreemdbare en onweerlegbare bewijsgrond van integriteit. De oceaan werd in een aquarium bedwongen” Alleen al voor zulke passages verdient het werk van Luuk Gruwez om er van tijd tot tijd opnieuw aan te nippen en van te proeven.
Na enige tijd ruilt de auteur Streuvels voor Claus en volgen we hem in zijn studentenjaren in Leuven en daar tussen doemen familiefiguren op, onder wie opa Bing, die vast van plan was een lastige dode te worden. Hij had zich voorgenomen het beter te doen dan zijn grootvader die tot zes keer toe de laatste sacramenten kreeg toegediend…
‘Het Bal van opa Bing’ van Luuk Gruwez verscheen in 1994 bij Uitgeverij De Arbeiderspers.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier